Медиктэр хамнастара үрдүүр: быһаарабыт

Быйыл сааскыттан дьоҕус куораттарга, сэлиэнньэлэргэ уонна оройуон кииннэригэр үлэлиир мэдиссиинэ үлэһиттэрин хамнаһа үрдүөхтээх. Уларыйыы кулун тутар 1 күнүттэн киирэн, муус устар 1 күнүттэн быраастар уонна сиэстэрэлэр үрдэтиллибит акылаатынан хамнастарын аахсыахтара. Урукку эбии төлөбүрдэр сотуллуохтара суоҕа. Ол туһунан өссө олунньу 14 күнүгэр В.В. Путин эппитэ. Хамнас уонна төлөбүр кээмэйэ хайдах уларыйарын салгыы билсиҥ.

 ХАМНАС ҮРДҮҮР

Кулун тутар 1 күнүттэн дьоҕус куораттарга уонна сэлиэнньэлэргэ үлэлиир мэдиссиинэ үлэһиттэригэр бэриллэр ыйдааҕы төлөбүр үрдүөҕэ. Ол курдук, 50 тыһыынчаттан 100 тыһыынчаҕа тиийэр нэһилиэнньэлээх куораттарга үлэлиир быраастарга хамнастарын таһынан эбии 29-туу тыһыынча көрүллүөҕэ, орто сүһүөх үлэһиттэргэ – 13-түү тыһыынча солкуобай. Оттон 50 тыһыынчаттан аҕыйах нэһилиэнньэлээх бөһүөлэктэргэ үлэлиир быраастар 50 тыһыынчаны, сиэстэрэлэр-медбраттар – 30-туу тыһыынчаны ылыахтара.

Судаарыстыбаннай Дуума доруобуйа харыстабылыгар кэмитиэтин чилиэнэ Тама Фролова билигин бэрэсидьиэн эрэгийиэннээҕи доруобуй харыстабыла сайдарыгар ордук болҕомтотун уурарын этэр. Ол курдук, 2024 с. ФАП-тар уонна амбулаториялар үбүлээһиннэрэ биллэ улаатыахтаах. Аны туран, доруобуйаны харыстыыр технология сайдыытын национальнай барыла ылыныллыахтаах.

Кабмин саайтыгар тахсыбыт иһитиннэриигэ ыйылларынан, 2024 с. медиктэр хамнастарыгар 7,5 млрд солк. көрүллүөхтээҕэ. Эмиэ бу сылга мэдиссиинэ тэрилтэлэрин штата 10 тыһыынча бырааһынан, 17 тыһыынча кэриҥэ орто сүһүөх персоналынан эбиллиэхтээҕэ.

Санаттахха, билигин мэдиссиинэ үлэһиттэрин хамнаһа икки өлүүттэн турар: бастайааннай, ол эбэтэр акылаат, уонна, “уларыйа сылдьар”, судургутук эттэххэ, эбии төлөбүртэн уонна бириэмийэттэн тулуктаах өлүүтэ. Росстат чахчыларынан, 2023 с. 3-с кварталын түмүгүнэн, Арассыыйаҕа быраастар ортотунан 106 тыһ. солк., оттон орто сүһүөх персонал 52 тыһ. солк., алын сүһүөх үлэһиттэр – 45 тыһ. солк. хамнаһы аахсыбыттар.

МУУС УСТАРТАН – ҮРДЭЭБИТ ХАМНАС

Муус устар 1 күнүттэн бары мэдиссиинэ үлэһиттэрин акылаата бары төлөбүр сууматыттан 50% үрдүөхтээх. Хас биирдии эрэгийиэҥҥэ. Судургутук эттэххэ, кэлэр ыйтан медиктар үрдээбит хамнаһы номнуо илиилэригэр тутуохтара. Урут көрүллүбүт эбии төлөбүрдэри сотуохтара суоҕа. Ол түмүгэр, эрэгийиэннэргэ медүлэһиттэр акылааттара тэҥнэниэхтээх.

Доруобуйа харыстабылын үлэһиттэрин идэлээх сойууһун бэрэстэбиитэлэ Тама Гончарова этэринэн, билигин үлэлии турар сокуонунан хас биирдии субъект үлэ төлөбүрүн тиһигин бэйэтэ оҥорор бырааптаах. Ол түмүгэр, быраас ханна уонна ханнык эрэгийиэҥҥэ үлэлиириттэн көрөн, ылар акылаата биллэ араастаһар. Эбии көрүллэр төлөбүр эмиэ оннук бириинсибинэн тыырыллар: ханнык эрэ эрэгийиэҥҥэ үлэ ыстааһын иһин элбэх харчы төлөнөр, сороххо – бэрт кыра.  

“БҮДДЬҮӨТТЭР” ХАМНАСТАРА ЭМИЭ ҮРДҮӨ

2024 с. тохсунньу 1 күнүттэн доруобуйа харыстабылын, социальнай хааччыйыы, култуура уонна билим эйгэтин (бүддьүөт) үлэһиттэрин хамнаһа 9,8%-нан үрдээбитэ. Атын федеральнай тэрилтэлэр, эйгэлэр үлэһиттэрин хамнаһын бу сыл алтынньы 1 күнүттэн 4,5%-нан үрдэтиэхтэрэ.