Этэргэ дылы, дойдубут үрдүнэн “балаһыанньабыт байыаннай” буолан эрэр курдук. Быстах хомуур биллэрэннэр, дойдубут бары эрэгийиэннэригэр дьон-сэргэ аймалҕана сүрдэннэ. Маннык түгэҥҥэ, сахалар, айылҕаҕа чугас дьон буоларбыт быһыытынан, чараас эйгэлээх, айылҕалаах дьоммут тугу этэллэрин, сүбэлииллэрин истэ сатыыбыт. Туох кистэлэ кэлиэй, билигин сорох дьон оҕолорун, кэргэннэрин, аҕаларын анал байыаннай эпэрээссийэҕэ ыытан, отуордара улаханнык хамсаан, айманан олороллоро өйдөнөр. Бу маннык мунаах кэмҥэ “айылҕалаах” дьоммут сүбэлэрэ-соргулара тугу эмэ көмөлөһөөрөй...
Юлия НИКОЛАЕВА:
– Чахчы балаһыанньа билигин ыгым, тыйыс. Айылҕалаах дьон бары даҕаны күүскэ үлэлэһэ сылдьабыт. Дьон бэйэтэ эмиэ бэйэтигэр күүс-көмө буолан, наһаа аймаммакка, Ийэ айылҕатыгар алаадьынан айах тутан, көрдөһө-ааттаһа сылдьыахтаах. Олус улаханнык айманар, ытыыр-соҥуур, үөхсэр-айдаарар – аньыы. Ол аймалҕан барыта үөһэ тахсан, өссө күөдьүйэн, күүһүрэн, бэйэбитигэр куһаҕан дьайыылаах төннөн кэлиэн сөп. Ол иһин, саха дьоно буоларбыт быһыытынан, киэҥ көҕүстэниэхтээхпит, ыгылыйыа, күүрүө, куһаҕаны түүйүө суохтаахпыт. Бэйэбитин бэйэбит уоскутуна, арыый намырыы, чуумпура, туттуна соҕус сылдьыахтаахпыт. Мин түүлүм-битим олус куһаҕана суох, сүрэҕим, дууһам да этэринэн, алдьархайбыт мантан ордук күүһүрүө суоҕа.
Билигин Дьокуускай куоракка баар Арчы дьиэтигэр айылҕалаах дьоммут киэһэ хойукка диэри үлэлии, дьарыктана олороллор. Онон, хомуурга түбэспит ыччаттар, эдэр дьон, кэнэҕэски буойуннар онно тиийэн алгыс ылан арчыланыахтарын наада. Арчыламмыт дьон төһө да ыраах, тэйиччи, бэл уот кутаа ортотугар, сылдьыбыттарын иһин, син биир харысхаллаах, көмүскэллээх буолуохтара.
Хомуурга барар дьон ийэ буордарын мөһөөччүккэ уктан илдьэ баралларын сүбэлиэм этэ. Ийэ буор – былыргыттан быйылга диэри күүстээх харысхал.
Наталья ИВАНОВА:
– Икки атахтаах үөдүйүөҕүттэн, оччоттон-баччаҕа диэри, хас эмэ үйэ тухары хас эмэ сүүһүнэн сэрии-иирсээн буолан аастаҕа. Сэрии аата сэрии, өлүү-сүтүү эмиэ тахсыан сөп. Бэл, бу бүгүҥҥү эйэлээх олохпутугар күннэтэ киһи бөҕө өлөр-сүтэр. Ол олохпут сокуона буолан эрдэҕэ.
Бу Украинаҕа бара турар анал байыаннай эпэрээссийэ маннык түмүктэниэхтээҕэ эрдэттэн да биллэр этэ. Билигин референдум кэннэ балаһыанньа арыый да намырыа. “Наһаа оннук куһаҕан!” – диэн көрбөппүн.
Дьахталлар бэйэбит өйбүтүн-санаабытын сааһыланыахтаахпыт. Ийэ оҕотун кытары киининэн быһа сибээстээх. Кини айманара, ытыыра-соҥуура барыта оҕотугар быһаччы бэриллэр, тиийэр. Ону умнумуохха наада. Сахалыы киэҥ көҕүстэнэн биэриэҕиҥ. Куһаҕаны төрүт санаамаҥ, бэйэҕитигэр ыҥыран ылымаҥ. Оҕолоргут, кэргэттэргит этэҥҥэ буолалларын туһугар Үрдүкү Айыылартан көрдөһө сылдьыҥ, кинилэр этэҥҥэ эргиллэн кэлэллэрин эрэ ырыҥалааҥ.
Зоя Дуранова:
– Олус омуннаах-төлөннөөх быһыы-майгы бара турар. Оттон олох сокуонунан, төһө эрэ кэм буолан баран омун-төлөн эмиэ уостар, туох барыта уоскуйар, оннугар түһэр, олохтоох өйүн-төйүн булунар.
Саха дьоно бука бары балаһыанньа сымныырын, намырыырын, уоскуйарын, сэмээр, Ийэ Айылҕабытыттан көрдөһө сырыттахпытына, ити барыта сотору тохтуо, сымныа.
Ону-маны, куһаҕаны ыралаамаҥ. Дьону уоскутар элбэх үлэ барыан наада. Дьон-сэргэ күүстээх истириэстэн тахсыан наада. Байыаннай эпэрээссийэҕэ ыҥырыллан барбыттар төрөөбүт дойдуларыгар этэҥҥэ төннөллөрүн туһугар бары Ийэ буорбутуттан, Ийэ Айылҕабытыттан көрдөһө сылдьыаҕыҥ.
“Барыта этэҥҥэ буолуо” диэн эрэлбитин сүтэримиэҕиҥ, кытаатан, күүһүрэн биэриэҕиҥ.
Анисья Старостина-Сайыы Кута:
– Мин бүгүн сарсыарда бэрт саарбах туруктаах турбутум. Оттон билигин: “Үтүө илдьит иһэр, ил-эйэ түстэниитэ, олох туругуруута Аан дойду үрдүнэн Эйэ холууба көтөр'', – диэн өрөгөй ырыата иһиллэн кэллэ.
Онон, эрэх-турах сананан, эйэлээх олохпутун Аар Тапталбытынан кууһуоҕуҥ, Айыыларбытыгар, Аар Айылҕабытыгар, Ийэ Сирбитигэр, Аҕа Халлааммытыгар, сирбитин-уоппутун көрө, араҥаччылыы сытар кырдьаҕастарбытыгар махталбыт алгыһын көтүтүөҕүҥ!
Туйаара СИККИЭР
