Киир

Киир

Хой

Доруобуйаҕыт туруга олус үчүгэй. Ону өссө чэгиэн оҥорор туһугар кыһаллыҥ, эрчиллиҥ, буһуҥ-хатыҥ, эккитин-хааҥҥытын ыраастаныҥ. Аһара дьыалабыай буолаҥҥыт, тыҥаан турар боппуруоһу барытын эҥкилэ суох быһаараҕыт. Нэдиэлэ иккис аҥаара ыал хойдорго аһара бэрдэ суох буолуон сөп. Бу кэмҥэ сүрэххит аҥаарын кытта мөккүөрү күөртүөн сөптөөх тиэмэни быһаарсыбаккыт ордук буолуо.

Оҕус

Нэдиэлэ саҕаланыытыгар тапталга, истиҥ иэйиигэ сыһыаннаах боппуруос барыта аһара табыллыа, кыыһырсыбыттар эйэлэһиэхтэрэ, соҕотох сылдьааччылар “аҥаардарын” булуохтара. Ону таһынан, айар дьоҕур эмиэ арыллыа. Ону баттаһа, дэлби үөрэнэн, элбэҕи билэн-көрөн хаалыҥ, сайдыҥ. Бу кэмҥэ оҕону иитиигэ ураты талааннааххын билэн бэйэҥ соһуйуоҥ. Нэдиэлэ иккис аҥаарыгар доруобуйаҕын кичэйэн көрүн, харыстан.

Игирэлэр

Дьиэ-уот үлэтин үмүрүтэ сатаа, төрөппүттэриҥ уонна аҕа саастаах аймахтарыҥ туһугар кыһалын. Кинилэр эн болҕомтоҕор наадыйаллар. Нэдиэлэ саҕаланыытыгар нэһилиэстибэ боппуруоһун быһаарыаххын, дьиэ кэргэн үбүн-харчытын, атыытын-тутуутун, уурунуу харчытын дьаһайыаххын сөп. Нэдиэлэ иккис аҥаарыгар ыал игирэлэр оҕолорун туһугар долгуйуохтара. Оҕолоро кинилэри кытта өйдөспөттөрө, тылларын истибэттэрэ бэргээн иһэр.

Араак

Нэдиэлэ бэркэ саҕаланыа, эн аһара дьэллэмҥин, эйэҕэскин-сайаҕаскын, дьону кытта уопсай тылы булаҕын. Ханна эрэ чугас айаннаа, дьону кытта алтыс, доҕотторгун кытта булус. Дьону-сэргэни кытта көрсөн, эйэргэһэн санааҥ манньыйыа, дуоһуйуоҥ. Чугас аймахтар оруоллара-суолталара улаатыа. Нэдиэлэ иккис аҥаара ыал араактарга тыҥааһыннаах, өйдөһүспэт түгэннэрдээх буолар чинчилээх. Уһуну-киэҥи толкуйдаа, иирсимэ.

Хахай

Көрү-нары барытын умун, быһаччы дьыаланан дьарыктан. Оччоҕо үлэ-хамнас, үп-харчы боппуруоһа барыта санаа иһинэн быһаарыллан хаалыа. Иммунитетыҥ күүстээх буолан, эйигин ыарыы, дьаҥ-дьаһах кыайбат. Түгэни туһанан, дьиэҕин-уоккун барытын үчүгэй баҕайытык сааһылаан кэбис. Нэдиэлэ иккис аҥаарыгар дьону кытта өйдөһүү уустугуруо. Үөрэххэ, билиигэ-көрүүгэ сыһыаннаах боппуруостары тохтотон эр.

Кыыс

Нэдиэлэ саҕаланыыта – тус олоҕор кыһалҕалаах Кыыска олус эппиэттээх кэм. Таптыыр киһигин эбэтэр кэргэҥҥин кытта кыыһырса сылдьар буоллаххына, бу иллэһэргэ олус тоҕоостоох күн-дьыл. Онно сүрүн оруолу бэйэҥ толор. Урукку алҕастары ырыҥалаан көр, түмүк оҥоһун. Оччоҕуна туох барыта табыллан барыа. Нэдиэлэ иккис аҥаарыгар харчы боппуруоһугар кэккэ уустуктар үөскүөхтэрэ, онон харчыгын өйдөөн-дьүүллээн тутун.

Ыйааһын

Нэдиэлэ бастакы аҥаарын бэйэҥ дьиэҕэр олорон атаар, олоххун-дьаһаххын толкуйдан, уһуну-киэҥи анаар. Хамсаныма, кэлимэ-барыма. Билбэт да дьонуҥ кэлэн ону-маны көрдөстөхтөрүнэ – толоро сатаа. Ол эн бэйэҥ уопсай туруккар туһалаах буолуо, сэргэхситиэ. Нэдиэлэ саҕаланыытыгар баанньыкка, саунаҕа сырыт. Нэдиэлэ иккис аҥаарыгар дьиэ кэргэн иһигэр кыра кыыһырсыы үөскүөн сөп.

Скорпион

Нэдиэлэ бастакы аҥаарыгар күүскэ хамсанан хаал. Дьону кытта кэпсэт-ипсэт, билис, доҕоттору кытта сыһыаны сөргүт. Оччоҕуна чугас дьонуҥ туһунан наһаа элбэҕи билиэҥ. Бу – үөрэнэргэ эмиэ табыгастаах кэм. Урут өйдөөбөтөх тиэмэҕин өссө төгүл төхтүрүйэн көр, тута өйдүөҕүҥ. Нэдиэлэ иккис аҥаарыгар дьону кытта бодоруһууга уустуктар үөскүөхтэрэ, бөрүкүтэ суох сураҕы, хобу-сиби истиэҕиҥ. Онно – кыһаллыма.

Охчут

Нэдиэлэ бастакы аҥаарыгар үп-харчы боппуруоһун быһаарыыга үлэлэс. Үлэ-хамнас барыта этэҥҥэ, харчынан бириэмийэ биэриэхтэрин да сөп. Төрөппүттэри кытта сыһыан тупсан иһэр. Иннигэр турар уһун-киэҥ былааннаргын саҥалыы анааран көр. Оччоҕуна сорох дьыалаларга аһара тиэтэйбэт ордугун өйдүөҥ. Нэдиэлэ иккис аҥаарыгар, үп-харчы боппуруоһуттан сылтаан, доҕотторгун кытта кыҥыр-хаҥыр саҥарсыаххын сөп.

Чубуку

Үөрэнэ сылдьар чубукуларга үөрэх боппуруоһа барыта табыллан иһиэ. Толкуйуҥ тобуллуо, өйүҥ-санааҥ дириҥиэ, кэҥиэ, сиэриҥ-майгыҥ тупсуо. Бу кэмҥэ интэриниэтинэн эйиэхэ духуобунай учуутал, сирдьит буолар киһини кытта булсуоххун сөп. Иккис нэдиэлэҕэ былааныҥ олоххо киириитэ харгыстаныан, бытаарыан сөп. Онно эбии аҕа саастаах киһини (аҕаҕын, начаалынньыккын) кытта кыыһырсар чинчилээххин.

Күрүлгэн

Нэдиэлэ бастакы аҥаарыгар уоскуй, холкутаа. Бу кэмҥэ эн көстүбэти көрөр, биллибэти билэр дьоҕуруҥ улаатыа, урут билбэтэх боппуруоһуҥ ис дьиҥин өйдүөҥ, саҥа арыйыылары оҥоруоҥ. Нэдиэлэ иккис аҥаарыгар эн олоххор араас мэһэйдэр үөскүөхтэрэ. Ааккын-суолгун, чиэскин харыстаа, туох да куһаҕаҥҥа киирэн биэримэ, сокуону кэһимэ. Сокуону кэһии содула бэрдэ суох буолуон сөп.

Балыктар

Дьиэ кэргэн иһигэр сыһыаны тупсарарга үчүгэй кэм. Кэргэниҥ эмиэ уһуну-киэҥи толкуйдаан, урукку сыһыанын уларытан, эйиэхэ “ирэн-сымнаан” кэлиэ. Доҕотторгун кытта рестораҥҥа, кафеҕа сырыт. Ханнык эрэ дьоро киэһэҕэ ыҥырыахтарын сөп. Онтон батыныма, бэйэҕэр туһалаах буолуо. Нэдиэлэ иккис аҥаарыгар былааннаммыт дьыалаҕар тосту уларыйыы тахсыа. Успуордунан дьарыктаныма – сэрэхтээх.

Санааҕын суруй