Быйыл Сахабыт сиригэр биллэриллибит Ийэ сыла түмүктэнэн эрэр. Сыл устата ийэлэргэ ураты болҕомто уурулунна, араас тэрээһин ыытылынна. Ону кытары бу сылга үгүс ийэ, дойдуга байыаннай быһыы-майгы бүрүүкээн, уолаттарын кыргыһыы хонуутугар атаардылар.
Маннык тыҥааһыннаах кэмҥэ алтынньы 23 күнүгэр Ф.И. Авдеева аатынан Оҕо айымньытын дыбарыаһын норуот үстүрүмүөнүн уонна С.А.Зверев-Кыыл Уолун аатынан Үҥкүү национальнай тыйаатырын Төрүт үстүрүмүөн аркыастырдарын кыттыгас “Поговори со мною, мама…” диэн истиҥ эйгэлээх, сылаас тыыннаах кэнсиэртэрэ тэриллибитэ олус тоҕоостоох уонна суолталаах буолла.
Кэнсиэр бастакы мүнүүтэтиттэн көрөөччүлэр ийэлэрин аттыгар баар буолбукка, кини тапталыгар, илиитин сылааһыгар киирбиккэ дылы буоллулар. Дууһаны таарыйар дириҥ ис хоһоонноох сценарий суруллубут. Ону кытта ыытааччы Елизавета Макарова кэрэ куолаһа ураннык дьүөрэлэстэ. СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ Лена Аркадьева сатабыыллаах туруоруутунан, истиэхтэн кэрэ тыыннаах доҕуһуолунан бииртэн биир үчүгэйкээн оҕолор уонна улахан ырыаһыттар тапталынан уонна махталынан илгийэр ийэ туһунан нууччалыы, сахалыы ырыалары ыллаатылар. Аркыастырдары муусука маастардара СӨ ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэ Николай Петров, СӨ үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитэ Людмила Белолюбская, СӨ култууратын туйгуна Анюта Иванова солбуһа сылдьан салайдылар.
Тус бэйэм маннык кэнсиэргэ бастакыбын сырыттым, ийэ буоламмын, хас биирдии нүөмэртэн долгуйдум, уйадыйан да ыллым. Көрөөччүлэр эмиэ маннык турукка киирдилэр быһыылаах: ийэҕэ анаммыт ырыалары ыллаһа олордулар, нүөмэр ахсын ытыстарын кэрэйбэккэ таһыннылар, толорооччуларга кэрэхсиир тыллары анаатылар.
Үлэлии кэлбит киһи быһыытынан, кэнсиэр кыттааччыларын кытта кэпсэтээри, киирэ-тахса сылдьабын. Фойеҕа кырачаан уһуйаан оҕолорун ымманыйа көрөбүн. Кинилэри үөрэн мичилиспит ийэлэр арыаллыы сылдьаллар. Салайааччылара барыларын фойеҕа ыҥыран, уокка холбонор тэрилинэн доҕуһуоллаан, сатабыллаахтык бэлэмниир. Оҕолор, хата, истигэннэрэ сүрдээх. Хамаанда бэриллээтин кытары, хамсанан-имсэнэн, ыллаан бараллар. Оторой-моторой дьону кытта сценаҕа тахсыахтарын иннинэ кэпсэтэ оҕустум. Бу Дьокуускай к. 26 №-дээх “Кустук” уһуйаанын иитиллээччилэрин “Лучики” диэн ансаамбыла эбит. СӨ үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитэ Ольга Неустроева оҕолор биир нэдиэлэ иһигэр ырыаларын үөрэтэ охсубуттарын хайҕаата уонна ийэлэргэ махтанна.
Салгыы от күөҕэ саарпыктаах, тэҥ уҥуохтаах оскуола оҕолоругар хараҕым хатанар. “Салайааччыгыт ханна баарый?” диэн ыйыппыппар, хата, сахалыы хоруйдаатылар. Светлана Ивановнаны булан тиийбитим, оҕолорго кылаастарын салайааччыта ыыппыт кэмпиэттэрин түҥэтээри олорор. Бу - Дьокуускай 7 №-дээх оскуолатын муусукаҕа учуутала, Оҕо айымньытын дыбарыаһын хуорунан ырыа куруһуогун аҕа педагога, СӨ үтүөлээх учуутала, Саха сирин мусукаан-педагогтарын сойуустарын бэрэссэдээтэлэ Светлана Мегина:
- Уолаттар ансаамбылларын тэрийэр баҕа санаа үөскээбитэ ыраатта. Ол иһин, 2014-2015 cc. “Музыка для всех” бырайыак олоххо киирээтин кытары, уолаттары дьарыктаан барбытым. Ол оҕолорум билигин үрдүкү кылаастарга үөрэнэллэр. Бу былырыын ылбыт 8-c кылааһым уонна саҥа ылбыт 7-c кылааһым уолаттара сылдьаллар. Барыта үс нүөмэри биэрдибит. Кэнсиэри “Здравствуйте, мамы” диэн ырыанан оскуолабыт хора арыйда. Ольга Сидоркевич “Таптыаҕыҥ, ийэни” ырыатын иитиллээччим, 11 кылаас үөрэнээччитэ Аина Иванова толордо. Уолаттар “Мин ийэм” диэн ырыаны, долгуйдаллар даҕаны, үчүгэйдик ыллаатылар. Оҕо аркыастырын салайааччыта Людмила Спартаковнаны кытта үлэлэспиппит ыраатта, бу хайыы-сах төрдүс бырайыакпыт. Ыҥырда даҕаны, үөрүүнү кытта кэлэн кыттабыт.
Салайааччыны кытта кэпсэтэр кэммэр уолаттар биир сиргэ турбаттар, мэниктииллэр. Светлана Ивановна иитээччилэрин түргэнник бэрээдэктээтэ. Бары бииргэ хаартыскаҕа түспүттэрин кэннэ үс чобуо уолу кэпсэтиигэ анаата. Тускун Татарин, 7 б кылаас үөрэнээччитэ, Антонов Вова, Посельскай Леня, 8 “а” кылаас үөрэнээччилэрэ ийэлэрин бары таптыылларын, дьиэҕэ-уокка көмөлөһөллөрүн уонна үтүөнү баҕаралларын эттилэр. Нууччалыы-сахалыы булкуйан саҥарар уолаттар, ырыананан дьарыктанан, төрөөбүт тылларынан өссө үчүгэйдик саҥарар уонна, төрөөбүт тылларын үөрэтэн, өссө үчүгэйдик ыллыыр буолуохтара диэн эрэнэбин.
Бырайыак ааптардарын - СӨ үтүөлээх артыыһа, Үҥкүү тыйаатырын солиһа, “Кыл саха” төрүт үстүрүмүөн бөлөҕүн салайааччыта Анна Томскаяны уонна СӨ үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитэ, Оҕо айымньытын дыбарыаһын норуот үстүрүмүөнүн аркыастырын салайааччыта Людмила Белолюбскаяны кытта кэнсиэр бүппүтүн кэннэ кэпсэттибит.
Анна Ивановна:
- Бу “В гармонии с музыкой к вершинам успеха” диэн икки аркыастыр кыттыгас бырайыага 2014 сыллаахха саҕаламмыта. Ол чэрчитинэн сыл ахсын араас тиэмэлээх кэнсиэр бэлэмнээн таһаарабыт. Арай дьаҥ хааччаҕын кэмигэр эрэ тохтуу сылдьыбыппыт. Сахабыт сиригэр Ийэ сылын биллэрбиттэригэр ийэҕэ аналлаах кэнсиэртэ тэрийиэххэ диэн этии киллэрбитим. Ону, Людмила Спартаковна, тута өйөөбүтэ. Онон, бырайыак үлэлии турарыгар уонна кэнсиэрпит үчүгэйдик ааспытыгар киниэхэ олус махтанабын. Оҕолор идэлээх артыыстары кытта бииргэ кэнсиэртииллэрэ олус суолталаах. Кинилэр мантан элбэххэ үөрэнэллэр уонна сайдаллар. Оттон биһиги, оҕолору кытта алтыһаммыт, үлэбит кэскиллээҕин, үйэлээҕин өйдүүбүт.
Людмила Спартаковна:
- Педагог быһыытынан, бу бырайыак оҕолорго олус туһалааҕын бэлиэтиибин. Аркыастырга оонньуур оҕолор кэнсиэри олус кэтэстилэр, уһуннук бэлэмнэннилэр. Кинилэргэ улахан муусукааннары кытта сценаҕа бииргэ олорон кэнсиэргэ кыттыы улахан үөрэх уонна саҥа уопут буолар. Биһиги оҕолору муусукаан оҥорор сорукпут суох. Муусуканы кытта алтыһыы көмөтүнэн үтүө дьону иитэн таһаарарга дьулуһабыт. Анна Ивановна улахан уола биһиэхэ дьарыктаммыта, кыра уола дьарыктана сылдьар. Онон, төрөппүт быһыытынан эмиэ этиэҕэ.
Анна Ивановна:
- Оҕо айымньытын дыбарыаһын аркыастырын наһаа сөбүлүүбүн. Педагогтар ис сүрэхтэн кыһаллан үлэлииллэр. Оҕолор манна сылдьан киһи быһыытынан үчүгэйдик арыллаллар. Муусука үөрэхтэригэр да, ис туруктарыгар да туһалыыр. Онон, үтүө санаалаах, үлэһит дьон буолан тахсалларыгар саарбахтаабаппын. Олохторун муусуканы кытта ситимнээбит оҕолор эмиэ бааллар. Оттон ийэ таптала уонна ийэҕэ таптал хас биирдии киһи олоҕор олус суолталаах. Мин санаабар, дойдуга таптал ийэҕэ тапталтан саҕаланар.
Людмила Спартаковна:
- Кэнсиэр сыалын ситтэ дуо диэн ыйытыыгар: көрөөччү улаханнык астынна-дуоһуйда, онон ситтэ диибин. Биһиэхэ сүрүнэ ол буоллаҕа дии. Киин куоракка элбэх кэнсиэр буоларын үрдүнэн, бүгүн саалабыт толору.
Анна Ивановна:
- Көрбүккүт курдук, элбэх улахан артыыс, оскуола үөрэнээччитэ, оннооҕор уһуйаан оҕолоро, тэрилтэ кэллэктииптэрэ кэлэн кытыннылар. Артыыстар “Маннык аркыастырдар доҕуһуолларынан ыллыыр улахан дьол, бачча үчүгэй муусуканан ыллаабат да киһи ыллыыр буоллаҕа” диэн билинэллэр. Ити курдук норуот үстүрүмүөнүнэн тыыннаах доҕуһуол киһиэхэ сүрэҕин ортотунан киирэр, тоҕо диэтэххэ, норуот үстүрүмүөнэ норуокка чугас.
Людмила Спартаковна:
- Былырыын аркыастырбыт төрүттэммитэ 65 сылын туолбута. Онно урукку уонна билиҥҥи үөрэнээччилэрбитин түмэн, эмиэ биир умнуллубат чаҕылхай кэнсиэри туруорбуппут. Оттон быйыл тапталлаах дыбарыаспыт тэриллибитэ 85 сылын туолар. Үбүлүөйдээх тэрээһиннэргэ аркыастырбыт эмиэ көхтөөх кыттыыны ылыаҕа. Онон, түгэнинэн туһанан, барыгытын эрдэттэн ыҥырабын.
Дьэ, маннык, олус туһалаах, үйэлээх, үтүө дьыаланан дьарыктанар, оҕолорбутун сырдыкка, үрдүккэ уһуйар дьон баар буоланнар, сүрэхпит эрэлинэн уонна тапталынан туолар, олохпут кустук өҥүнэн оонньуур. Биһиги көрөөччүлэр ааттарыттан бу кэнсиэргэ кэлэн кыттыбыт култуура уонна ускуустуба үлэһиттэригэр, ырыаһыттарга: CӨ култууратын үтүөлээх үлэһиттэрэ Светлана Шестаковаҕа, Владимир Индигирскэйгэ, Опера уонна балет тыйаатырын солиһа, СӨ норуодунай артыыһа Григорий Петровка, СӨ үтүөлээх артыыстара Варя Аманатоваҕа, Алевтина Лукиноваҕа, СӨ култууратын туйгуна Алексей Потаповка, СӨ норуодунай артыыһа Мария Николаеваҕа, Опера уонна балет тыйаатырын солиһа, СӨ култууратын туйгуна Екатерина Захароваҕа, Үҥкүү тыйаатырын артыыһа Александр Кармановка, Олоҥхо тыйаатырын, СӨ үтүөлээх артыыһа Александр Дьячковскай-Саарыҥҥа, Опера уонна балет тыйаатырын солиһа, СӨ норуодунай артыыһа Александр Емельяновка, Эстрада тыйаатырын солиһа, СӨ үтүөлээх артыыһа Сахаяҕа, “Якутия” авиакомпания “Взлет” ансаамбылыгар (сал. Юлия Михайлова), Дьокуускай к. 15 №-дээх оскуолатын үөрэнээччитэ Арина Суюндюковаҕа барҕа махталбытын этэбит.
Кэнсиэри сырдатта КҮНДЭЛИ
