Киир

Киир

Эн сырдык мичээргин, мөссүөҥҥүн умнубаппыт...

Олоҕун сыллара: 28.11.1954-26.04.2024
 
Төрөппүт, ииппит, аан дойдуга саамай чугас киһибит бу сиртэн барбытын сүрэхпит, өйбүт-санаабыт хайдах да ылыммат. Күн аайы дьаһайа-харайа, көрө-истэ, күлэ-үөрэ сылдьар киһибитин соһуччу сүтэрэр олус да ыарахан, курус. Биһиги ийэбит, эдьиийбит
 
Новикова Зоя Константиновна
 
эдэр эрдэҕиттэн киһиэхэ мээнэ суох эндокриннай ыарыыга доруобуйатынан учуокка турара. Ол гынан баран олоххо күүскэ тардыһыытынан, дьон туһугар, дьиэ кэргэнин кыһамньытыгар уйдаран дьоллоох айымньылаах олоҕу олорбута.
 
Сунтаар улууһун Тойбохой нэһилиэгиттэн төрүттээх Зоя Константиновна 69 сааһыгар Орто дойдуттан туораабыта бу дьыл от ыйын 4 күнүгэр 40 хонугун туолла. Кини элбэх оҕолоох Новиковтар дьиэ кэргэҥҥэ 3-с оҕонон 1954 сыл сэтинньи 28 күнүгэр күн сирин көрбүтэ. Зоя кыра эрдэҕиттэн ураты оттомноох, сытыы өйдөөх кыыс этэ. Бырааттарыгар, балтыларыгар ураты болҕомтолоох сыһыаннааҕа.
 
1961 сыллаахха оскуолаҕа киирбитэ. Оччотооҕу кэм үгэһинэн өктөбүрүөнэк, пионер, хомсомуол быһыытынан, сэбиэскэй кытаанах иитии кэрчиктэрин ааспыта. Оскуолаҕа үчүгэйдик үөрэммитэ, ордук гуманитарнай биридимиэттэргэ сыстаҕас буолан, омук тылыгар ситиһиилэнэрэ, олимпиадаҕа элбэхтик кыттара. 1971 сыллаахха оскуоланы бүтэрэн “Оскуола – производство – үрдүк үөрэх” диэн ол кэмнээҕи бачыымы тутуһан, “Тойбохой” сопхуоска үлэтин саҕалаабыта.
 
Ол кэннэ 1974 сылга Иркутскай куорат Хо Ши Мин аатынан омук тылын үөрэтэр институт устудьуона буолбута. Үөрэнэ сылдьан уопсастыбаннай үлэҕэ ыччаты түмүүгэ талаана арыллан, Саха сирин устудьуоннарын сэбиэтигэр ситиһиилээхтик үөрэ-көтө үлэлээбитэ. Устудьуоннуу сылдьан Илин Сибиирдээҕи устуудьуйаҕа дииктэрдээбитэ, устудьуоннар сыбаайбаларын тэрийсэн тамадалыыра. Тэрийэр-салайар дьоҕура оччолортон көстөрө.
 
1979 сыллаахха үөрэҕин бүтэрэн, Сунтаар оройуонун Кириэстээх оскуолатыгар омук тылын учууталынан ананан кэлбитэ. Онно үлэлии сылдьан, ыччат ортотугар актыыбынай позициятынан уонна дьону түмэр кыаҕа арыллан, 1980 сыллаахха сопхуос хомсуолун сэкирэтээринэн талыллан лиидэр быһыытынан үлэлээбитэ.
 
Зоя “Кириэстээх” сопхуоска үлэлиир сылларыгар эдэр ыччат, успуорка, уус-уран самодеятельноска кыттан, Сунтаар оройуонугар инники күөҥҥэ тахсыбыта. Кини кырдьаҕастары кытары кырдьаҕас, эдэрдэри кытары эдэр буолара, тэбис-тэҥҥэ кэпсэтэн, санаатын үллэстэн, күлэн-салан, үөрэн-көтөн көрсөрө. Ол иһин олохтоохтор кинини таптаан “Хомсомуол Зоя” диэн ааттыыллара.
 
1983 сыл төрөөбүт дэриэбинэтигэр Тойбохойго сопхуос бартыыйынай кэмитиэтин сэкирэтээринэн ананан үлэлии кэлбитэ. Зоя мэлдьи үлэ үөһүгэр күлэ-үөрэ, мичилийэ сылдьара.
 
1986 с. Семёнов Александр Никитичтыын сүрэхтэринэн сөбүлэһэн, ыал буолан, кэргэнин дойдутугар Бүлүү оройуонугар олохсуйан “Мастаах” сопхуос бартыыйынай кэбиниэтин сэбиэдиссэйэ буолбута. Сопхуос киинэ Халбаакы дэриэбинэтигэр араас уопсастыбаннай үлэлэри иилээн-саҕалаан, ситиһиилээхтик тэрийсэн олохтоохтор ортотугар аптарытыаттаах салайааччы аатын сүкпүтэ, нэһилиэк дьокутаатынан талыллан үлэлээбитэ.
 
1990 сылга Бүлүү куоратыгар көһөн киирэн “Знание” уопсастыба үлэһитинэн, онтон социальнай көмүскэл отделын салайааччытынан үлэлээбитэ. Бүлүүгэ үс оҕотун төрөтөн, дьиэ-уот туттан Семёновтар диэн ыал буолан олохсуйбуттара. Дьоҥҥо амарах сыһыаннаах, үлэ кэллэктиибигэр биир тутаах салайааччы, тэрээһиннэри көхтөөх ыытааччы буоларынан бүлүүлэргэ олус сөбүлэппитэ. Тапталлаах кэргэн, кыһамньылаах ийэ, туруу үлэһит буолан Бүлүү дьоллоох ыалын аатын сүкпүттэрэ. Сыралаах үлэтин сыаналааннар “Үлэ министиэристибэтин бочуоттаах үлэһитэ”, “РФ социальнай сулууспатын 100 сыла”, “СӨ сайдыытыгар кылаатын иһин”, “Женщина года СВФУ” бэлиэлэринэн наҕараадаламмыта.
 
2001 сылллааха оҕолорун инникилэрин санаан Дьокуускай куоракка көһөн кэлбиттэрэ. Манна үлэтин сэллик-сонотуоруй оскуолатыгар дириэктэри солбуйааччынан үлэлээбитэ. Оскуолаҕа сахалыы тыыны киллэрэн, оҕолорго ыһыах тэрийэн, саха итэҕэлин үөрэтэн өрөспүүбүлүкэҕэ бастыҥ уопуту тарҕаппыта.
 
2005 сылтан ХИФУ-га устудьуоннар куораттарын уопсайдарыгар педагог-психолог, социальнай педагог, педагог-тэрийээччи быһыытынан кэскиллээхтик үлэлээбитэ. 2015 сылтан олоҕо быстыар диэри университет гостиницатын сэбиэдиссэйинэн үлэлээбитэ.
 
Кини минньигэс астаах, дьону-сэргэни, ыалдьыты-хоноһону үөрэ-көтө көрсөр, ирэ-тоҕо кэпсэтэр, уруккуну-хойуккуну санаһар үтүө үгэстээҕэ. Барыбытын түмэ тардара, хас биирдиибитигэр уһулуччу болҕомтолооҕо, харыстабыллаах сыһыаннааҕа, сүбэ-ама, өйөбүл-тирэх буолара, аанньал курдук майгылааҕа. Мэлдьи кэһии тутуурдаах сылдьара.
 
Кэнники сылларга кыра уола Анал байыаннай дьайыыга мобилизацияҕа түбэһэн барбытыгар Зоябыт олус ыараханнык ылыммыта. Ийэ киһи аһара хараастара, санааргыыра, уола этэҥҥэ эргиллэн кэлэрин сэмээр кэтэһэрэ. Дьиэнэн АБДь волонтёрдар хамсааһыннарыгар көхтөөх кыттыыны тэрийсибитэ.
 
Тапталлаах кэргэн, эйэҕэс ийэ сырдык санаатынан салайтаран кини ситэри олорботох олоҕо биһигинэн, оҕолорунан, салҕаныаҕа.
 
Күндү киһибитин сүтэрбит ыар күннэрбитигэр күүс-көмө, өйөбүл буолбут, дириҥ кутурҕаммытын тэҥҥэ үллэстибит, тиһэх суолугар атаарсыбыт бииргэ үлэлээбит ХИФУ кэлэктиибигэр, дьүөгэлэригэр, доҕотторугар, бары билэр дьоммутугар, аймахтарбытыгар барҕа махталбытын тиэрдэбит. Бука бары этэҥҥэ буолуҥ, ыарыы-сүтүү ыксаласпатын.
 
Эн сырдык мөссүөнүҥ, күлбүт мичээриҥ, үтүө майгыҥ өйбүтүгэр-сүрэхпитигэр өрүү тыннаах буолуоҕа.
 
Быдан дьылларга быраһаай, күндү киһибит, Зоябыт.
 
Кэргэнэ, оҕолоро, быраата, балтылара.
04.07.2024 12:32