Хас биирдии киһиэхэ инниким хайдах буолуой диэн санаа хаһан эмэ охсуллан ааһар. Ол да иһин өбүгэлэрбит инникини тымтыктанан көрүүгэ Таҥха диэн кэрдиис кэми анаатахтара. Бу, төһө да православнай итэҕэллээхтэр Святкаларын кытта сөп түбэстэр, саха төрүт үгэһин быһыытынан күн бүгүнүгэр диэри бар дьон сэҥээриитин ылар, болҕомтотун тардар.
Таҥхаҕа сыһыаннаах мөккүөр элбэх. Бастатан туран, Таҥханы сорохтор төрүт саха итэҕэлин, сорохтор нуучча итэҕэлин көстүүтэ дииллэр. Хаһыс чыыһылаттан саҕаланарыгар санаалар эмиэ хайдыһаллар. Ким эрэ тохсунньу 7 күнүттэн, оттон ким эрэ13 күнүттэн диир. Ол да буоллар, томороон тымныылаах тохсунньутааҕы айылҕабыт, инникигитин иһиллээҥ диэбиттии, чахчы да чуумпуран, утуйан турарын ким да мэлдьэспэт. Өссө бу кэмҥэ сир уонна халлаан силбэһэн, чараас эйгэ аһыллан, өтө көрөр күүс, түүл-бит хаһааҥҥытааҕар да сытыырхайар диэн этэллэр. Онон, Таҥха кэмигэр улаханнык саҥарар, айдаарар, айманар көҥүллэммэт.
Дьокуускайга Таҥха диэн тэрээһин дьаҥ хааччаҕа киириэҕиттэн икки сыл кэриҥэ киэҥник ыытыллыбакка турда. Кэмниэ-кэнэҕэс Арчы дьиэтигэр Таҥха тэрээһинэ ыытыллар буолла. Ол туһунан тэрилтэ уус-уран салайааччыта Любовь Константинова-Кыталы Куо иһитиннэрдэ:
“Сыл саҥатыгар киһи инникини иһиллээн, тымтыктанан көрөр, өйүн-санаатын сааһыланар, туругун бөҕөргүтүнэр баҕа санаата күүһүрэр. Ол да иһин, Таҥха диэн өйдөбүл сахаларга чиҥник киирдэҕэ. Онуоха айылҕалаах дьоммут күүс-көмө буолаллар. Быйыл Арчы дьиэтигэр Таайтарыылаах Таҥха киэһэлэрин тохсунньу 12-15 күннэригэр ыытар буоллубут. Киэһэ 18:00 чаастан саҕалаан айылҕалаахтар дьону кытта араас ньыманан үлэлиэхтэрэ. Ону сэргэ Таҥха оонньууларын ыытыахпыт. Алгысчыт Афанасий Федоров Таҥха Хааҥҥа сүгүрүйүү сиэрин-туомун ыытыаҕа.
Манна биири бэлиэтээтэхпинэ табыллар. Биһиэхэ кутталлаах, көҥүллэммэт оонньуулар оонньоммоттор. Уонна сүрүнэ, Таҥхаҕа сылдьыбыт киһи ыраастанан, арчыланан барыахтаах. Ону тутуһуохпут. Уопсайынан, киһи Таҥхаҕа тус баҕатынан эрэ сылдьыахтаах. Сүбэ-ама ылан,санааны-оноону үрэйэн, ис туругу сааһылаан барыы киһиэхэ үтүөнү эрэ аҕалар чинчилээх”, - диэн Кыталы Куо санаатын үллэһиннэ.
Онон, күндү ааҕааччыларбыт, Таҥхаҕа сылдьаргыт-сылдьыбаккыт бэйэҕит көҥүлгүт. Сүрэххит тугу этэрин истиҥ. Баҕар, билиҥҥи уустук кэмҥэ туһалаах буолаарай?
Бэйэ кэр.
