2019 сыл – бүтүн киэҥ-нэлэмэн Арассыыйа Эбэ Хотун үрдүнэн Тыйаатыр сылынан биллэриллибитэ. Тыйаатыр - туһунан ураты эйгэ, уйулҕа чараас уйулҕа эйгэтэ, киһи сырдык, ыраас иэйиилэрин уһугуннаран эмиэ да ыллатар-ытатар, үөрдэр-көтөр, хомотор даҕаны тус ураты эйгэлээх, алыптаах уораҕай.
Тыйаатыр сылын көрсө, саҥа сыл бастакы ыйдарыттан саҕалаан биһиги сахалар биир баар-суох киэн туттар улуу убайбыт Былыатыан Ойуунускай аатынан Саха Тыйаатырбыт, киэҥ ыллам хардыынан, бар дьонун-сэргэтин үөрдэ-көтүтэ бары улуустары хабан уһун айаҥҥа турунна.
Биир оннук дьоро кэрэ бэлиэ-түгэнинэн Саха тыйаатырын айар бөлөҕө Петр Макаров салайааччылаах “Анаабыр Алмаастара” “Майаат” бириискэтигэр ыалдьыттааһыннара буолла. Бөлөххө киирдилэр биһиги саха дьоно бары да бэркэ билэр, таптыыр, саха киинэтигэр, тыйаатырыгар үгүстүк көрөр, оонньуур чаҕылхай артыыстарбыт: Дьулустан Семенов, Айталина Лавернова, Вечеслав Лавернов, Ньургуйаана Маркова, Жанна Ксенофонтова, Прокопий Данилов, Альберт Алексеев , Айсен Лугинов, Алдан Готовцев.
“Майаат” бириискэтин киэҥ сиригэр-уотугар киирсэр, аатырбыт-сураҕырбыт “Эбэлээх-Хаастаах”, “Талахтаах” учаастактарын устун икки күннээх гастроль сүрдээх үчүгэй, үрдүк таһымҥа ааста. Артыыстар нуучча улуу классига А.П. Чехов «Үбүлүөй” итиэннэ “Кэргэн кэпсэтии” айымньыларынан, режиссердар Анатолий Николаев уонна Руслан Тараховскай туруорууларынан уу сахалыы тыллаах кэмиэдийэлэрин көрдүлэр, ытыахтарыгар диэри быара суох күллүлэр, хас биирдии спектакли дохсун ытыс тыаһынан, сытыы иһииринэн, - Браво, Бис! – бэһиэлэй хаһыынан-ыһыынан атаардылар. Туох да мэлдьэҕэ суох бу күннэргэ саха алмаасчыттара ис дууһаларыттан үөрэн-көтөн, иэйэн-куойан, дуоһуйа күлэннэр үйэлэрин уһаттылар, сүрэхтэрин манньыттылар.
Петр Тимофеевич Макаров Саха Тыйаатырын дириэктэрин солбуйааччы, Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын туйгуна:
- Быйыл үүммүт Тыйаатыр сылын көрсө, биһиги тыйаатырбыт үс бөлөҕүнэн хайдыһан Саха сирин устун гастроллуу барда. Биир бөлөх Мэҥэҕэ, иккис - Тааттаҕа , оттон биһиги тус хоту Өлөөн- Анаабыр - Эдьигээн улуустарынан уһун айаҥҥа туруннубут. Өлөөҥҥө – улуус киинигэр бэйэтигэр, Харыйалаахха, Дьэлиҥдэҕэ, онтон салгыы Анаабыр улууһун Сааскылаах, Үрүҥ Хайа нэһилиэктэринэн эргийэн бу бүгүн эһиэхэ анаан-минээн «Анаабыр Алмаастара» тэрилтэ «Майаат» бириискэтигэр кэлэн ыалдьыттыы сылдьабыт. Манна даҕатан эттэххэ, «Анаабыр Алмаастара» тэрилтэ биһиэхэ бу уһун айаммытыгар сүрдээх күүскэ өйөбүл, тирэх, төһүү күүс буолла диэн бүтүн айар бөлөх аатыттан махталбытын тиэрдиэхпин баҕарабын.
Аҥаардас, бу маннык биһиги айар бөлөх алмаас хостуур бириискэҕэ кэлэн үлэһит саха уолаттарыгар спектакль көрдөрө сылдьарбыт биһиэхэ эмиэ олохпут биир кэрэ-бэлиэ, эриэккэс түгэнэ, өйдөбүлэ буолуо дии саныыбын. Кинилэргэ бу Саха тыйаатыра диэн хайдаҕын көрдөрөн, оруолларбытын ис дууһабытыттан оонньоон, бу биһиги бэйэлээх бэйэбит сахабыт уолаттара этэҥҥэ, чиэстээхтик дьоннорун-сэргэлэрин, дойдулара сайдарын туһугар үлэлээн-хамнаан дьиэлэригэр тахсан баран, биһиги тыйаатырбытыгар аны бэйэлэрин дьиэ кэргэттэрин кытта сырдыкка, кэрэҕэ тардыһан кэлэ туруохтара диэн мин бүк эрэнэбин. Биһиги чиэһинэ билиннэххэ маннык үчүгэйдик, үрдук таһымҥа биһигини көрсүөхтэрэ диэн эрэммэтэхпит. Санаабытыгар кыра, оһоҕунан оттуллар бараактарга кэлиэхпит, тоҥуохпут-хатыахпыт диэн дьаархана, дьик гына саныырбыт кистэл буолбатах этэ. Онтубут олох чыҥха атын хартыына буолан соһутта. Икки этээстээх, сылааһынан хааччыллар саҥа, дьэндэспит таас уопсайдар; киэҥ-куоҥ минньигэс, тотоойу астаах остолобуой; баай фондалаах библиотека, элбэх хостордоох чөкө гостиница, спортзал, баанньык; вай-фай интернеттаах, бастыҥ аппаратуралаах - кулууп киэҥ уораҕайа; бары барыта баар дойдута эбит. Барыта эр дьон, харахтара умайа сылдьар хоһуун, үлэһит сүрэхтээх, көрсүө-сэмэй эдэр уолаттар. Сүрдээҕин диэн сөҕөн-махтайан өйбүтүгэр-санаабытыгар күнду, истиҥ, ыраас өйдөбүл хаалла. Бу маннык үчүгэй усулуобуйаҕа саха уолаттара тоҕо үлэлиэхтэрэ суоҕай, үлэлиэхтэрэ, үүнэн-сайдан иһиэхтэрэ, саха омуга хаһан да сүтэн-симэлийэн хаалыа суоҕа.
Биһиги тыйаатырбыт дириэктэрэ - киһи үтүөтэ Анатолий Павлович Николаев, кинини дьон барыта билэр, үрдүк салалата да өртүгэр буоллун, тыйаатыр, култуура эйгэтэ, булчуттар, балыксыттар да өртүлэрэ буоллун, саха норуота дьиҥчахчы убаастыыр, ытыктыыр киһитэ.. Кини өрүү айан кыһалҕаларын барытын өйдүүр, туох баарынан көмөлөһөр, суол-иис тобулар. Бу да сырыыга үтүө санааттан сиэттэрэн, «Анаабыр Алмаастара» тэрилтэ салайааччытыгар Павел Алексеевич Маринычевка киирэ атах тэпсэн олорон кинилэр бииргэ кэпсэппиттэрэ.. Биһиги көрдөһүүбүт биир этэ - Сааскылаахтан Эдьигээҥҥэ быһа гастролга көтөргө сыыдам көтөр аалынан бөртөлүөтүнэн көмөлөһүөххүт этэ дуо диэн. Этиибитин энчирэппэккэ, сыыска-буорга түһэрбэккэ, Павел Алексеевич тута иилэ хабан ылан, бу сүрдээх үчүгэй бырайыак эбит, толору өйүүбүн, таарыйа биир сырыынан мин уолаттарбар Майаакка, Муоладаҕа сырыттаргыт олус да бэрт буолуо этэ диэн өссө эбии интириэһинэй этии киллэрэн чиҥэтэн, икки өртүттэн бэрт эйэ дэмнээх үтүө сөбүлэһиигэ кэлбиппит. Бу көрсүһүүгэ биһиги билбиппит эдэр салайааччы чахчы киэҥ көҕүстээҕин, дириҥ билиилээҕин, саха култууратын өйүүрүн-өйдүүрүн.
Биһиги айар бөлөх ис сүрэхпититтэн махтанабыт: “Анаабыр Алмаастара” тэрилтэ эдэр, кэскиллээх салайааччытыгар Павел Алексеевич Маринычевка, тэрилтэ кылаабынай инженерыгар Виктор Эдуардович Шамаевка, “Майаат” бириискэ дириэктэригэр Максим Николаевич Козаренкоҕа, бириискэ дириэктэрин солбуйааччыга Сахайаан Дмитриевич Потаповка, техническэй салайааччыга Васильев Константин Дмитриевичка, «Талахтаах» учаастак салайааччытыгар Александр Михайловичка Алекссевка барытыгар биһигини наһаа үчүгэйдик көрсүбүккүтүгэр, айаммытыгар, айар үлэбитигэр төһүү күүс-көмө, өйөбүл буолбуккутугар , итиэннэ тус махталбыт ананар бу уһун унньуктаах айаммыт тухары биһигини бу киэҥ-нэлэмэн Өлөөн, Анаабыр улуустарын нэһиликэтэринэн, бириискэлэринэн таспыт убайбытыгар «Камаз-Вахта» массыына уопуттаах суоппарыгар Дим Димычка – Дмитрий Дмитриевич Петровка . Баҕарабыт барыгытыгар дьолу-соргуну, эйэлээх эйгэни, санаабыккыт сатаннын, ылсыбыккыт ыпсан истин!
Оттон биһиги, “Майаат” бириискэ үлэһиттэрэ үөһээ этиллибит «Анаабыр Алмаастара» салалтатыгар махтал тылларга кыттыһан тураммыт, бэйэбит өртүбүтүттэн махтаныа этибит: Былатыан Ойуунускай аатынан Саха тыйаатырын уус-уран салайааччытыгар Андрей Саввич Борисовка, тыйаатыр дириэктэригэр Анатолий Павлович Николаевка, дириэктэр солбуйааччытыгар Петр Тимофеевич Макаровка, көрөөччүлэргэ дириэктэри солбуйааччы Михаил Михайлович Егоровка! Айыыһыккыт аргыстастын, Иэйэхсиккит эҥэрдэстин! Саха буолан сандаарыҥ! Киһи буолан килбэйиҥ!
Салгыы айар бөлөх сыыдам көтөр аалынан, «Муолада» бириискэтин диэки, хоһуун саха алмасчыттарыгар, бэйэлэрин сырдык иэйиилэрин бэлэхтии, кыырай халлааҥҥа дайа көтөн тахсан , айаннатан куугуната турдулар.
“Майаат» бириискэ култуурнай киинэ
