Амма улууһугар сааскы халаан таһаарбыт хоромньутун ааҕаллар. Билигин миэстэтигэр СӨ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччыта Алексей Колодезников баһылыктаах бырабыыталыстыба бөлөҕө үлэлиир. Сааскы халаан хонтуруолга сылдьар, билигин Өлүөхүмэ уонна Ленскэй улуустарыгар суһал бөлөхтөр үлэлииллэр. Бу туһунан нэһилиэнньэҕэ куттал суоһаабатын хааччыйар судаарыстыбаннай кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Юрий Зайцев иһитиннэрэр.
“Билигин Амма улууһугар сааскы халаан таһаарбыт хоромньутун ааҕан саҕалаатыбыт. Нэһилиэнньэ бары харчынан төлөбүрү ылыаҕа, кыһалҕалаах дьону хаалларар табыллыбат”, - диир Юрий Зайцев.
Маны таһынан, кини маннык улахан уу Аммаҕа 40 сыл устата өссө бэлиэтэнэ илигин этэр. “Олохтоохтор бэйэ-бэйэлэригэр көмөлөсүһэллэр. Ууга барбыт дьиэ олохтоохторо бары аймахтарынан, чугас дьоннорунан тарҕастылар. Аммаҕа баар быстах кэмҥэ олорор пууҥҥа ким да суох”, - диир.
Маны таһынан, кини нэһилиэнньэни иһэр уунан, бородууктанан хааччыйыы боппуруоһа быһаарыллыбытын этэр.
Билигин Амма нэһилиэгэр 118 уһаайба ууга олорор. Онно 391 киһи, ол иһигэр 171 оҕо олорор. Уу ылбыт сиригэр 50 олорор дьиэ түбэспит. Онно 160 киһи олорор. Аммаҕа ЫБМ быыһыыр бөлөҕө уонна Саха сирин быыһыыр Сулууспата (19 киһилээх) үлэлиир.
Уопсайа Амма улууһугар 241 уһаайба ууга барбыт, онно 658 киһи олорор. 150 олорор дьиэ ууга былдьаммыт. Маны таһынан 6 социальнай суолталаах эбийиэги халаан уута ылбыт.
Бу сарсыарда икки бөртөлүөт көппүт, дэлби тэптэрэр үлэ ыытыллыбыт. Соморсуҥҥа кыараҕас сиргэ муус харан улахан харгыһы таһаарар. Онно билигин мууһу эстэрэллэр. Муус 1,2 м халыҥнаах. Бэҕэһээ 5 төгүл мууһу дэлби тэптэрбиттэр (2,5 туонна эстэрэр сэп туттуллубут).
Ыаллыы сытар уу ылыан сөптөөх Чурапчы улууһун Мындаҕаайы уонна Мырыла нэһилиэктэригэр күүскэ бэлэмнээх олороллор. Бу нэһилиэктэр олохтоохторо бэлэм олоруохтарын наада. Уу таһыма эмискэ тахсар. Аммаҕа ыам ыйын 9 күнэ буолар түүнүгэр уу таһыма миэтэрэ курдук үрдээбитэ.
Бүгүн, ыам ыйын 10 күнүгэр, киэһэ 16 ч. Амма нэһилиэгин култуура киинигэр олохтоохтору кытары Ил Дархан Е.А. Борисов көрсүөхтээх.
http://kyym.ru/sonunnar/obshchestvo/792-amma-khalaan-bilieniger-bala-yanna-khajda-yj
kyym.ru
Сэҥээриилэр