Платон Алексеевич Ойуунускай кыһын, Ороһооспо ааһарын кытта, Дэбдиргэҕэ кэлэ сылдьыбыта. Ити кэмҥэ кинилиин А.Ф. Бояров эмиэ тахсыспыта.
Ити олохтоох сэбиэт бастакы быыбара этэ. Кинилэр, арааһа, быыбарынан сибээстээн тахсыбыт быһыылаахтара. Оччолорго Дьиэрэҥнээхтиин биир нэһилиэк этибит. Миндилийэҕэ бырабылыанньаны Иннокентий Григорьевич Захаров тутан олороро (Дэбдиргэттэн сэттэ биэрэстэ тэйиччи).
Элбэх киһи мустубута. Биһиги уолбут, биир дойдулаахпыт Алексей Бояров, Платон Ойуунускай саҥа олох хайдах буолуохтааҕын, техника уонна үөрэх сайдыахтааҕын туһунан элбэҕи кэпсээтилэр. Итини истэ олорбут, сорох дьон: “Холоон буолаа ини...”, – диэн, көп түгэх түспүттэрэ.
Кинээстээбит, аҕа ууһун кырдьаҕаһа, муус маҥан баттахтаах Иван Иванович Захаров (Тиитэл) баара. Кини, Платон Ойуунускай саҥа сэбиэт быыбарын, сэбиэттэр тоҕо тэриллэллэрин уонна соруктарын туһунан араатардыырын истэ олорон, ыйыппытын өйдүүбүн.
– Сэбиэт диэн тугуҥ аатай?
– Саҥа көҥүл олоҕу салайар дьон, – диэн эппиэттиир Ойуунускай.
...Бастакы сэбиэт быыбарын күнэ. Ыарҕаны бысталаан, миһээл оҥоһулунна. Анал холбуйа бэлэмнэннэ. Биирэ кыһыл, атына хара. Холбуйа туспа сабыылаах хоско туруорулунна. Сэбиэт быыбарын сөбүлүүр киһи миһээли кыһыл өттүгэр, онтон сөбүлээбэт киһи харатыгар угар. Сэбиэт быыбара түмүктэннэ. Барыта 9 киһи быыбарданна. Сэбиэт бэрэссэдээтэлинэн Михаил Лонгинович Аргунов талылынна. (“Социалистическая Якутия” хаһыат эрэдээктэринэн үлэлээбит И.А. Аргунов төрдө-ууһа). Онно мин чилиэн буоллум. Ол курдук бастакы Сэбиэт быыбара, урукку батталлаах олоҕу сууллара, баайы-тойоту мыых-маах этиппэккэ, кыайан тахсыбыта. Итиннэ тыл эппит, саҥа олоҕу өйдөппүт норуот чулуу уолаттара П.А. Ойуунускай, А.Ф. Бояров төлөннөөх, сүгэ-балта тылларын Дэбдиргэ ытык кырдьаҕастара билигин да умнубаттар.
83 саастаах, холкуос бэтэрээнэ Яков Горбунов сэһэниттэн алтынньы 1971 с. олунньуга П.Х. Андросов Дэбдиргэҕэ суруйбута.
1973 сыл, бэс ыйа, Чөркөөх сэлиэнньэтэ. “Сыдьаай” 3 нүөмэрэ, 1973 сыл. Илиинэн суруллан тахсар сурунаал.
Яков Николаевич Горбунов “Сардаҥа” – холкуос бэрэссэдээтэлэ этэ. Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар, олус уустук ыарахан кэмнэргэ холкуоһун хайдах салайан үлэлээн олорбутун туһунан “Дэбдиргэ холкуостара - Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар” диэн кинигэҕэ сурулунна. Кинигэ 2020 сылга бэчээттэнэн тахсара күүтүллэр. Кинигэни хомуйан суруйда Таатта улууһун Игидэй оскуолатын педагог-бибилитиэкэрэ Попова Гизелла Софроновна.
А. Бояров.
Я. Горбунов.
