Аан дойду учуонайдарын бөлөҕө быһаарбытынан, салгын киртийиититтэн сылтаан тропик курдааһынын куораттарыгар 100 тыһ. тахса киһи өлбүт.
Учуонайдар Африка, Азия уонна Аан Илин 46 улахан мегаполистарыгар 2005-2018 сс. салгын туругун чинчийэн баран, киһи доруобуйатыгар буортулаах бэссэстибэлэр нуорманы быдан куоһарар буолбуттарын бэлиэтииллэр. Ол курдук, азот диоксида – 14 %, буортулаах кыра эттиктэр – 8 %, аммиак – 12 %, көтө сылдьар органическай холбоһуктар 11 % хойдубуттар. Салгын ити курдук түргэн тэтиминэн киртийэригэр бырамыысыланнас, массыыналар, бөҕү уматыы, таас чоҕунан-маһынан оттунуу “көмөлөһөллөр”. Быһата, салгын ити курдук киртийбититтэн сылтаан саамай элбэх киһи Соҕуруу Азияҕа, чуолаан Даккаҕа, Бангладешка (24 тыһ. киһи), ону таһынан Индия Мумбаи, Калькутта, Бангалор, Хайдарабад уо.д.а. курдук улахан куораттарыгар (100 тыһ. тахса) өлбүт.
