Ааспыт нэдиэлэҕэ Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондата тэриллибитэ 30 сылыгар анаммыт «Кэлэр кэми бииргэ уһансабыт» диэн доҕордуулар форумнара буолан ааста. Бу Форум оҕо аймах, ыччат олоҕо, уйгута тупсарыгар туһуламмыт социальнай бырайыактары олоххо киллэриини былаанныыр, ону дьүүллэһээри түмсүбүт Пуонда партнердарыгар –– былаас, уопсастыбаннас, деятеллэрин уонна биисинэстээхтэрин бэрэстэбиитэллэригэр – дьоһун суолталаах тэрээһин.
Форуму түмүктүүр тэрээһин уонна ол чэрчитинэн барбыт «Кэлэр кэми бииргэ уһансабыт» стратегическай сиэссийэ, «Инносфера 2023» оҕо инновациялах кииннэрин ортотугар ыытыллыбыт куонкурус түмүгүн таһаарыы Чапаево бөһүөлэгэр баар Саха сиринээҕи Билим дьоҕус академиятыгар бэс ыйын 23 күнүгэр буолан ааста.
Сергей Местников: «Талааннаах оҕолор сайдар усулуобуйаларын тэрийиигэ инвестицияны угуу дьоһун суолталаах»
СӨ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Сергей Местников Өрөспүүбүлүкэ сайдыытыгар кыттыыларын иһин Пуонда партнердарыгар махтанна. Онуоха үөрэх, билим, култуура, успуорт эбийиэктэрин туттарар, араас суол тэрээһиннэри үбүлээн, тутаах көмөнү чуолаан АЛРОСА хампаанньа оҥорорун анаан бэлиэтээтэ. Кэлэр кэскил туһугар ону тэҥэ Эльгауголь, «Роснефть» хос-тэрилтэтэ Таас-Үрэх Нефтегазодобыча үлэлэһэллэр. Ол курдук, Билим Дьоҕус академиятын үөрэнэр-лабораторнай куорпуһун үбүлээбит.
«Күн бүгүн биһиги эрэгийиэн сиригэр-уотугар үлэлиир тэрилтэлэри кытта үлэлэһэр Саха сирин Тус сыаллаах пуондата – бүтүн Уһук Илин биир бөдөҥ пуондата. Аан маҥнай тэриллиэҕиттэн үтүмэн үгүс үбүлээһини өрөспүүбүлүкэ социальнай эйгэтигэр уган, сыаната биллибэт кылаатын киллэрсэр. Маныаха тустаах Пуонда бэйэтин көрүүтүн уонна мииссийэтин уларытар. Өскөтүн урукку сылларга инвестиция үбэ хапытаалынай тутуу эбийиэктэрин олоххо киллэриигэ туһуланар эбит буоллаҕына, билигин дьоҥҥо, дьон талаанын таба тайанан, ону арыйыыга сүрүн болҕомто ууруллар», – диэтэ бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Сергей Местников.
Владимир Егоров: «Былаас уонна биисинэс бииргэ үлэлэһиитэ талааннаах уонна ис матыыптаах оҕолору иитэн-такайан таһаарыыга көмөлөөх»
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Тус сыаллаах пуондатын салайааччыта Владимир Егоров бу буолан ааспыт тэрээһин бэлиэ суолталааҕын бэлиэтээтэ, былаас уонна биисинэс бииргэ үлэлэһиилэрэ талааннаах, ис матыыптаах оҕолору сайыннарыыга, кинилэр айар-тутар дьоҕурдарын өйүүргэ, арыйарга көмөлөөх саҥа, сонун инновациялаах бырайыактар үөскүүллэригэр көмөлөөҕүн этэр.
«Форумҥа биһиги доҕотторбут түмүстүлэр, кинилэрэ, кинилэр кыттыылара суох маннык баһырхай суолталаах бырайыактар олоххо киириэ суохтара этэ. Утумнаахтык бииргэ үлэлэһэр тэрилтэлэрбит сүҥкэн өйөбүллэринэн, саҥаттан саҥаа тутуулар дьэндэйэллэр, үүнэр көлүөнэ бары өтүттэн сайдыылаах, киэҥ билиилээх буолан тахсарыгар сөптөөх усулуобуйа тэриллэр. Биһиги бүгүн бу ыытар үлэбитин өссө хаҥатар, кэҥэтэр кыаҕы тобулар кыахтанарбытыгар эрэллээхпин», – диэн, Владимир Егоров тоһоҕолоон бэлиэтээтэ.
Социальнай секторга өссө үгүөрү инвестицияны
Форум дьыалабыай бырагырааматын чэрчитинэн ыытыллыбыт стратегическай сиэссийэҕэ судаарыстыбаннай былаас, биисинэс, уопсастыбаннай тэрилтэлэр бэрэстэбиитэллэрэ үлэлиир эрэгийиэннэригэр инвестицияны киллэриини ханнык ньыманан улаатыннарар, хаҥатар туһунан дьүүллэстилэр. Ол курдук, Саха сиригэр сиртэн хостонор баайы туһаҕа таһаарар тэрилтэлэр ахсааннара элбиэх тустааҕа этилиннэ. Ону кытта тэҥинэн, кэмиэрчэскэйэ суох тэрилтэлэр биисинэһи кытта бииргэ үлэлэһиилэрэ төһүү суолталаах. Тоҕо диэтэххэ, саҥа социальнай технологиялар уонна быраактыкалар туох хайа иннинэ чуолаан НКО бырайыактарыттан тэнийэн, түстэнэн тахсаллар. Онуоха эрэгийиэн суолталаах бырайыактары олоххо киллэриигэ Пуонда бөдөҥ сир баайын хостооччулары уонна НКО-лары сибээстиир күргэ тэҥэ буолуохтаах.
Форум биир күүтүүлээх-кэтэһиилээх түгэнэ – АЛРОСА баҕа өттүнэн көмөлөһөр үбүн суотугар үлэлиир, «Кэлэр кэскил туһугар» Пуонда бырагырааматынан олоххо киирэр, «Инносфера 2023» диэн, оҕолору өйүүр инновациялаах кииннэр куонкурустарын түмүгүн таһаарыы буолла.
Бу куонкурус былырыын, сыл бүтүүтэ, саҕаламмыта. Олунньу ыйга акселерационнай бырагырааманы ааспыт өрөспүүбүлүкэ үөрэҕин кыһаларыттан 20 бырайыактыыр хамаанда талыллыбыта. Бырайыагы көмүскээһин түмүк чааһыгар кинилэртэн 10 бастыҥ бырайыак талыллан, үбүлэнэр буолла.
Алексей Дьячковскай: «АЛРОСА уонна Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондата бэйэ-бэйэлэригэр эрэнсэллэр»
Тус сыаллаах бырагыраама муҥур уһун кэмнээх партнера АЛРОСА хампаанньа буолар. Бу бииргэ үлэлэһии – АЛРОСА аһымал санааҕа ыытар үлэтин-хамнаһын биир муҥутуур киэҥ хабааннаах хайысхата. 2011 сылтан саҕалаан күн бүгүнүгэр диэри алмаас хостуур тэрилтэ социальнай сыалы-соругу ситиһэргэ 10 млрд солк. тахса үбү ыытта. Ол курдук, холобур, былырыын Пуондаҕа киирбит үп-харчы 95%-нын АЛРОСА үкпута.
«Биһиги бииргэ үлэлэһиибитигэр саамай сүрүнэ – бэйэ-бэйэҕэ эрэнсии баара. Бастакытынан, үп туттуллуутугар эрэнии – ол эбэтэр, көрүллүбүт үбүлээһин тус сыалыгар туттулларын, атыҥҥа халыйбатын билэбит. Иккиһинэн, Пуонда быһаарар кэмпитиэнсийэлэрэ бииргэ үлэлэһии туһунан түһэрсиллибит сөбүлэҥмитигэр этиллэр соругу толорор көдьүүстэрэ балачча улаханын билэбит. Бырайыагы бэйэбит олоххо киллэрэрбитинээҕэр кинилэр ордук кыайа тутуохтарын билэбит. Пуонда үтүө суобастаах сыһыаныгар уонна кэмпитиэнсийэтигэр бүк эрэллээхпит. Ол – биһиги бииргэ үлэлэһиибит биир тутаах тирэҕэ.
Хампаанньа уонна Пуонда биир санаалаахпыт, көрүүлээхпит, соратник буоларбыт эмиэ кырата суох оруоллаах. Биһиги уопсай сыалбыт-сорукпут – өрөспүүбүлүкэҕэ кииннэри уонна дьон тардыһар туоналарын сайыннарыы, элбэтии. Сахабыт сирэ өрөспүүбүлүкэ олохтоохторун бэйэтигэр ыҥырар-угуйар килбэйэр киин буолуоҕун, манна дьон олохсуйар, үлэлиир, айар-тутар, эмтэнэр, ыал буолар баҕата улаатарыгар интэриэстээхпит. Биһиги оҕолорбут кэлэр кэскиллэрэ, кэнэҕэскилэрэ өрөспүүбүлүкэҕэ баар буоларын көрүөхпүтүн баҕарабыт.
Бүгүн Пуонда тэрийбит куонкуруһун кыайыылаахтара граннары туттулар. Бу тустаах нэһилиэнньэктэргэ олох-дьаһах сэргэхсийиэ, тупсуо, оҕо дьоммут төрөөбүт күндү сирдэригэр олорор, үөрэнэр, үлэлиир баҕалара күүһүрүө диэн, эрэнэ саныыбыт», – диэтэ АЛРОСА генеральнай дириэктэрин солбуйааччы Алексей Дьячковскай.
Алексей Прокопьевич алмаас хампаанньата АЛРОСА буолуоҕуттан Тус сыаллаах пуонданы кытары үлэлэспитэ бэлиэр отут сыл буолбутун бэлиэтээтэ. Маннык дьаһаныы Бастакы бэрэсидьиэн Михаил Ефимович Николаев толкуйунан олоххо киирбитэ.
Социальнай инфраструктура эбийиэктэрин туттарарын таһынан, Пуонда оҕо аймах, ыччат сайдыытыгар ураты суолтаны, болҕомтону ууран, ИКТ эйгэтигэр, креативка уонна инновациялаах толкуйга сирдиир. Биһиги Пуонда хас биирдии оҕо талааннаах, айылҕаттан бэриллибит дьоҕурдаах диэн толкуйунан салайтарарын, ол хайысхаҕа ыкса үлэлэһэрин биһириибит. Сүрүнэ, ол талааны, дьоҕуру кэмигэр быһааран, талаан бары күүһүнэн аһылларын туһугар сөптөөх усулуобуйаны эрдэттэн тэрийэн, онно ким баҕалаах барыта сылдьар, дьарыктанар, билиини-көрүүнү, сатабылы ылынар кыаҕа баар буоларын ситиһиэхтээхпит.
Маннык сыһыан олохсуйуутугар өрөспүүбүлүкэни инновация хайысхатынан сайыннарар идеяны өйүүр Өрөспүүбүлүкэ Ил Дархана Айсен Сергеевич Николаев киллэрэр кылаата сүҥкэн. Чопчу кини саҕалааһынынан Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондата бу хайысханы тутуһан, оҕо дьону өйөөн, барыбыт кэскилин туһугар улахан үлэни ыытар», – диэн лаппыйан эттэ АЛРОСА генеральнай дириэктэрин солбуйааччы.
Алексей Дьячковскай хампаанньа салалтата бу үлэ хайаан да үтүө түмүктэри биэриэҕэр эрэнэр. Маннык бигэ санаа үөскүүрүгэр күн АЛРОСА уонна Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондата отут сыллаах бииргэ үлэлэһиилэринэн ситиһиллибит таһаарыылаах үлэ түмүгэ тирэх буолар.
Андрей Шилов матырыйаалын тылбааһа
kyym.ru
