СӨ норуодунай суруйааччыта, бэйиэт, прозаик, тылбаасчыт, суруналыыс, Арассыыйа, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, уран сурукка Эрилик Эристиин, Уйбаан Арбыыта ааттарынан бириэмийэлэр, Казахстан «Алаш», Чувашия Иван Яковлев аатынан бириэмийэлэрин, СӨ Ил Түмэнин Афанасий Илларионов аатынан суруналыыстыкаҕа бириэмийэтин лауреаттара, Үөһээ Бүлүү, Орто Халыма улуустарын, Тамалакаан уонна Үөһээ Бүлүү нэһилиэктэрин ытык киһитэ Семён Титович Руфов төрөөбүтэ 95 сылыгар ыытыллыбыт анабыл хоһоон күрэҕэ түмүктэннэ.
Күрэҕи тэрийбит М.С. Арбыкина, С.Т. Руфов ааттарынан пуонда сүбэтин, Тамалакаан нэһилиэгин дьаһалтатын, Тамалакааннааҕы сынньалаҥ киинин салалтатын быһаарыыларынан дьүүл сүбэтигэр үлэлээтилэр: түсчүт – «Күрүлгэн» сурунаал эрэдээктэрэ Афанасий Гуринов-Арчылан, дьүүлдьүттэр – Тамалакаан нэһилиэгин баһылыга Пётр Прокопьевич Иванов уонна Үөһээ Бүлүүттэн төрүттээх суруйааччы, суруналыыс Айталина Никифорова-Шадрина.
Күрэххэ барыта 11 хоһоон киирбит: Дьокуускайтан – 3, Мэҥэ Хаҥаластан – 2, Нам улууһуттан – 1, Ньурбаттан – 1, Үөһээ Бүлүүттэн – 3, Чурапчыттан – 1.
Дьүүл сүбэтэ, көрөн, ырытыһан баран, 2 хоһоону сыыйда. Ол кэннэ 9 хаалбыттан бастыҥнары быһаарар бэрт уустук буолла. Тоҕо диэтэххэ, хоһооннор бары тус уратылаахтар: кээмэйдэринэн, киэптэринэн, о.д.а. Бары хомоҕойдук, дириҥ иэйиилээхтик суруллубуттар. Барыларыгар туох эрэ хатыламмат уус-уран булумньу, сонун хоһуйуу баар. Хоһоонньуттар Сэмэн Уруукапка сүгүрүйэллэрэ, кини олоҕун, айымньытын билэллэрэ көстөр. Иккилии анабылы суруйбуттар бааллар, хоһоон ураты киэбин туттубуттар бааллар, улахан кээмэйдээх айымньыны суруйбуттар бааллар. Олортон бастыҥы быһаарар, талар, этиллибитин курдук, олус уустук буолан таҕыста.
Инньэ гынан, дьүүл сүбэтэ ураты быһаарыыны ылан, кимнээх кыайыылаах буолаллара бэс ыйын 23 күнүгэр Тамалакаан нэһилиэгэ Сэмэн Уруукап үрдүк аатыгар тэрийбит ыһыаҕын түһүлгэтигэр сэрэбиэйинэн быһаарылынна.
Пуонда салайааччыта, норуодунай суруйааччы кыра уола Максим Семёнович Руфов кыттааччылар ааттара суруллубут кумааҕыларыттан талан бастакы кыайыылааҕы быһаарда, Тамалакаан баһылыга Пётр Прокопьевич Иванов – иккиһи, Айталина Никифорова-Шадрина – үсүһү.
Ол түмүгэ маннык буолла: I – Надежда Сидорова (Мэҥэ Хаҥалас, Майа), II – Дьөгүөр Бөтүрүөп (Дьокуускай), III – Надежда Кардашевская-Куттаах (Үөһээ Бүлүү).
Кинилэри сэргэ сэрэбиэйгэ маннык хоһоонньуттар айымньылара турда: Прасковья Байанаева (Нам улууһа), Светлана Егорова-Тулуйхаана (Дьокуускай), Римма Корякина (Чурапчы), Алла Сельтюкова-Айаалла (Ньурба, Хорула), Антонина Хобусарова (Үөһээ Бүлүү), Михаил Эверстов (Мэҥэ Хаҥалас, Табаҕа).
Надежда Сидорова уонна Дьөгүөр Бөтүрүөп күрэх добун суругун «Кыым» хаһыат эрэдээксийэтигэр бэс ыйын 26 күнүгэр туттулар.
Тэрээһиҥҥэ быйыл төрүттэммитэ 20 сылын бэлиэтиир «Ситим» медиа бөлөҕү хара бастакыттан уһун кэмҥэ ситиһиилээхтик салайбыт, билигин «Ил Түмэн» бэчээт кыһатын салайааччыта, СӨ бар дьонун дьокутаата Мария Христофорова, «Ситим» медиа бөлөх салайааччыта Владимир Степанов, «Кыым» хаһыат сүрүн эрэдээктэрэ Иван Гаврильев кыттыыны ыллылар.
Пуонда салайааччыта Максим Семёнович Руфов кинилэргэ «Ситим» медиа бөлөх, «Кыым» хаһыат СӨ норуодунай суруйааччыта Сэмэн Уруукабы кытта айымньылаах сыһыаны туппуттарын, онтон кэлин үйэтитэр үлэҕэ тирэх буолалларын иһин махтанна, анал өйдөбүнньүгү туттарда.
Надежда Сидорова уола Александр, ХИФУ устудьуона, ийэтин, бэйэтин билиһиннэрэн кэпсээтэ. Надежда Васильевна Чыамайыкыга төрөөбүт, СГУ саха филологиятыгар уонна култуура билимигэр факультетын бүтэрбит, билигин Майаҕа СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, суруйааччы И.М. Сосин аатынан бибилэтиэкэҕэ үлэлиир эбит. Бу саас Иннокентий Сосин төрөөбүтэ 95 сылыгар анаммыт анабыл хоһоон күрэҕэр кылаан биһирэбили ылбыт. Онон сэрэбиэй тахсыыта олус тоҕоостоох буолан биэрдэ. Итиэннэ Сэмэн Тиитэбис Мэҥэ Хаҥаластан төрүттээх улуу хоһоонньут Уйбаан Арбыыта айымньытын бар дьоҥҥо тиэрдиигэ сүҥкэн өҥөлөөх буоллаҕа.
Дьөгүөр Бөтүрүөп Сунтаарга төрөөбүт. Тутуу инженерэ идэлээх. Үлэ бэтэрээнэ. Хоһоонноро 1996 сылтан өрөспүүбүлүкэ хаһыатыгар-сурунаалыгар бэчээттэнэр. Олор ортолоругар – «Кыымҥа», «Күрүлгэҥҥэ». Бу иннинэ ыытыллыбыт эмиэ Сэмэн Уруукапка анаммыт сабыылаах айар күрэххэ бастакы буолбута. Ол иннинэ төрүт тылга анаммыт хоһоон күрэҕэр үһүс буолбуттаах эбит. Онон «силик толору ситтэ» диэн бастакы хомуурунньугун таһаарарга быһаарыммытын кэпсээтэ, маннык күрэхтэр салҕанан бара туралларыгар баҕа санаатын эттэ, «Кыым» хаһыат уонна «Күрүлгэн» сурунаал уран сурук сайдыытыгар ыытар үлэлэрэ утумнааҕын, туһалааҕын бэлиэтээтэ.
Оттон үһүс буолбут Надежда Кардашевская-Куттаах – Үөһээ Бүлүү улууһун Үөдүгэй нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо, ИДьМ, үлэ бэтэрээнэ. «Быыһы сэгэттэххэ», «Иһиллиэххэ эрэ», «Огонёк», «Сиэркилэ» диэн хоһоон, кэпсээн хомуурунньуктардаах. Хоһооннорун бөлөҕө былырыын «Күрүлгэҥҥэ» бэчээттэммитэ.
Кыайыылаахтар, Тамалакаан дьаһалтатыттан уонна пуондаттан бирииһи сэргэ, «Ситим» медиа бөлөх таһаарыыларын, СӨ бар дьонун дьокутаата Мария Христофорова өйдөбүнньүк бэлэҕин, итиэннэ Владимир Степанов өрөспүүбүлүкэбит Ил Дархана Айсен Николаевтыын кэпсэтиилэриттэн уонна биллэр дьон санааларын үллэстиилэриттэн таҥыллыбыт «Суруллубут – суоруллубат» диэн саҥа тахсыбыт кинигэтин бэлэх туттулар.
Афанасий ГУРИНОВ-АРЧЫЛАН, «Күрүлгэн» сурунаал эрэдээктэрэ.
КЫАЙЫЫЛААХТАР АНАБЫЛ ХОҺООННОРО
Ньургуһун уонна Кини
Сэҥээриилэр