Күһүн буолла, ол аата Билии күнэ тигинээн кэллэ. Мин иккис нэдиэлэбин Хомсомуол болуоссатыттан арахсыбакка сылдьабын. Дьэ, Оскуола баһаарыгар оҕо аймах, дьон-сэргэ тобус-толору. Атыыһыттар кэлии-барыы, табаардарын эрэкэлээмэлээн саҥа-иҥэ бөҕөлөр. Кинилэр кэпсииллэринэн, быйыл хаһааҥҥытааҕар да үрүсээк уонна успуорт пуормата хамаҕатык атыыга барбыт.
Дьэ, мин, таах халтайга хаама сылдьыахтааҕар, оскуолаҕа бараары бэлэмнэнэ сылдьар кырачааннары кытта алтыһан аастым. Бээ, кинилэри кыралар диэн сэнии көрбөккүн, хайыы үйэҕэ улахан киһи курдук сананан, кэпсээн-ипсээн, инники былаан бөҕөлөрө. Дьэ, сэргэх дьон диэтэҕиҥ...
Вилена Васильева, Мүрү 1-кы №-дээх оскуолатын бастакы кылааһын үөрэнээччитэ:
– Вилена, дорообо! Таҥаскын-сапкын атыылаһа сылдьаҕын дуо?
– Үтүө күнүнэн! Саҥа түүппүлэ, баанчык, булууһа атыыластым. Бу ийэбин кытта сылдьабыт. Балаҕан ыйын 1 күнүгэр саҥа таҥаспын кэтэн оскуолабар барыам дии...
– Эн оскуолаттан тугу күүтэҕиний?
– Элбэх доҕоттору буоллаҕа дии. Мин санаабар, саамай сөбүлүүр уруогум математика буолуоҕа. Тоҕо диэтэххэ, дьыссаакка математикаҕа үчүгэй этим.
– Оттон учууталыҥ хайдах буолуо дии саныыгыный?
– Учууталым үөрэ сылдьар буолуоҕа. Миэхэ кыыһырыа суоҕа.
– Вилена, билигин улахан дьон бары быыбарга кыттаары сылдьаллар. Быыбар диэн тугуй уонна онно кимнээх кытталларый?
– Быыбарга бэрэсидьиэни уонна улуус баһылыгын талабыт.
– Эн быыбардыы бараҕын дуу?
– Суох. Улааттахпына биирдэ буоллаҕа дии.
– Ол аата хаһан?
– Билбэппин.
Айсен Климентов, Хаҥаластан сылдьар, үһүс кылаас үөрэнээччитэ:
– Сайын бэркэ сынньанным. Сайын устата кинигэ аахтым уонна табаарыстарбын кытта оонньоотум.
– Саамай сөбүлүүр уруогуҥ ханныгый?
– Математика уонна информатика.
– Айсен, эйигиттэн биир ыйытыылаахпын. Арай, эн сиртэн 500 солк. булан ылбыккын. Ол харчынан тугу гыныаҥ этэй? 500 солк. төһө элбэх харчыный?
– Ээ, элбэх буоллаҕа дии. Киһи 500 солк. элбэҕи атыылаһар. Мин ол харчытын сүтэрбит киһини көрдөөн булуом уонна киниэхэ хайаан да харчытын төнүннэриэм этэ. Кини бэйэтигэр наадалааҕын атыылаһыа этэ буоллаҕа дии. Чэ, мин бардым, ийэм күүтэн турар. Билигин да атыылаһарбыт элбэх.
Сааскылаана Решетникова, Уус Алдан Мындаабатыттан, үһүс кылаас үөрэнээччитэ:
– Мин оскуолам туһунан кэпсиир эбиппин. Үөрэхпэр үчүгэйбин. Наар «4» уонна «5» сыананы ылабын. Кылааспытыгар уолаттар уонна кыргыттар ахсааннара тэҥ соҕус. Оскуолаҕа син элбэх дьүөгэлэрдээхпин уонна оскуолабын аҕынным. Саамай уруһуй уруогун сөбүлүүбүн. Өссө туох ыйытыылааххыный?
– Сааскылаана, билигин тугуҥ сиппэккэ-хоппокко сылдьарый, тугу атыылаһарыҥ хаалла?
– Ээ, умнан кэбистим ээ. Булууһа атыыласпытым. Аҕам билэр өссө туох хаалбытын. Мин саахардаах баата сии сылдьабын, наһаа минньигэс.
Эрнест Андросов, 10 саастаах:
– Мин оскуоланы соччо ахтыбатым. Өссө да сынньана сылдьыбыт киһи үчүгэй буолуо этэ. Ол эрээри үөрэнэрбин сөбүлүүбүн. Саамай биһириир уруогум – математика.
Манна кэлэн таҥас бөҕө атыыластыбыт. Холобур, успуорт көстүүмүн, үрүсээк уонна оскуола пуорматын ыллыбыт. Бу билигин кроссовка көрдүү сылдьабыт. Үчүгэй кроссовка ылыахха наада.
– Эн куоракка саамай ханна сөбүлээн сылдьаргын сөбүлүүгүнүй?
– «Туймаада» маҕаһыыҥҥа.
Айыына Готовцева, Бүлүүттэн төрүттээх, 1-кы кылаас үөрэнээччитэ:
– Айыына, номнуо дьыссааты бүтэрбит улахан киһи эбиккин дии.
– Мин бастакы кылааска манна – Дьокуускайга киириэхтээхпин. Ол иһин долгуйа уонна симиттэ сылдьабын. Манна куоракка дьиэм ханан турарын умнан кэбистим. Бу ийэбин уонна эбэбин кытта таҥас атыылаһа сылдьабыт.
– Оскуолаҕа эйигин ким күүтэрэ буолуой?
– Учуутал уонна оҕолор. Кинилэр бары миигин күүтүөхтэрэ. Мин дьыссааппын ахтабын эрээри, онно кыайан төннүбэппин. Тоҕо диэтэххэ, улахан киһи буоллум. Ол иһин үөрэниэхпин наада.
– Тыый, наһаа үчүгэй үрүсээк, суумка атыыласпыккын дии.
– Көр-көр, туох уруһуйдааҕын, өссө оруосабай дьүһүннээх дии. Наһаа үчүгэй үрүсээк атыыластым, мантыбын харыстаан кэтэ сылдьыам. Өссө баанчык уонна булууһа атыылаһыахтаахпын. Ону көрдүү сылдьабыт.
– Айыына, эн саамай улахан баҕа санааҥ тугуй?
– Элбэх да элбэх кэмпиэт уонна сакалаат. Өссө бары үөрэ-көтө сырыттыннар.
Роберт Андросов, иккис кылаас үөрэнээччитэ:
– Ээ, мин сайын дьиэбэр олорон таҕыстым, ол иһин оскуолабын күүскэ аҕынным.
– Роберт, бэйэҥ тускунан кэпсээ эрэ...
– Мин 2 «в» кылаас үөрэнээччитэбин уонна Бороҕоҥҥо олоробун. Биһиги кылааспытыгар уолаттар элбэхтэр. Кыргыттар баара-суоҕа 9-тар эрэ, биһиги 22-бит. Наһаа элбэхпит дии?
– Оскуолаттан саамай кими аҕынныҥ? Баҕар, сөбүлүүр эҥин кыыстааҕыҥ буолуо дии?
– (күлэр). Саамай учууталбын аҕынным. Кини аата Ольга Егоровна.
– Эн, уопсайынан, наһаа кэпсээннээх уонна боччумнаах уол эбиккин. Мин эйиэхэ биир аһара боччумнаах ыйытыылаахпын. Эн санааҕар, дьол диэн тугуй?
– Миэхэ бэлэх биэрдэхтэринэ, дьол буолар. Мин оччоҕуна үөрэбин. Көрүүй, ол баар! Хаамыралаах уонна пультаах көтөр сөмөлүөт баҕарабын. Хаартыската ол баар (илиитинэн ыйан көрдөрөр). Ити оонньууру пультунан хамсатаҕын уонна хаамыранан көрөҕүн. Наһаа үчүгэй дии. Миэхэ итинник сөмөлүөт баар буолара буоллар (үөһэ тыынар уонна ийэтин диэки көрөр).
– Роберт, эн оскуолаҕа үчүгэйдик үөрэнээр сөп дуо. Оччоҕуна эйиэхэ төрөппүттэриҥ атыылаһыахтара. Чэ, кытаат!
– Сөп. Оччотугар үчүгэйдик үөрэниэм. Чэ, бакаа!
Никита Еремеев, Сунтаартан, бастакы кылаас:
– Никита, эн үҥкүүһүккүн дуо?
– Ээх.
– Ээ, ол иһин даҕаны. Биир сиргэ турбаккын, отой хамсаныы-имсэнии бөҕөтөҕүн дии? Мэник киһигин быһыылаах...
– Мэник буолбатах, сүүрүк уонна үҥкүүһүт.
– Ээ, бырастыы... Бүгүҥҥү күҥҥэ туох кыһалҕалаах сылдьаҕыный?
– «Кола» иһиэхпин баҕарабын да, ийэм атыыласпат дии.
– Ээ, «Кола» доруобуйаҕа буортулаах, иһимэ. Никита, инники олоххор туох былааннааххыный?
– Эбиэт кэннэ табаарыспын кытары оонньуу барыахтаахпын уонна пааркаҕа күүлэйдиэхпит.
Никита аһара кэлбит-барбыт, сытыы-хотуу уолчаан эбит. Биир сиргэ тулуйан-тэһийэн турбата. Өрө эккирии сылдьар. Ол иһин кыайан туппакка, хаартыскаҕа түһэрбэтим. «Миигин хаартыскаҕа түһэримэ, кыбыстабын» диэн баран, сүүрэн хаалла.
Түмүк оннугар
Оҕолор кэпсээннэрэ олус элбэх. Бастаан утаа кыбыстыбыт курдук буолаллар эрээри, ууларыгар-хаардарыгар киирдэхтэринэ, мэниктээн киирэн бараллар. Наһаа сэргэхтэр уонна чиэһинэйдэр. Түгэни туһанан, үөрэх дьыла саҕаланан иһэринэн оскуола үөрэнээччилэрин, устудьуоннары уонна учууталлары барыларын эҕэрдэлиибит. Оҕолорго туйгун үөрэҕи, учууталларга таһаарыылаах үлэни баҕарабыт!
P.S. Санатан эттэххэ, оҕолор төрөппүттэрин көҥүллэринэн хаартыскаҕа түстүлэр.
Кырачааннар санааларын сурукка тистэ
Екатерина АФАНАСЬЕВА.
