Киир

Киир

«Уларыта тутуу» диэн аатырар уустук, ыарахан кэмнэргэ бииргэ үлэлээбит бу орто дойдуга суох дьоннорбор нэһилиэк баһылыгар, коллективнай хаһаайыстыба директорыгар Валерий Николаевич Сотниковка, Александр Георгиевич Семеновка – кылаабынай бырааспытыгар ханыылыы культурнай-сырдатар киин директора Вера Егоровна Шишигина туһунан сырдык өйдөбүлү сурукка тиһэ сатаатым...

80-с сыллар бүтүүлэрэ Балыктаахха «Мэҥэ» сопхуос киинэ буолан культурнай-сырдатар киин үлэтэ улахан бөһүөлэктэр таһымнарынан сыаналанара. 1987 – 1989 сылларга саха классиктарын испэктээкиллэрэ сценаҕа туруоруллар этилэр. Манна биһиэхэ худруктуур кэмигэр Игнатьева Татьяна Гаврильевна «Манна чуумпу саһарҕалар» испэктээкил быһыытынан туруоруллан ситиһиилэммитэ, коллектив норуодунай театр статуһун ылыан сөп эбит – диэн бэлэмнэнии бөҕө буолбута. Вера Егоровна Дьокуускайга киирэн артрибут, реквизит бөҕөтүн булан, күүскэ үлэлэһэрдии оҥосто сырыттахпытына, кыстыкка бэлэмнэнии ремонун кэмигэр кулууппут хас эмэ уонунан сылларга мунньуллубут материальнай база барыта уокка былдьаммыта.Ол кэмнэртэн ылата бөһүөлэк олоҕор ыарахан кэмнэр буолан барбыттара.

Урукку гостиница дьиэтин уларытан, эбэн «Мэҥэ» совхоз күүһүнэн кыараҕас да буоллар кулууптанан үлэлээн барбыттара. Кулууба да суох олорон оройуон тэрээһиннэригэр барыларыгар кыттыбыппыт. Вера Егоровна туруорсан эһиилигэр балаҕанныы быһыылаах салҕааһын тутуллан үлэҕэ киирэн общественнай түмсүүлэр киинэрэ буолбута.

 Оттуга, хамнаһа, структурата чуолкайа суох коммунальнай хаһаайыстыбаны 1992 сыл күһүнүттэн туппутум. Мөлтөх объектаах, тирээбиллээх кулууп директора Вера Егоровналыын сороҕор кыыһырса да сыстарбыт, үлэ чэрчитинэн чугастык алтыһыыбыт саҕаламмыта.

       1993 – 2000 сылларга солкуобай суолтата түһэн сопхуос ыһыллан наар айгырааһын эрэ кэмнэрэ этэ. Объектар тоҥоору ыксатан, 1994 с ахсынньы ыйга буолбут уот барыытын кэмигэр Вера Егоровна кулуубугар түүннэри сылдьыһар түгэннэрэ баар буолара.

 Нэһилиэнньэ айаҕын ииттэр кыһалҕата инники да турдар, КСК үлэтэ олох мөлтөөбөтөҕө, хата култуура уонна спорт эстафетатыгар хас да төгүл бастаабыппыт. Культура управленията үп суох буолан бастаатахпытына да бирииспитин кыайан биэрбэт түгэннэрэ баар этилэр. Культурнай тэрээһиннэргэ, дьону түмүү, транспорт боппуруостара, олох ыараабыта. Үгүс талааннаах, активист дьоммут үлэ суох буолан барыталаабыттарын ааҕан сиппэккин. Эстафеталарга кыттыы, көннөрү бырааһынньыктар, нэһилиэк ыһыахтарын ыытыы кыайтарыа суох курдук түгэннэрэ, Вера Егоровнаҕа төһөлөөх охсуулары оҥорбута буолуой, олорго эбии кыһыҥҥы бытархан тымныыларга объект тоҥор да куттала күннэтэ баар буолара....

 2000 сыл саҥатыттан оройуон баһылыга Георгий Михайлович көҕүлээн «2000 үтүө дьыала» хамсааһын чэрчитинэн арочнай саҥа культурнай – спортивнай комплекс – диэн ааттанан тутуу үлэҕэ киирэн, арболитовай матырыйаалтан стационарной балыыһа тутуллан оччотооҕу нэһилиэк баһылыга В.Н.Сотников сүҥкэн үлэни ыыппыттара да туоһулуур. Культурнай – спортивнай тэрээһиннэр мэһэйдэспэккэ барыыларыгар ыччат лидерэ Ариан Гоголев, Вера Егоровналыын олус бэрткэ тапсан, сүбэлэһэн, былаанннаан үлэлээһиннэрэ төһүү күүс буолбута. Вера Егоровна: «Уолбут Ариан ыччаттары бэрткэ түмэн эрэр, онон залбыт олох соло булбат буолла» - диэн үөрэрэ.

  Саҥа объектары көрө, уопут атастаһа үгүс сирдэртэн делегация бөҕө кэлэрэ, олору көрсүү – атаарыы КСК үрдүнэн буолара.

 2005 сылга кыһын Кулаковскай аатынан култуура киинигэр биир дойдулаахтарбытын түмэн ыыппыт тэрээһиммит Вера Егоровна нэһилиэк активын түмэн, быһаччы тэрийиитинэн олус тэрээһиннэхтик ааспыта, бэйэбит да астынан тахсыбыппыт дьон – сэргэ түмсүүлээхтэрин көрдөрөн КСК – гар кыра үп киллэрбиппит.

  Ити курдук уустук, улахан тэрээһиннэргэ Вера Егоровна таһыгар биллэрбэккэ холкутук, лоп – бааччы дьаһаллааҕын астына көрбүтүм.Сорох дьон олох дьиэлэриттэн ылларан күнү быһа ньээҥкэлэһэн тахсалларын хайдах тулуйарын бэркиһии көрөрүм. Уопсай дьыала туһугар, наадалаах дьон хаппырыыһын олох аахсыбат буолара.

Биир сарсыарда Вера кэбиниэппэр киирэн «Алдьархай буола сыста герой Ийэ Елизавета Давыдовна тэрээһиммит кэннэ мунан өлө сыста» - диэн сүрдээҕин куттаммыт да, үөрбүт да да киһи быһыытынан кэпсээн ааспыта. Кырдьаҕастары түмэн ыытыллыбыт тэрээһин кэнниттэн аргыстаһан барбыт дьонуттан быстан күһүҥҥү хараҥаҕа мунан хаалан сүрэх тыаҕа уһук ыалы булбут этэ.

Үгүс сыллар усталарыгар түүнүн хойутаан, кулуубун сабан, дьону, ыччаттары атааран эрэ баран дьиэтигэр саамай бүтэһик тиийэр буолара.

Улуу кыайыы 60 сылын, Балыктаахппыт төрүттэммитэ 50 сылын көрсөр тэрээһиннэри бэйэбит холбутугар олус бэрткэ ыыппыппыт. Онно барытыгар Вера Егоровна сүрүн тэрийсээччи быһыытынан кыттыбыта уонна кэлин бэйэтэ да астынан бэлиэтиир буолара.Үлэлээбитин устатыгар хайа – хайабыт тус үлэбитигэр улаханнык өйөһөн, өйдөһөн биир тылы булан, олус тапсан үлэлээбиппит. Мин уруккаттан пьесаларга, сценкаларга оонньуур буолан, Вера эттэр эрэ хайа да боппуруоска аккаастаабыппын өйдөөбөппүн. Оннук ылыннарыылаах тыллааҕа, судургу майгылааҕа. Бииргэ сценкаҕа оонньоотохппуна саамай тапсар киһим буолара. Биирдэ эмэ тылбын умнан кээстэхпинэ «сибис» гынарын чуолкайдык өйдүүрүм.

 Концерт кэмигэр «Тээтэм киэнэ» - диэн сарыы этэрбэһи, сахалыы куру, хром саппыкыны илдьэ кэлэрэ.

 Чугас аймахтарын, дьонун, күтүөттэрин туһунан олус иһирэхтик астынан туран кэпсиир этэ. Госфонд сиригэр, «Быһыттаахха» оттуулларын, сир астыылларын, көрдөөх түгэннэрин дуоһуйа ахтара....

2005 сыл түмүгүнэн социальнай, культурнай, экономическҥай көрдөрүүлэргэ нэһилиэк оройуоҥҥа бастаан грант ылбыппыт, онно Вера Егоровна киллэрсибит кылаата ботуччу буоллаҕа буолуо. 2006-2007 сылларга муниципальнай тэриллии боломуочуйатыгар культурнай кииннэр ороскуоттара киирбитэ, ону биһиги хамнастан уратытын оройуон управлениятыгар биэриэхтээхпитим сүбэлэһэн баран сыл устата биэрбэккэбит, кулууп ремонугар туттуохпут – диэн уурбуппут 2008 сылга туттуллубута.

Тус олохторун, доруобуйаларын умнан туран нэһилиэкпит олоҕун уустук кэмнэргэ сүрүннэспит, салайсыбыт, дьону – сэргэни кэрэҕэ сирдээбит дьоммутуттан биирдэстэрэ Вера Егоровна Шишигина - Биэрээски буолар. Бэс ыйын 15 күнүгэр бу орто дойдуттан арахсыбыта биир сылын туолар, онно анаан ахтыыбын суруйдум

Руслан Ефимович Мохначевскай,

сцена бэтэрээнэ, «Мэҥэ» нэһилиэгин урукку баһылыга

Хаартыска5а Вера Шишигина ортоку.