Киир

Киир

Хой

Үлэҕэр ноҕурууска, отчуот, дьыала-куолу бөҕө мунньуллубут эрээри, эн ону барытын быһаарыаҕыҥ. Онтугун бүтэрэ сатаан үлэҕэр элбэх бириэмэни атаарар чинчилээххин. Ол эрээри бу сыралаах үлэҥ үтүө түмүгэ чэппиэргэ хайыы үйэҕэ биллэн барыаҕа. Салалтаҥ эн үлэҕэ дьулуургун сыаналыаҕа. Дьиэҕитигэр-уоккутугар барыта наскыл-нуурал, манньыйыы, сынньалаҥ. Төһө да бокуойуҥ суоҕун иһин, бириэмэҕин тыыран успуордунан дьарыктан.

Оҕус

Былааҥҥын уларытарыҥ уолдьаспыт. Ону бэйэҥ соҕотоҕун буолбакка, чугас дьоҥҥун кытта сүбэлэһэн баран оҥор. Эн баҕа санааҥ син биир дьиэ кэргэниҥ интэриэһин кытта быһаччы сибээстээх. Ити, чуолаан, улахан атыыны, кирэдьиити кытта ситимнээх боппуруостар. Сулумах сылдьар оҕустар субуотаҕа улаханнык табыллыахтара. Киһи сөҕүөн курдук дьикти, романтикалаах көрсүһүү күүтэр. Элбэхтик сынньан уонна утуй.

Игирэлэр

Игирэлэр көтүөхтэрин кыната эрэ суох курдуктар. Күлүөхтэрин-үөрүөхтэрин, тугу эрэ гыныахтарын, элбэх киһилээх хампаанньаларга сылдьыахтарын, көр-нар аргыстаах үлэлиэхтэрин баҕараллар. Ол иһин күннэрэ-дьыллара биллибэккэ ааһыа. “Ону сыыспыппын”, “таах сибиэ ону гыммакка...” эҥин диэн санаалар букатын суох буолуохтаахтар. Олох тосхойор үөрүүлэрин тото-хана туһаныахха наада.

Араак

Араак бу кэмҥэ соҕотоҕун бүгэн олоруон баҕарар. Дьиҥинэн, кини итинник олороро букатын сыыһа! Дьиэҕин соҕотоҕун дьаһайа, бэрээдэктии сатаама. Оҕолору көмөлөһүннэр. Нэдиэлэ бастакы аҥаарыгар кинилэр онно холкутук сөбүлэһиэхтэрэ. Өрөбүллэргэ дьиэ кэргэнинэн бииргэ сынньаныҥ. Үлэҕэр барыта этэҥҥэ эрээри, ким эрэ эн тускунан куһаҕан сурахтары тарҕатар. Ол киһини булан ылан оннун булларарыҥ уолдьаспыт.

Хахай

Нэдиэлэ бастакы аҥаарыгар үлэҕэр дьулуур, актыыбынас бөҕө буолуоҥ. Чэппиэртэн саҕалаан сүрэҕэлдьээн барыаҥ. Ол эн саҥа идиэйэлэри толкуйдуургар көмөлөһүө. Ол саҥа идиэйэлэргин салалтаҕар биллэримэ. Өссө да эрдэ. Эдэр, аһара амбициялаах хахайдар элбэх алҕаһы оҥоруохтарын сөп. Онон, тугу эрэ гыныахтарын иннинэ, уопуттаах дьону кытта сүбэлэһэллэрэ наада. Таптал боппуруоһугар бэйэҥ интуицияҕар эрэн.

Кыыс

Нэдиэлэ саҕаланыыта бэрт чуҥкук, курус буолуо. Дьиэҕэр – өйдөспөт буолуу, үлэҕэр мэһэйдэр күүтэллэр. Чэппиэргэ ол барыта сааһыланыа, оннун булуо. Тулуурдаах буол, тугу эрэ сөбүлээбэтэххин тута быктаран иһимэ. Дьиэ кэргэҥҥэр болҕомтоҕун уур. Нэдиэлэ бүтүүтэ үп-харчы боппуруоһа уустугуруо. Ол эрээри дьонтон харчыны иэс ылыма. Ыарыы кыра эмэ сибикитэ билиннэ да, тута бырааска бар.

Ыйааһын

Улахан, сыралаах үлэҕэ бэлэм буол. Оптуорунньуктан саҕалаан кэллиэгэлэргэр көмөлөһөн барыаҥ, ону көрөн салалтаҥ биһирэбилин биллэриэ. Доруобуйаҕын харыстан. Тымныйан ыалдьыаххын сөп. Доҕотторгун умнума, төлөпүөнүнэн кэпсэт эбэтэр көрүс. Чэппиэргэ таптыыр киһигин кытта кыыһырсыы көстөр. Ону ирэ-хоро, дууһаны барытын ууран туран истиҥ кэпсэтии быһаарыаҕа.

Скорпион

Үлэҕитигэр ким эрэ уоппускаҕа баран, кини үлэтэ барыта эйиэхэ сүктэриллиэ. Төһө да үлэ элбэҕин иһин, сынньанаргын умнума. Сынньамматаххына – ньиэрбэҕэр охсуулаах буолуо. Өрөбүллэргэ айылҕаҕа тахсан сынньан, бэйэҥ абыраныаҥ. Нэдиэлэ саҥатыгар төрөппүттэргин кытта кыыһырсыаххын сөп. Ону дириҥэтимэ, өйдөһө сатаа. Сыалаах аһылыгынан аһара үлүһүйүмэ, куртаҕыҥ ыалдьыа.

Охчут

Үлэҕинэн дьону кытта алтыһыыны аҕыйата сатаа. Салалтаҥ сөбүлэҥин ылан баран, үлэҥ сорох чааһын дьиэҕэр аҕалан оҥор. Тоҕо диэтэххэ, үлэҕэр сылдьан хоруона вируһунан ыалдьар кутталыҥ аһара улахан. Нэдиэлэ ортотугар үлэҕин уларытыаххын баҕаран кэлиэҕиҥ. Ону өрөбүллэргэ олус үчүгэйдик толкуйдаа, тута ыксаллаах быһаарыыны ылыныма. Өрөбүллэргэ дьиэҕэр хаайтаран олорума, чугас дьоҥҥун кытта сынньанан кэл.

Чубуку

Бу нэдиэлэҕэ элбэх харчы киириэн сөп. Эбэтэр хантан эрэ харчы булар “үүтү-хайаҕаһы” тобулуоҥ. Ол киирбит харчыны аҥаардас бэйэҥ эрэ туттума. Дьиэ кэргэҥҥэр үчүгэй бырааһынньыкта тэрий. Нэдиэлэ ортотугар урукку доҕотторгун көрсүөҥ. Кинилэр олус туһалаах сүбэни биэриэхтэрин сөп. Наһаа элбэҕи аһаама, буортулаах. Уопсайынан, кыра аайы ньиэрбинэйдээмэ.

Күрүлгэн

Нэдиэлэ саҕаланыытыгар күндүтүк саныыр дьоҥҥор бэлэхтэ оҥор, уһатан кэбистэххинэ, кэлин ол кыайтарыа суоҕа. Сэрэдэттэн саҕалаан үлэҕэр төбөҥ оройунан түһүөҕүҥ. Үлэ кыайтарымаары гыннаҕына, кэллиэгэлэргиттэн көмөтө көрдөс, батыныахтара суоҕа. Харчыҥ ордугун уурунан ис, саппаас харчы бэрт сотору кэминэн, кулун тутар ыйыгар, наада буолуо. Баанньыкка-саунаҕа сырыттаххына, көхсүҥ ыарыыта сүтүө.

Балыктар

Сулумах балыктары саҥа билсии-көрсүү күүтэр. Дьиэҕэр саһан олорумуоххун эрэ наада. Ыал буоларга, көһөн барарга, үп-харчы улахан боппуруостарын быһаарарга табыгастаах нэдиэлэ. Тугу эрэ атыылаһыаххын баҕарар буоллаххына – түһүнэн кэбис. Кэргэннээх балыктар уоппуска ылан ханна эрэ ыраата бараллара ордук. Абыранан кэлиэхтэрэ. Уоппуска кыаллыбат буоллаҕына, саатар аҕыйах хонукка ханна эрэ баран кэлэллэрэ наада.

Санааҕын суруй