Аныгы үйэҕэ дьахтар эр киһи идэтин баһылыыра сонун буолбатах. Ол эрээри дьахтар-участковай диэн, ону ааһан эр дьон үлэтин куоһарар участковай, олус сэдэх уонна сөҕүмэр көстүү. Ис дьыала уорганнарын үлэһиттэрэ бэйэлэрэ этэллэринэн, участковай үлэтин оннооҕор эр киһи ыарырҕатар. Оттон бүгүҥҥү "Легендарная Фатима Васильева" кэриэстэбил-кинигэ дьоруойа - бу идэҕэ ис кыаҕын толору арыйбыт, бар дьон ытыктабылын ылбыт, олоҕун бүтүннүү талан ылбыт үлэтигэр анаабыт дьикти дьылҕалаах, ураты суоллаах-иистээх, чахчы да, чулуу саха дьахтара буолар. "Дьууппалаах Анискин, Птицефабрика "маамата", Универсальнай саллаат, Бэрээдэги кэһээччилэр "грозалара..." - бу барыта Фатима Васильеваҕа дьон убаастаан, толлон, сөбүлээн биэрбит ааттара.
Тыа сирин сэмэй оҕотун, симик-килбик кыысчаанын хаһан эрэ маннык ааттыахтара диэн оччолорго ким санаан көрбүтэ баарай? Ол эрээри Фатима кыратыттан атаҕастаммыты көмүскүүр, кыаммакка көмөлөһөр, тула бэрээдэги көрөр-истэр ис хаан үтүө суобастаах майгытынан, иһигэр тута сылдьар күүстээх санаатынан, дьоҥҥо киһилии сыһыанынан бу идэҕэ чахчы да олус барсар эбитин кулун тутар 12 күнүгэр сүрэхтэммит "Легендарная Фатима Васильева" кинигэҕэ киирбит ахтыылар туоһулууллар.
20-тэн тахса сыл Дьокуускай куорат олохтоохторун нус-хас олоҕун араҥаччылааһыҥҥа олоҕун анаабыт участковай туһунан кинигэ сүрэхтэниитигэр ИДьМ Дьокуускайдааҕы межмуниципальнай управлениетын эдэр-эмэн үлэһиттэрэ күргүөмүнэн кэлбиттэрэ элбэҕи этэр. Аактабай саала толору кэриэтэ буолбутуттан Фатима Васильева эдьиийдэрэ Валентина Ивановна Григорьева уонна Тамара Прокопьевна Степанова олус үөрдүлэр, долгуйдулар. Кинилэр бу 200 ахсааннаах кинигэни, кимтэн да үп-харчы көрдөөбөккө бэйэлэрэ уйунан туран, ааспыт сылга балтылара суох буолбута биир сылыгар, Участковай күнүн көрсө таһаарбыттара эбээт. Оттон Фатима Прокопьевна өр сылларга бииргэ өйдөһөн үлэлээбит, үгүс сыраны-сылбаны тэҥҥэ туораабыт дьоно, бары биир киһи курдук көхтөөхтүк ахтыы суруйаннар, төһүү күүс буолбуттара. Ол да иһин, кинилэр ахтыылара баар буолан, кинигэ маннык ааттаннаҕа.
Фатима Прокопьевна Васильева 1969 сыл от ыйын 11 күнүгэр Ленинскэй оройуон (Ньурба улууһун) Маар сэлиэнньэтигэр Ли Анна Сергеевнаттан уонна Васильев Прокопий Трофимовичтан үһүс кыыһынан күн сирин көрбүтэ. Ийэлэрэ, адьас эрдэ огдообо хаалан, үс кыыһы уонна биир уолу соҕотоҕун атахтарыгар туруортаабыта. Онон оҕолорун, дьиэ ис-тас үлэтигэр барытыгар үөрэтэн, кытаанах соҕустук, ирдэбиллээхтик иитэлээн, алаһа дьиэлэриттэн утуу-субуу эрэллээхтик көтүтэлээбитэ.
Ол курдук, Фатима 8 кылаас кэнниттэн Төҥүлүтээҕи СПТУ-га иистэнньэҥ идэтин ситиһиилээхтик баһылаан баран, дойдутугар бытовой комбинакка үлэтин саҕалаабыт. Олус таһаарыылаахтык үлэлии сылдьар кыыс, Сэбиэскэй Сойуус сууллуутун түмүгэр тэрилтэтэ сабыллан, атын идэни таларга быһаарынан Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын техникумугар үөрэнэ киирэн, зоотехник-ветеринар идэтин баһылыыр.
Онтон ылбыт идэтинэн Нам Салбаҥар сопхуоска үлэлии сылдьан, Фатима алҕаска, дьылҕа хаан ыйааҕынан, 1995 с. Нам улууһун Ис дьыалатын отделыгар тута ИВС постовойунан үлэлии киирэр. Манна үлэлиир кэмигэр Милииссийэ оскуолатыгар үөрэҕи ааһан, 1997 с. киэҥ сиргэ Дьокуускай куоракка кимиилээхтик үлэлээри көһөн кэлэр. Дьэ, ити кэмтэн ыла Фатима Васильева саҥа тайаммыт суолугар чиҥник үктэнэн, Ис дьыала уорганнарыгар ураты суолу-ииһи тэлэн, бары анаммыт үлэлэригэр бэйэтин туйгун эрэ өттүнэн көрдөрөн, 1999 сыллаахха участковай быһыытынан үлэтин саҕалыыр.
Бииргэ үлэлээбит дьоно кинигэҕэ уонна бүгүҥҥү тэрээһиҥҥэ ахтан ааспыттарын курдук, Фатима Прокопьевна участковайдаабытын тухары үлэтин сүрүн бириинсибинэн кырдьыгы тутуһуу, дьоҥҥо киһилии сыһыан уонна сиэрдээх быһаарыыны ылыныы этилэр. Ол курдук, кини буруйу оҥорооччуну сөптөөх суолга киллэрэр, хадаар киһини уоскутар, киэбирбити оннун булларар, сымыйаччыны кырдьыкка таһаарар дьикти дьоҕурдаах буолар эбит.
Оттон өр сылларга көрөн-истэн олорбут Птицефабрикатыгар участковай Фатиманы билбэт олохтоох киһи суоҕа эбитэ үһү. Оттон кини хас биирдии олохтооҕу, ким массыыната, велосипеда, ыта буоларыгар тиийэ билэр этэ диэн билигин да сөҕө-махтайа кэпсииллэр. Кини оннооҕор киэһэ хойут оҕолор саҥаларын истэн, ким оҕото буоларын быһааран, төрөппүттэригэр эрийтэлиир буолара диэн доҕотторо саныыллар. Бу микрооройуон олохтоохторо уонна Фатима чугас дьоно суруйалларынан, кини элбэх оҕолоох тиийиммэт-түгэммэт ыалларга сылдьарын тухары көмө-тирэх буолар, оскуоланы кытта бэрээдэги кэһиини сэрэтии өттүгэр үгүс үлэни тохтоло суох ыытар эбит. Ол да иһин манна олорбут орой мэник оҕолортон сорохторо, Фатима Прокопьевнаны холобур оҥостоннор, милииссийэ үөрэҕэр, үлэтигэр киирбиттэр.
Фатима Васильева ИДьМ үлэһиттэригэр холуобунай дьыаланы арыйыыга көмөтүн киһи ааҕан сиппэт. Кини бэйэтэ тус баҕатынан тугу көрбүтүн, истибитин сурунан иһэр, буруйу оҥорооччулары учуоттуур, хаартыскаҕа түһэрэр эҥкилэ суох үөрүйэҕэ элбэхтик абыраабытын туһунан доҕотторо махтанан кэпсииллэр. Ол курдук, икки ыйы быһа көрдөөн булбатах киһилэрин Фатима номнуо үлэлиир хоһугар аҕалан хаайан, доппуруостаан бүтэн олорорун уонна да атын кинигэҕэ баар мүлчүргэннээх түгэннэри истибит эрэ барыта сөҕүөҕэ.
Фатима Прокопьевна, өссө да үлэлиэх, элбэҕи оҥоруох, ситиһиэх киһи, эчэйии ылан доруобуйатынан мөлтөөн уонна биэнсийэҕэ тахсар сааһа кэлэн, 2016 сыллаахха үлэтиттэн уурайарга күһэллибитэ. Ол олорон үлэтин, бииргэ үлэлиир дьонун олус ахтар-суохтуур эбит. Уурайбытын да кэннэ дьон киниэхэ, көмө, сүбэ-ама көрдөөн, элбэхтик кэлэрэ үһү.
Онон чулуу участковай Фатима Васильева аатын Птицефабрика микрооройуонун биир эмэ уулуссатыгар биэриэххэ диэн олохтоохтор этиилэрин кинигэ эппиэттээх эрэдээктэрэ Мария Дегтярева-Күндэли мустубут дьон, салалта истиитигэр биллэрдэ. Ону сэргэ кини мемориальнай дуоска ыйанарыгар, документальнай киинэ уһулларыгар уонна үйэтитэр үлэ эдэр дьоҥҥо холобур быһыытынан салҕанан бара турарыгар баҕарда.
ИДьМ Дьокуускайдааҕы межмуниципальнай управлениетын начальнига, полиция полковнига Михаил Кондаков Фатима Прокопьевналыын бииргэ үлэлээбит кэмин истиҥник ахтан туран, уулуссаҕа кини аатын иҥэриини толору өйүүрүн уонна тэрилтэ туруорса сылдьар Участковайга аналлаах пааматынньык тутуутугар Фатима Прокопьевна прототип буолуон сөптөөҕүн эттэ. Ону кытары кини полиция эйгэтигэр маннык үчүгэй кинигэ улаханнык кимиэхэ да тахса илигин уонна маннык элбэх киһилээх үтүө тэрээһин буолбатаҕа ырааппытын бэлиэтээтэ. Кини полиция эдэр үлэһиттэрин бу кинигэни ааҕарга уонна Фатима Васильева үлэтин, тутуспут бириинсиптэрин холобур оҥосторго ыҥырда.
Бииргэ үлэлээбит кэмнэрин долгуйа ахтан, олус күүстээх, чаҕылхай тыллары Фатима Прокопьевна бииргэ үлэлээбит доҕотторо: ИДьМ участковай уполномоченнайдар үлэлэрин салайар отдел начальнига, полиция полковнига Михаил Иванов, Дьокуускай 2 №-дээх милииссийэ отделын участковайдарын урукку салайаччыта, СӨ үтүөлээх юриһа, астаапкаҕа сылдьар подполковник Михаил Сосин, полиция майора Хамзат Аушев, полиция майора Надежда Борисова, старшай лейтенант Анна Тарская эттилэр. Кинилэр Фатима, бастатан туран, киһи быһыытынан үрдүк хаачыстыбалааҕын кэпсээтилэр. Хаһан да кими да кэнниттэн саҥара, үҥсэ сылдьыбат, бэйэтин туһугар биирдэ даҕаны көрдөспөккө, дьон кыһалҕатынан олорбутун бэлиэтээтилэр. Ол да иһин бастыҥ участковай Птицефабрикаҕа үлэлиирин тухары сөбүлээн олорбут биир хостоох мас дьиэтин бэйэтин бас билиитигэр ылбакка орто дойдуттан бараахтаатаҕа.
Фатима Прокопьевнаны кимнээҕэр да чугастык билэр бииргэ төрөөбүт эдьиийдэрэ, оҕо сааһын, устудьуон сылларын доҕотторо уонна үөрэммит Маар орто оскуолатын урукку дириэктэрэ Юрий Наумович Иванов, хараастан, уйадыйан тураннар, хаһан да сойбот сырдык-сылаас тыллары анаатылар. Кинигэни хомуйан оҥорооччулар маннык үөрүүлээх-быһыыга майгыга ИДьМ музейын дириэктэригэр, полковник Александр Иванович Ярковойга "Легендарная Фатима Васильева" кинигэ туттарылынна.
Кинигэ сүрэхтэниитин Фатима Прокопьевна өр кэмҥэ алтыспыт коллегата, ИДьМ Дьокуускай куорат бэтэрээннэрин сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ, ис сулууспа астаапкаҕа сылдьар полковнига Галина Баишева олус үрдүк таһымҥа тэрийэн ыытта. Онон сүүс сылга биирдэ кэлэн ааһар сэдэх киһи, кэккэ сылларга хас да төгүл "Бастыҥ участковай" ааты ылбыт саха чулуу дьахтарын Фатима Васильева аатын үйэтитии, кинигэ эрэ сүрэхтэниитинэн муҥурдаммакка, салҕанан бара турарыгар эрэлбит улаатта.
Тэрээһини сырдатта бэйэ корр.
