Киир

Киир

Аан дойдуга Култуура эгэлгэтин күнэ. Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Ырыа Күнэ. 2013 сылтан бэттэх мелодист Алексей Калининскай-Луҥха көҕүлээһининэн киэҥник бэлиэтэнэр.

1712 — Бүөтүр I Арассыыйа киин куоратын Москубаттан Санкт-Петербурга көһөрбүт.
1840 — Британия Империята Саҥа Зеландияны бэйэтин холуонньатынан биллэрбит.
1864 — Арассыыйа Кавказ сэриитэ бүппүтүн биллэрбит. Бу кэннэ элбэх чэркиэс (бэйэлэрин адыыгтар дэнэллэр) дойдуларыттан Осмаан Импиэрийэтигэр көспүттэрэ.
1904 — Парижка ФИФА тэриллибит — Дойдулар ыккардыларынааҕы футбол федерацията.
1943 — Аляскаттан фроҥҥа перегон кэмигэр Томпо улууһугар Сартаҥ өрүс уонна Хучигир үрэх таһыгар хайаҕа (Үөһээ Дьааҥы сиһэ, 1800—2000 м.) А-20-Ж «Бостон» орто бомбардировщик саахалламмыт. Маршрута: Сэйимчээн-Дьокуускай (1200 км). Сөмүлүөт кырадаһыннара уонна өлүктэр 1980 с. сааһыгар эрэ көстүбүттэрэ. Штурман кэлин Тополинай бөһүөлэккэ көмүллүбүтэ. Саахаланныы төрүөтэ: салгыннара тиийбэккэ сөмүлүөт тыраассаттан туора тахсыбыт уонна хайаҕа сааллыбыт. 2005 с. атырдьах ыйыгар «Вечная память» диэн Саха сирин көрдүүр экспедицията хайа тэллэҕэр өйдөбүнньүк туруорбута.
1975 — "Саха хомсомуола" тутар этэрээт Амыр уобалаһыгар БАМ тутуутугар аттаммыт. Хамыһаарынан Покровскайтан төрүттээх Гавриил Адамов барбыт.
2008 — Дьокуускайга култуура эгэлгэтин күнэ киэҥник бэлиэтэммит. Саха тыйаатырыгар үөрүлээх тэрээһин ыытыллыбыт. Бастакы түһүмэҕэ Олоҥхоҕо анаммыт, 4 тыйаатыр олоҥхоттон быһа тардыылары көрдөрбүттэр, иккис түһүмэх Саха сирин устуоруйатыгар анаммыт, манна сахалар, аҕыйах ахсааннаах омуктар, былыргыттан олорор нууччалар култууралара көрдөрүллүбүт. Үһүс түһүмэххэ ЮНЕСКО Саха сиригэр үлэтин көрдөрүү буолбут.

Төрөөбүттэр
1945 — Булуҥ улууһун Булуҥ нэһилиэгэр Күһүүргэ Зоя Башарина, саха литэрэтиирэтин чинчийээччи, филология билимин дуоктара.
1971 — Андриан Борисов — сахалары омук быһыытынан чинчийэр устуоруйа билимин дуоктара.
Өлбүттэр
1942 — Александр Габышев, 1934—1938 сыллардаахха Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин Бөрөсүүдьүмүн бэрэстээтэлэ, үс сылтан ордук хаайыыга сытан баран хат сууттанан ытыллыбыт.

Сиһилии Сахалыы Бикипиэдьийэҕэ көр.

Санааҕын суруй