Ил Дархан уонна өрөспүүбүлүкэ бырабыытылыстыбатын пресс-сулууспата иһитиннэрэринэн, ахсынньы 26 күнүгэр Саха сирин Ил Дарханын Саҥа Дьыллааҕы харыйатын дьоро киэһэтэ буолан ааста.
Үтүө үгэскэ кубулуйбут, сылын ахсын Судаарыстыбыннай циркаҕа ыытыллар кэрэ тэрээһин, өрөспүүбүлүкэ туох бааар бастыҥ үөрэнээччилэрин түмтэ. Айсен Николаев бэлиэтээбитинэн, кэнники үс сылга, уопсай уонна оскуола иннинээҕи үөрэҕирии 70 эбийиэгэ олоххо киирдэ. Маны таһынан, кэлэр сылга Саха сирин үрдүнэн 15 саҥа оскуола тутуллан үлэҕэ киириэҕэ.
Сотору кэминэн, Хаҥалас улууһун Өктөм нэһилиэгэр Саха сиринээҕи Аччыгый академия саҥа үөрэнэр куорпуһа тутуллан бүтүөҕэ, итиэннэ «Хотугу Сулус» төгүрүк сылы быһа үлэлиир оҕо киинэ тутулла турар, Үүнэр көлүөнэ пааркатын тутуута саҕаланан эрэр.
Оҕолорго анаан Айсен Николаев эҕэрлдэ тылын эттэ: “Биир сыл аннараа өттүгэр, өрөспүүбүлүкэҕэ оҕо аймах хамсааһынын актыбыыстарын кытта көрсөрбөр, Дьокуускай куорат классическай гимназиятын үөрэнээччитэ Кирилл Горохов «Смотри, это Россия!» диэн куонкурус тэрийэр баҕа санаалаҕын миигин кытары үллэстибитэ. Мин эдэр киһи үтүө саҕалааһынын өйүүргэ санаммытым. Оччолорго, биһиги бу бырайыакпыт маннык киэҥ хабааннаах буолуо диэн санаабатахпыт. Быйыл бу куонкурус бэйэтин тула бүтүн Арассыыйа үрдүнэн, дойду 14 эрэгийиэниттэн, 18 тыһ. оскуола оҕотун түмтэ”.
Арассыыйа бастыҥ үрдүк үөрэҕин кыһаларыгар киирбит ыччат ахсаанынан, Уһук Илин бастыҥ сүүрбэ оскуолаларын ахсааныгар Саха сирин уон оскуолата киирбитэ – күүстээх көрдөрүү.
Үгэс быһыытынан, Ил Дархан харыйатыгар өрөспүүбүлүкэ киин куоратын уонна улуустарын 9-10 кылаастарын бастыҥ үөрэнээччилэрэ ыҥырыллыбыттара. Ол эрээри, хамсыгы учуоттаан, саньытаарынай хааччахтары учуоттаан, тэрээһиҥҥэ 200 үөрэнээччи кэлэн кытынна. Бу үөрэхтэригэр бастыҥнар, олимпиадалар, араас научнай-практическай кэмпириэнсийэлэр, успуорт араас көрүҥүн кыайыылаахтара.
700 сыл бастыҥ үөрэнээччилэригэр, судаарыстыбыннай бырагыраамма чэрчитинэн, 25 000 кээмэйдээх биирдэ төлөнөр истипиэндьийэ ананна.
