Бу дьыл ыам ыйын 30 күнүгэр оҕо сааспыт доҕоро, дьүөгэбит, бииргэ үөрэммит кыыспыт Надя Варламованы ыарахан ыарыы бу Орто дойдуттан илдьэ барда. От ыйын 9 күнүгэр “барбыта” 40 хонугун туолар. Биһиги кинини таптаан “Наака” диэн ааттыырбыт.

Надежда Михайловна Варламова

1967 сыл муус устар ыйын 25 күнүгэр Мэҥэ Хаҥалас Табаҕатыгар Платонова Татьяна Семеновна уонна Варламов Михаил Ильич дьиэ кэргэнигэр күүтүүлээх иккис оҕонон күн сирин көрбүтэ. Биһиги саастыы кыра оҕолор үгүспүт дьыссаакка бииргэ сылдьыбыппыт уонна бука бары Табаҕа оскуолатын боруогун бастакы кылааһын 38 оҕо буолан атыллаабыппыт. Ол онно кырачаан Надя үөрэххэ наһаа тардыһыылаах, болҕомтолоох,кыһамньылаах үөрэнээччи буолан биэрбитэ. Мэлдьи өктөбүрүөнэк, пионер, хомсомуол лиидэрэ буолар этэ. Араас куонкуруска, кэнсиэргэ солбуллубат биллэрээччибит, хоһоон ааҕааччыбыт, биридимиэт олимпиадаларыгар кыттан кылааһын, оскуолатын чиэһин көмүскээбит чулуу үөрэнээччи биһиги Наакабыт этэ. Биһиги кылаас бука бары наһаа доҕордуу, истиҥ сыһыаннаах оҕолор буола улааппыппыт, бу манна Надя улахан оруоллаах, тоҕо диэтэргит, кини оҕолору түмэр айдарыылааҕа. Наһаа элбэҕи билэрэ-көрөрө, ааҕара, айара, ханнык баҕарар эйгэҕэ үрдүк билиилээх этэ.

Оскуоланы 1984 сыллаахха бүтэрээт, Саха судаарыстыбаннай университетыгар учуутал идэтин баһылаары, педфакка үөрэнэ киирэр уонна ситиһиилээхтик үөрэнэн бүтэрэр. Учуутал үрдүк аатын чиэстээхтик сүгэн, таптыыр идэтинэн үлэлээн-хамнаан, үтүмэн элбэх үүнэр көлүөнэни иитэн-үөрэтэн, төрөөбүт оройуонугар эҥкилэ суох үлэлээн, күн солото суох айа-тута сылдьыбыта. Үлэтин хайысхатынан, оҕолору дьоһуннук тутта-хапта сылдьартан саҕалаан,инники олохторугар сыаллаах-соруктаах буоларга, аҕа саастаахтары ытыктыырга, төрөөбүт-үөскээбит, улааппыт дойдуларыгар туһалаах, олоххо бигэ тирэхтээх, идэлээх дьон буола улааталларыгар кыһаллара, үлэлиирэ, болҕомтотун уурара. Ол курдук түбүктээх үлэтэ үтүө түмүктэрдээх: Арассыыйа Федерациятын үөрэҕириитин бочуоттаах үлэһитэ, Саха өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕириитин туйгуна, СӨ анал үөрэхтээһинин туйгуна, “Мэҥэ Хаҥалас оройуонугар үтүөлэрин иһин”, “Мэҥэ Хаҥалас улууһун үөрэҕириитигэр кылаатын иһин” бэлиэлэр хаһаайкалара буолбута. Ону таһынан, улахан дьон буолбуппут кэннэ түмсүүлэргэ барытыгар Наакабыт баһылаан-көһүлээн,этэн-тыынан, уустаан-ураннаан кэпсээн дьону сэҥээрдэр талааннаах буолааччы. Мэлдьи муодунай, бэйэтигэр сөрү-сөп барсар таҥастаах, айылҕаттан айыллыбыт чаҕылхай үҥкүүһүт, олус үөрүнньэҥ, киһи эрэ кэрэхсиир кэпсээннээх, дьиэтигэр-уотугар сүрдээх ыалдьытымсах, элбэх доҕордоох этэ. Сытыы-хотуу өйүнэн, көнөтүнэн, аһаҕастык кэпсэтэрин сөбүлүүрэ. Саха, нуучча, омук кылаассык суруйааччыларын сөбүлээн ааҕара. Хас да наһаа сөбүлээн ааҕар (барытын өйүгэр тутар), истээччи олус кэрэхсээн истэр хоһооннордооҕо.

Күндү доҕорбут сырдык, ыраас мөссүөнэ биһиги өйбүтүттэн, сүрэхпититтэн хаһан да сүтүө суоҕа.

                                                                                        Табаҕа орто оскуолатын 1984 сыллаахха бүтэрбит, бииргэ үөрэммит доҕотторо.