Бу күннэргэ Үөһээ Дьааҥы улууһун баһылыга Гаврил Чириков үлэ сиэринэн, СӨ Олох-дьаһах хаһаайыстыбатын Генеральнай дириэктэрин В.С. Чикачевы кытта көрүстэ. Дьааҥы оройуона социальнай-экэнэмиичэскэй инфраструктуратын инники көрүүлэригэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин Баһылыга А.С. Николаев сорудаҕын толоруу хаамыытын тула кэпсэттилэр. А. Николаев сорудаҕынан, бу сылга Дулҕалаах нэһилиэгин Томтор бөһүөлэгэр 40 чааһынай дьиэ киинтэн ититэр ситимҥэ холбонно. Кэлэр 2022 сылга бэйэ олорор дьиэтин туттуу (ИЖС) бырагырааматынан Арыылаах уонна Дулҕалаах нэһилиэктэрэ 100% киинтэн ититиигэ холбонуохтара диэн Виталий Семенович иһитиннэрбитин эттэ.
Маны таһынан, билигин судаарыстыбаннай экиспэртиисэтин бара сылдьар – Баатаҕай бөһүөлэгэр тутуллуохтаах ууну ыраастыыр ыстааансыйа бырайыагын тула кэпсэттилэр. Ол курдук, эмиэ 2022 сылга Верхоянскай куоракка былааннанар ууну ыраастыыр ыстаансыйа бырайыагар үлэ ыытыллара этилиннэ. Бу кэскиллээх былааннары олоххо киллэрии өссө биир боппуруоһунан ОДьХ модернизацияҕа Федеральнай фондатын өйөөһүнүнэн Бөтөҥкөс бөһүөлэгэр иккис хочуолунайы тутуу быһаарыыта ылылынна.
Улуус баһылыга СӨ тыатын хаһаайыстыбатын миниистирэ А.П. Атласов кыттыылаах киэҥ далааһыннаах мунньахха кытынна. Сүрүн кэпсэтии Ил Дархан туруорбут соруктарын олоххо киллэриигэ туһуланна. 120 миэстэлээх хотон тутуутун үбүлээһинин, 100 миэстэлээх пиэрмэ тутуутун, «Тымныы чыпчаала» ТХПК бородууксуйатын оҥорон таһаарар ас кэмбинээтин уларытан оҥоруу боппуруостарын тула кэпсэттилэр. Ону таһынан, тыа хаһаайыстыбатын сүрүн хайысхатын – сир мелиоративнай үлэтин, түргэнник ситэр кыыллары иитии тула кэккэ кэпсэтиилэр ыытылыннылар. Маны таһынан, кэпсэтии сүрүн тиэмэтигэр оройуон социальнай сайдыытын боппуруостарыгар оскуола-саадтар тутуулара уонна тыа хаһаайыстыбатын стратегическай сайдыытын боппуруостара туруорулуннулар. «Полиметалл» хампаанньа уонна Дьааҥы оройуона ситимнээхтик бииргэ үлэлээһиннэринэн элбэх тэрээһиннэр ыытыллаллар. Оройуон социальнай-экэнэмиичэскэй хайысхатыгар бииргэ үлэлээһин хаамыытыгар ылыллыбыт былааннары олоххо киллэриини хонтуруоллуур, сылын ахсын үлэ түмүгүнэн ыытыллар отчуот буолла. 2021 сыл түмүгүнэн – икки өттүттэн сөбүлэҥ быһыытынан туруоруллубут былааннар туолбуттарынан, олоххо киирбиттэринэн Г.И. Чириков «Дьааҥы оройуона» муниципальнай тэриллии аатыттан «Полиметалл» хампаанньа үлэһиттэригэр махталын иһитиннэрдэ. Хампаанньа уонна Дьааҥы улууhун Дьарыктаах буолуу тэрилтэтин кытта аhаҕас үлэ миэстэтин толорууга, олохтоох дьону үлэнэн хааччыйыыга аналлаах тэрээhин ыытыллыбытын, инники кэскиллээх хамсааhыннар ыытыллалларын сырдатта.
Инновация министиэристибэтин «Өрөгүйүөннээҕи инновационнай экосистема: Эволюция» диэн Форумҥа Дьааҥы оройуонун баһылыга ыҥырыллан кыттыыны ылла. Бу икки күннээх тэрээһин «Технопарк» уонна «Якутия» венчурнай хампаанньатын 10 сылыгар ананна. Форум бастакы күнүгэр, үлэ сүнньүнэн, Инновационнай-научнай технологическай киин хайысхатынан ыытыллыахтаах үлэ туһунан киэҥ кэпсэтии буолла.
Маны кытта, Саха сиригэр IT-парк технологиятын сайдыытыгар улахан болҕомто ууруллара этилиннэ. Тэрээһин презинтационнай былаһааккатыгар «Сахателеком» филиалын «Ростелеком» ПАУо дириэктэрэ Константин Войтеховскай кэлэр 2022 сылга волоконнай-оптическай кабелынан тардыллыахтаах линия сибээһэ - ВОЛС Хаандыга-Баатаҕай магистралынан тутуута саҕаланыахтааҕын иһитиннэрдэ. Дьааҥы оройуона киинтэн ыраах сытар улуус да буоллар, бу саҥа хамсааһыҥҥа көхтөөхтүк кыттар – бу ый 22 күнүгэр Баатаҕай бөһүөлэгэр IT-парк үөрүүлээх быһыыга арыллыыта былааннанар. Билиҥҥи туругунан оройуон иһигэр АртикТелеком тутуутун үлэтэ ыытылла турарын баһылык сырдатар.
Гаврил Ильич Бырабыыталыстыба уонна СӨ Баһылыгын администрациятын саҥа салайааччытын Георгий Николаевич Михайловы саҥа дуоһунаһынан эҕэрдэлээтэ уонна, үлэ сиэринэн, Ил Дархан соруктарын толоруу хаамыытын туһунан кэпсэттилэр.
Раиса ЧИРИКОВА
Сигэтэ: https://ulus.media/article/35505
Хаандыга-Баатаҕай маҕыстыраалынан ВОЛС тутуута саҕаланыахтаах
