Иван Михайлович Барчахов Саха Республикатын норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, Россия үтүөлээх фермерэ, Саха Республикатын тыатын хаһаайыстыбатын туйгуна, “Саха Республикатыгар сылгы иитиитигэр кылаатын иһин”, “Саха Республикатыгар профсоюзнай хамсааһын сайдыытыгар кылаатын иһин” бэлиэлэр хаһаайыннара, Үөһээ Бүлүү улууһун уонна Тамалакан нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо.
Уйбаан Михайлович Сэбиэскэй Аармыйаҕа сулууспалаан кэлэн баран, Исиидэр Бараахап аатынан сопхуоска суоппарынан үлэтин саҕалаабыта. Онтон Владивосток куоракка профсоюзтар үрдүк үөрэхтэригэр экономист идэтин бүтэрэн, Исиидэр Бараахап аатынан сопхуос Тамалакааннааҕы отделениетыгар управляющайынан ситиһиилээхтик үлэлээбитэ.
1985 сыллаахха ССКП Райкомун үлэ каадырдарын бөҕөрҕөтөр политикатын рекомендациятынан Исидор Барахов совхозка профсоюзнай тэрилтэ салайааччытынан быыбардаммыта , совхоз директорынан Соргоев Константин Егорович, партком секретарынан Иванова Александра Николаевна үлэлииллэр этэ.
Исидор Барахов аатынан совхоз ити кэмнэргэ үүт ыаһыныгар, эт туттарыытыгар, бурдугу үүннэриигэ оройуон бастыҥ көрдөрүүлээх совхоһа этэ.
Иван Михайлович 1988 сыллаахха Харбалаах отделениетыгар управляющайынан ананан үлэлээбитэ .
Совхоз директорынан Львов Платон Николаевич, партком секретарынан Корякин Николай Павлович үлэлээбиттэрэ. 1992 сыллаахха Исидор Барахов совхоз директорынан Тойтонов Аркадий Николаевич ананан үлэлээбитэ. Ити кэмҥэ Иван Михайлович совхоз профсоюһун председателинэн, дойду үрдүнэн совхозтар ыһыллыбыттарыгар Тамалакаан отделениетын базатыгар Тамалакаан коллективнай тэрилтэтин тэрийэн, онно салайааччынан таһаарыылаахтык үлэлээбитэ .
Тамалакаан коллективнай хаһаайыстыбатын салайааччытынан үлэлиир сылларыгар 1996 сыллаахтан кини улууска ат сүүрдүүтүн көҕүлээччилэринэн биир бастакынан буолбута. Ол курдук, Мэҥэ Хаҥалас улууһун “Тумул” коллективнай хаһаайыстыбаттан салайааччы Десяткина Таисия Васильевна түөрт сүүрүүк атыыры уонна биир биэни атыылаһан аҕалан эрчийэн, сүүрдэн Бүлүү бөлөх улуустарыгар хас да төгүл Үөһээ Бүлүү Тамалакаанын сүүрүүк аттара бастаталаан сылдьыбыттара. Ол курдук, “Боксер”, “Добрай”, “Эрэл”, “Күөрэгэй” диэн күүстээх сүүрүүктэр Үөһээ Бүлүү оройуонун ат сүүрдүүтүгэр элбэхтик ааттаппыттара. Биир түгэни ахтан аастахха, Ньурбаҕа ыытыллыбыт Баһылай Манчаары спартакиадатыгар эрэллээхтик бастаабыттарын, атын улуустар үрдүк хааннаах сүүрүүктэр диэн туорайдаһан, бириискэ киллэрбэтэхтэрэ, кыайыылаахтар быһыытынан аахпатахтара, ол кэмнэргэ хомолтолоох этэ.
Улууска ат сүүрдүүтүн тэрийээччинэн уһун сылларга улуус тыатын хаһаайыстыбатын профсоюһун бэрэссэдээтэлэ Иннокентий Константинович Сидоров этэ. Кинилэр Уйбаан Михайловичтыын улууска ат сүүрүүтүн сүрүннээн, салайан ыытар этилэр. Ол кэмнэргэ ат сүүрдүүтүн комментаторынан Струкин Николай Алексеевич иилээн-саҕалаан, дьон-сэргэ астынар гына, сэргэхтик кэпсээн-ипсээн ыытара. Үөһээ Бүлүү улууһугар ат сүүрдүүтүн сайдыытыгар үтүөлээх нэһилиэктэр Нам, Балаҕаннаах, Ороһу, Дүллүкү сүрүннээн элбэх сылларга бу саха аймах таптыыр дьарыгын иилээн-саҕалаан ыыппыттара .
Уйбаан Михайлович, пенсияҕа тахсан баран, 1999 сыллаахха “Барча” бааһынай хаһаайыстыбатын тэринэригэр 17 сылгылааҕа, ону таһынан Ньурба оройуонуттан үчүгэй үүттээх боруода, 15 тыһы туҥуйдары атыылаһан хас да сыл устата бэйэтэ ыан, үүт туттара сылдьыбыта, 35 төбөҕө тиэрдибитэ. Үлэлээбит сылларыгар хас биирдии ынаҕыттан 2000-тан тахса тонна үүтү ыан, үүт собуотугар туттарар этэ. Ити үлэлии сырыттаҕына, улуус тыатын хаһаайыстыбатын управлениетын рекомендациятынан тыа хаһаайыстыбатын миниистирэ Борисов Егор Афанасьевич Үөһээ Бүлүү тыа хаһаайыстыбатын техникатын директорынан анаан үлэлэппитэ. Ол кэнниттэн Үөһээ Бүлүү пищевой комбинатын директорын солбуйааччытынан үлэлээбитэ.
2011 сыллаахха хаһаайыстыбатын уолугар Барчахов Семен Ивановичка туттаран, кинилиин иккиэн тэҥҥэ хаһаайыстыбаларын сайыннарыыга үлэлииллэр. Билиҥҥи туругунан, 100-чэкэ сылгылаахтар, ол иһигэр 60-тан тахса биэлээх. Сүрүннээн, “Силээн” сылгы базатыгар көрөллөр, 100-тэн тахса гектар оттуур сирдээхтэр, 50 гектар бааһыналаахтар, өссө 50 гектары дьонтон арендалаһан күөх маассаны ыһаллар. 2022 сылга 450 тонна сиилэһи бэлэмнээн, “Булгунньахтаах” бааһынай хаһаайыстыбатыгар Семенова Анна Трофимовнаҕа атыылаатылар, маны таһынан 100 тонна оту оттоон эмиэ ити хаһаайыстыбаҕа биэрдилэр. “Кур от” диэн быраҕылла сытар сири сөргүтэн оҥорон, 64 гектарга элбэх сыллаах оту ыспыттара үһүс сыла буолла, быйылгы сылга ситэн-хотон элбэх үүнүүнү ылыахпыт диэн эрэллэрэ улахан.
2022 сыллаахха Россия бааһынай хаһаайыстыбаларын уонна кооперативтарын “Аккорд” ассоциацияларын президенэ, Россия Государственнай Думатын депутата, аграрнай кэмитиэтин солбуйааччы бэрэссэдээтэлэ Плотников Владимир Николаевич Саха сирин бааһынайдар уонна кооперативтарын ассоциациятын тэриллибитэ 30 сыллаах үбүлүөйдээх мунньаҕар кэлэн кыттыыны ылбыта. Киэҥ ыҥырыылаах мунньахха Саха сирин бааһынай хаһаайыстыбаларын уонна кооперативтарын инники сайдыытын туһунан элбэх кэпсэтиилэр, туруорсуулар буолбуттара. Госдума депутата Плотников В.Н. Саха сирин бааһынай хаһаайыстыбаларын уонна кооперативтарын үлэлэрин биһирээн, Саха сирин бааһынай хаһаайыстыбаларын уонна кооперативтарын ассоциациятын бэрэссэдээтэлэ Артемьев Александр Еремеевиһы кытта үлэ-хамнас тэрээһинигэр күүскэ үлэлэһиэх, өйүөх буолан эрэннэрбитэ. Бу улахан тэрээһиҥҥэ “Барча” бааһынай хаһаайыстыбатын баһылыга, Саха Республикатын тыатын хаһаайыстыбатын туйгуна Семен Иванович, Иван Михайлович Барчаховтар кыттыыны ылбыттара, опыт атастаһыы бэрээдэгинэн биир идэлээхтэрин кытта ирэ-хоро кэпсэтэн, санаа атастаһан, алтыһан ааспыттара.
