Үөрэ-көтө үлэлии, дьыалаҕын ситиһэ тиийэн баран, суорума суолланыы, оһоллонуу диэн саныахха да ыарахан, кыһыыта да бэрт. Дьокуускайга сааһы санатар күһүҥҥү ичигэс күн турбута. Арай тугу эрэ биттэммиттии, халлааммыт былытынан бүрүллэн, хайдах эрэ олус курус, иһийбит курдуга.
Алтынньы 27 күнэ, куорат киинэ. Бээтинсэ күн, түбүктээх үлэ нэдиэлэтэ түмүктэнээри сүпсүлгэн бөҕө этэ. Арай эмискэ хара былытынан бүрүллүбүт халлааҥҥа хоп-хойуу хара буруо харбаһан тахсыбыта. “Суһал көмө” киһи куйахата күүрүөх орулатан ааспыта... Ити күн икки эдэркээн кыыс сырдык тыыннара быстыа, хас да киһи эмсэҕэлиэ диэн ким сэрэйбитэ баарай!
Ленин бэр. 3/1 (Дьокуускайдааҕы педколледж уопсайын утары, урукку “Далькомбанк” дьиэтэ) буолбут улахан баһаарга олоҕу саҥа олорон эрэр эдэркээн ийэлэр: 30 саастаах Александра Местникова уонна Айталина Стручкова былдьаннылар, тоҕус киһи эмсэҕэлээтэ. Улахан баһаартан быыһанаары дьон түннүк тас өттүгэр тахсан тураллара көрүөххэ дьулаан этэ. Алтынньы 31 күнүнээҕи туругунан икки киһи Өрөспүүбүлүкэтээҕи 2-с №-дээх балыыһаҕа ИВЛ аппараатыгар холбонон, олох иһин охсуһаллар.
2ГИС көрдөрөрүнэн, бу 7 мэндиэмэннээх дьиэҕэ 52 тэрилтэ баар, сүрүннээн, ол-бу бытархай офистар, кэрэ сэбэрэ солуона уонна маҕаһыыннар.
Баһаар 14 ч. ааһыыта саҕаламмыт уонна 15:20 ч. биирдэ умуруоруллубута. Баһаары умуруорууга 60 киһи уонна 15 баһаарынай, анал тиэхиньикэ үлэлээбит. Дьон умайан өлүмээри түннүк тас өттүгэр тахсыбыттара. Олору анал кирилиэс көмөтүнэн түһэртээбиттэрэ – 52 киһини. Тута 7 “Суһал көмө” биригээдэтэ миэстэтигэр эмсэҕэлээччилэргэ көмөнү оҥорбуттар, Өрөспүүбүлүкэ 2-с №-дээх балыыһатыгар – Суһал мэдиссиинэ көмөтүн киинигэр 10 эмсэҕэлээччини аҕалбыттар, биэс эмсэҕэлээччигэ тастан амбулатория эмтэниитин анаабыттар, биэс киһини балыыһаҕа хаалларбыттар, икки киһи туруга этэҥҥэ диэбиттэрэ. Ол күн үс эмсэҕэлээччи угаардаан уопсай реанимация отделениетыгар киирбиттэр, хомойуох иһин, биир кыыс, икки хоноот, өлбүт.
Уопсайа 180 кв.м уокка былдьаммыт.
Дьыала тэрилиннэ
Икки киһи өлүүлээх, хас да киһи оһоллоох баһаар чахчытынан Дьокуускай куораттааҕы борокуратуура тута бэрэбиэркэни ыыппыта. Госпожнадзор куорат мээрин нэдиэлэтээҕи планеркатыгар, алтынньы 30 күнүгэр бастааҥҥы силиэстийэ сиһилии ыытылларын, туоһулары сураһалларын, баһаар хайдах, туохтан, тоҕо тахсыбытын быһаарар дьаһаллар ыытыллалларын эппитэ. Арассыыйа Силиэстийэлиир кэмитиэтин Саха сиринээҕи управлениета РФ ХК 109 ыст. 1 ч. (алҕаска киһини өлөрүүгэ тиэрдии) холуобунай дьыаланы көбүппүтэ. Бу ыстатыйанан муҥутаан икки сылга диэри хааллыахха сөп. Оттон иккис кыыс реанимацияҕа сытан өлбүтүн кэннэ СК ити ыстатыйаны кытаатыннаран биэрдэ – ХК 109 ыст. 3 ч. (алҕаска икки эбэтэр онтон элбэх киһини өлөрүүгэ тиэрдии). Бу ыстатыйанан 4 сылга диэри хаайыллыахха сөп. Официальнай уорганнартан сиһилии иһитиннэрии суоҕуттан социальнай ситимнэргэ араас суруйуу тахсыталыыр.
Билиҥҥитэ, сабаҕалааһын быһыытынан, баһаар биричиинэтинэн төрдүс этээскэ биир куортамнаһан олорор офиска электрическэй уот тэрилин сыыһа туттууну уонна дьиэни бас билээччи баһаартан сэрэхтээх буолуу быраабылатын тутуспатаҕын ааттыыллар.
Социальнай ситимнэргэ уонна уопсастыбаҕа аҕыс айдаан таҕыста. Ордук баһаар туоһулара “баһаары сэрэтэр сигнализация үлэлээбэтэҕэ, оттон ыксаллаах түгэҥҥэ тахсар кирилиэскэ аан хатыылаах этэ” диэн суруйбуттарын кэннэ өссө сытыырхайбыта.
Билиҥҥитэ холуобунай дьыала чопчу кимнээххэ тэриллибитэ биллибэт, онон туһааннаах дьарайар уорганнар дьарыктаналлар.
Бас билээччи кимий?
Социальнай ситимнэргэ интэриниэт таһаарыыларга Ленин бэр. 3/1 административнай дьиэтин бас билээччитинэн сэбиэскэй саҕаттан уонна Сойуус үрэллиэҕиттэн чааһынай бас билиигэ тутан хаалбыт, оччотооҕу бөдөҥ тутуу тэрилтэтин – “Востоктехмонтаж” ААУо – ааттыыллар, дириэктэринэн Владимир уобалаһын олохтооҕо, билигин соҕуруу олорор Владимир Сусловы этэллэр.
Билиҥҥитэ кэккэ кэбиниэттэртэн ураты, дьиэни бас билээччинэн “Сигма” ХЭУо буолар. Бу хааччахтаммыт эппиэтинэстээх уопсастыбаны бас билээччинэн уонна дириэктэринэн ити Владимир Сусловы этэллэр. Кини соҕуруу олорор буолан, дьиэни көрө-истэ сылдьааччынан эппиэттээх, Суслов солбуйааччыта Иван Албу дииллэр. Уопсастыба кинилэри уорбалыыр.
Хойуу буруоҕа тумнастыы
Бу дьиэ бастакы этээһигэр “Радуга” реабилитация киинэ үлэлиир. Дьолго, бу оҕолор эмтэнэр, сынньанар кииннэрэ кыл мүччү эмсэҕэлээбэтэ.
Төрдүс этээс саамай эмсэҕэлээбит, күүстээх уот турбут. Баһаар бу этээстэн – 422 кэбиниэттэн тахсыбыт, ол кэбиниэттэн туох да хаалбатах. Баһаар туоһулара социальнай ситимнэргэ суруйалларынан, биир сетевой биилтиргэ хас да прибору холбообуттарыттан, ол кыайбакка умайан тахсыбыт.
– Төрдүс этээстэн киһи түһэн иһэн “422 кэбиниэттэн умайбыт сыт кэлэр” диэн эппитэ. Мин олорор пуоспар пульт эмиэ чыыбырҕаабыта. Биһиги күлүүһү ылан баран, лиибинэн онно тахсыбыппыт. Көрүдүөргэ туох да буруо суоҕа, арай кэриэрбит, умайбыт сыт кэлэрэ. Арай кэбиниэт хаһаайката Виктория сүүрэн тахсыбыта уонна биһигини ситэн кэлэн “кэбиниэккэ кулер холбоон хаалларбытым” диэн улаханнык айманна. Мин испэр “кулер аайы туох ааттаах айманна” дии санаатым. Арай ааны аспыппар, хоп-хойуу буруо саба биэрдэ, уот салаан ааста. Туох да көстүбэт курдук хоп-хойуу буруо этэ. Мин огнетушитель ылан умуллара сатаатым да, буруоҕа чачайан бардым, тыын былдьаһан тобуктаат, сыылан бардым. Бүтэһигин өйдүүрүм диэн – истиэнэ, эркин, өһүө барыта уокка сырдьыгынаан тураллара. Кирилиэскэ биирдэ өйдөммүтүм, – диэн административнай дьиэ харабынайа Андрей “КП” таһаарыыга кэпсээбит.
Андрей этэринэн, кинилэр тута ЫБММ ыҥырбыттар, сигнализация үлэлии турбут эбит да, ким да улахаҥҥа уурбакка тахсыбатах, үөрэтэр түрүлүөн дии санаабыттар. Кини кирилиэскэ төһө эмэ сигнализация тыаһыырын үрдүнэн, дьон туох да буолбатаҕын курдук, үөһэ тахсан иһэллэрин көрсүбүт. Кини “Баһа-аар! Бары уулуссаҕа тахсыҥ!” диэн хаһыытаабыт уонна 3-с, 4-с этээскэ сүүрэ сылдьан түрүлөнү тардыбыт. Аллара оҕо реабилитациятын кииниттэн оҕолор уонна төрөппүттэр түргэнник тахсыбыттар.
Андрей кэпсээниттэн иһиттэххэ, сигнализация үлэлээбит, арай онуоха дьон болҕойботоҕун курдук буолан тахсар.
Саппаас аан сабыылаах этэ дуо?
Баһаарынай аан иһиттэн алларанан олуурунан хатанан турбут, ону арыйар – сөкүүндэлээх дьыала. Туох билээхтиэй, дьон аймалҕан, хойуу буруо быыһыгар, ыксаан, ыгылыйан кыайан арыйбатах буолуохтарын сөп. Ол да иһин социальнай ситимнэргэ “саппаас аан сабыылаах этэ” дэһээхтииллэрэ буолуо. Дьиҥэ, аан үлэ кэмигэр куруук аһаҕас туруохтааҕа буолуо.
Өлүү түбэлтэлээх алтыс этээс...
Алтыс этээскэ баар 612-с кэбиниэт кыргыттара ордук эмсэҕэллэбиттэр. Александра ити күн “Суһал көмө” массыынатыгар өлөөхтөөбүт, оттон Айталина икки суукка күн сырдыгын иһин охсуһа сатаан баран, реанимацияҕа быстаахтаабыт. Кыргыттар көрүдүөргэ хойуу буруоҕа угаардаабыттар. Александра ити дьиэҕэ үлэлиирэ, оттон Айталина ол күн, өлүү түбэлтэлээх, килийиэн быһыытынан кэлээхтээбит. “Кинилэри кытары баар дьахтар кэбиниэккэ хаалан тыыннаах ордубут” дииллэр. Кыргыттар тоҕо да киирсээбэтэхтэрэ эбитэ буолла... Билигин кэлэн хайыаххыный, Дьылҕа Хаан оҥоһуута тыйыс эрэ диирбитигэр тиийэбит.
Биэс сыллааҕыта Кемеровоҕа “Зимняя вишня” эргиэн киинигэр 19 улахан киһи, 41 оҕо умайан өлбүттэрэ. Ол кэннэ дойдуга маассабай бэрэбиэркэ бөҕө буолбута, “маннык улахан баһаардар аны хатыланыа суохтара” диэн эрэммиппит баара. “Ленин бэр. 3/1 дьиэтигэр буолбут баһаар сиэрдээхтик силиэстийэлэнэн, буруйдаахтар сөптөөх накаастабылы сүгүөхтэрэ” диэн эрэнэбит.
Эрэдээксийэ аатыттан кэллиэгэбит, “Киин куорат” хаһыат сүрүн эрэдээктэрэ Галина Спиридоноваҕа уонна кини дьиэ кэргэнигэр, урууларыгар, чугас дьонугар тапталлаах кыыстара, ийэлэрэ, дьүөгэлэрэ, балтылара, эдьиийдэрэ Александра Местникова соһуччу күн сириттэн күрэммитинэн, дириҥ кутурҕаммытын тиэрдэбит, аһыыгытын тэҥҥэ үллэстэбит.
Бу баһаарга суорума суолламмыт Айталина Стручкова дьиэ кэргэнигэр, чугас дьонугар эмиэ дириҥ кутурҕаммытын тиэрдэбит. Кытаатан тулуйуҥ!
Баһаартан эмсэҕэлээбиттэргэ түргэнник үтүөрэн, этэҥҥэ буоларгытыгар баҕарабыт.
