Алмаас хампаанньата “Уус Буотама” уонна “Тыымпынай” диэн питомниктарга иитиллэр ойуур бизоннарын көрүүгэ-харайыыга анаан, быйыл 3,5 мөл. солк. үбүлээһини көрөр буолбут. Бу туһунан АЛРОСА Экологияҕа киинэ иһитиннэрдэ.
Бу көмө үп-харчы хампаанньа Саха сиринээҕи Биология баайын, ураты харыстанар сирдэрин уонна айылҕа пааркаларын дириэксийэтин кытта түһэрсибит тус сыаллаах үбүлээһин саҥа дуогабарын чэрчитинэн көрүллэр. Туһааннаах үп-харчы “2024–2025 сылларга ойуур бизоннарын “Уус Буотама” уонна “Тыымпынай” вольердаах питомниктарын тупсаран, сөргүтэн оҥоруу” диэн экология бырайыагын олоххо киллэрэргэ көмөлөһөр инниттэн ананар.
Күн бүгүн ойуур бизона бүтүн аан дойду үрдүнэн имири эстэн эрэр, сүтэр-симэлийэр кутталлаах көрүҥҥэ киирсэр үүт аһылыктаах аарыма кыыллартан биирдэстэрэ буолар. Маннык ураты, сэдэхтик көстөр бизону иитэр питомниктары сайыннарыы уонна бу кыыллар эбиллэр усулуобуйаларын тэрийэн, сэдэхсийбит кыыл ахсаанын хаҥатар, популяциятын харыстаан илдьэ сылдьан, кэлэр көлүөнэҕэ тыыннаах тиийиилэрин хааччыйар туһугар үлэлэһэр бырайыак.
Ол быһыытынан быйыл бизон элбиир усулуобуйатын тэрийэр, мэччийэр, сылдьар сирдэрин кэҥэтэр гына питомниктар сүрүн эбийиэктэрин өрөмүөннүүр, тупсарар үлэ былааннаммыт.
“АЛРОСА – айылҕа харыстабылыгар ананар уонна айылҕа кыылын-сүөлүн, көтөр-сүүрэр баайын харыстыырга үлэлэһэр бырайыактары олоххо киллэрэргэ өрүү көмөлөһөр дьоһуннаах партнёр. Бу саҥа дуогабары да түһэрсии хампаанньа айылҕа харыстабылыгар эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһарын уонна экология хайысхатыгар үлэни өссө сайыннаран иһэргэ дьулуһарын кэрэһилиир”, – диэн АЛРОСА пресс-сулууспата суруйар.
Көҥүлэ суох бултааһыны утары: АЛРОСА хотугу таба көмүскэлигэр анаммыт бырайыагы салгыы үбүлүүр
Ону тэҥэ алмаас хампаанньата Биология баайын, ураты харыстанар сирдэрин уонна айылҕа пааркаларын дириэксийэтин кытта өссө 2023–2026 сылларга дьайар хотугу таба көмүскэлигэр толкуйдаммыт бырайыагы олоххо киллэрэр туһунан дуогабарга илии баттаспытын бэлиэтиир тоҕоостоох.
Хотугу кыыл таба харыстабылыгар тустаах дириэксийэ тэрийбит “Арҕаа” диэн анал этэрээтэ салгыы дьарыктаныаҕа. Бу этэрээт таба маассабайдык айанныыр кэмигэр көҥүлэ суох бултааһыны – о.э., быраканьыардааһыны уодьуганныыр, кыыл таба ахсаанын көрөр-истэр, учуоттуур, ырытан көрөр (мониторинг) үлэни ыытар уонна табаҕа кутталлаах ардай аһыылаах ахсаанын бэрээдэктиир (регулирует) аналлаах.
Бу этиллэр бырайыак түмүгүнэн Сахабыт сиригэр туундаратааҕы, хотугу кыыл табатын популяциятын туруга хайдаҕын быһааран, сыанабыл, түмүк оҥоһуллуохтаах эбит. Дьэ уонна ол үөрэтэн, ырытан көрүүгэ олоҕуран, хотугу кыыл таба харыстабылыгар, ахсаанын хаҥатыыга туһаайан, араас тэрээһин ыытыллыахтааҕа эттилэр.
Манна сыһыаран санатар буоллахха, АЛРОСА хампаанньа “Арҕаа” анал этэрээт хотугу кыыл таба көмүскэлигэр анаан ыытар тэрээһиннэрин 2019 сылтан үбүлүүр. Бу ааспыт кэм устата туһалаах араас бырайыак олоххо киирдэ. Ол иһигэр дьоҥҥо-сэргэҕэ иһитиннэрэр-быһаарар хайысхалаах тэрээһиннэр, туһааннаах сирдэргэ ыытыллар эриэйдэлэри өйүүр, иниспиэктэрдэргэ уонна билим-чинчийэр үлэҕэ көмөлөөх хааччыйыы уо.д.а. бааллар.
Ити курдук, Саха сиринээҕи алмаас хампаанньата АЛРОСА өрөспүүбүлүкэ аҕыйах ахсааннаах төрүт олохтоохторун өйүүр, төрүт дьарыктарын салгыы илдьэ сылдьалларыгар көмөлөөх тэрээһиннэри ыытарын таһынан хотугу кыыл таба ахсаанын хаҥатар, үйэтитэр уһун кэмнээх бииргэ үлэлэһиини салгыыр былааннаах. Бу туһунан АЛРОСА пресс-сулууспата иһитиннэрэр.
Бэй. кэр.
*Матырыйаалга Саха сиринээҕи Биология баайын, ураты харыстанар сирдэрин уонна айылҕа пааркаларын дириэксийэтэ биэрбит хаартыскаларын көрөҕүт.
