Номох

"Инородецтар" диэн кимнээҕий?

Эһиил, 2022 сылга, Судаарыстыбан-наһы ылбыппыт 100 сылын бэлиэтээри оҥостобут. Судаарыстыбаннас ылыллыан иннинэ Сахабыт сирэ, манна олохтоох “нэһилиэнньэтин кытта”, Иркутскай күбүөрүнэтигэр...

Мин хайа омуктан Пиин омук һиригэр түбэспитим  

(М.С. Иванов-Багдарыын Сүлбэ “Олох долгуна” диэн кинигэтиттэн, 1931 с. Соловецкай лааҕыртан Финляндияҕа күрээбит Михаил Корнилов ахтыытыттан быһа тардан таһаарабыт) ...Онтон үс ый буолан баран,...

САЙСАРЫ КҮӨЛЭ. Өссө биир улахан ситиһии

Аан дойдуга ханнык баҕарар бэйэтин сэнэммэт, өбүгэлэрин сиэрдэрин-туомнарын умнубакка тутуһар норуот туспа итэҕэллээх, улуу таҥаралаах буолар. Биһиги, сахалар, бу христианныы эра быдан инниттэн,...

Эллэй – бастакы ыһыаҕы тэрийээччи

Былыргы өбүгэлэрбит кэпсииллэринэн, Омоҕой баар бүрээттэн төрүттээх. Кини бу манна Эллэй кэлиэ быдан иннинэ олохсуйбут, бэрт элбэх кулут-чаҕар, үлэһит дьоннооҕо, сылгылааҕа-сүөһүлээҕэ.

Манньыаттаах уолун кэргэнэ

Аатырбыт гильдиялаах атыыһыт Гаврил Васильевич Никифоров-Манньыаттаах Уолун кэргэнэ Мария Павловна (1869-1941) Илин Хаҥалас улууһун Нөөрүктээйи нэһилиэгиттэн төрүттээх. Кини дьоно – эмиэ киэҥник...

АЙЫЫ АРЧЫТА – ЭРЭЛ КЫЫМА!

“Этиҥ охсубут маһа" диэни саха киһитэ барыта билэр. Холобур, былыргы номохторго “Сүллэр этиҥ иччитэ Сүҥ Дьааһын тойон уот сарадах кымньыыта тиити үлтү барчалаабыта, халлаан уота түспүт маһа, чахчы...

Кыһыл хамандыыр 17 сүбэтэ

Ааспыт үйэ саҥатыгар илин эҥээртэн төрүттээх киһи олорбут. Бу киһи лоп курдук ааспыт үйэ оруобуна ортотугар күн сириттэн күрэммит. Кини собус-соҕотох уоллаах эбит. “Уолум инники олоҕор туһалаах...

Руна суруктаах былыргы ымыы?

Бу соторутааҕыта Нам улууһугар былыргы түүрдүү руна суруктаах, сэлии (мамонт) муоһунан оҥоһуллубут харысхал ымыы көстүбүтүн туһунан сурах бассаабы барытын тилийэ сүүрдэ. Ол туһунан атын хаһыаттарга...

Халыма хаайыылаахтара

1972-1974 сс. Магадаан куорат. Аармыйа. Мин манна куораттан 3 км сиргэ турар ис сэриилэр ураты пуолкаларын 6-с туспа хомбуойдуур оруотатыгар сулууспалыыбын. Бастаан 1 ыйдаах үөрэх кэнниттэн...

Сахалар – Аляскаҕа (1820-1867 сс.)

Былыр да сахаларга сытыы-хотуу, кэлбит-барбыт, киирбит-тахсыбыт дьон бааллар эбит. Ол курдук, өбүгэлэрбит ыраахтааҕылаах Арассыыйа Аляска сирин-уотун баһылыырыгар сүҥкэн кылааттарын киллэрсибиттэр....