Мэҥэ Хаҥалас улууһун Мэлдьэхси нэһилиэгэр 6 ТОС (территориальное общественное самоуправление)– түөлбэлэринэн уопсастыбаннай бэйэни салайыныы үлэлиир.
Ол иһигэр “Эрэл” олохтоох уопсастыбаннай тэрилтэ 2020 сыл кулун тутар 20 күнүгэр Юстиция министиэристибэтин Саха сиринээҕи управлениетыгар регистрацияламмыта. Бэрэссэдээтэлинэн Шарина Октябрина Яковлевна талыллыбыта. 5 түөлбэ нэһилиэк дьаһалтатын 24 №-дээх уурааҕынан 25.10.2022 с. бигэргэммиттэрэ.
«Эрэл» ТОС, Арассыыйаҕа 2022 сыл Култуурунай нэһилиэстибэ сылынан биллэриллибитинэн, Радион Викторович Шарин уһанар кыһатын базатыгар тирэҕирэн, "Чугуун Уус кыһата – саха омук төрүт дьарыгын чөлүгэр түһэрии" диэн бырайыак оҥорон, култуураҕа көҕүлээһиннэри өйүүр Бэрэсидьиэн пуондатын куонкурсугар кыттан кыайыылаах буолбута. Бырайыак уопсай ороскуота – 602 536.25 солк., ол иһигэр Грант – 417 936 солк., олохтоох дьаһалта уонна олохтоохтор өттүттэн утары үбүлээһин – 184 600.25 солк. Бырайыак сыалынан саха төрүт ньыматынан тимиртэн уһаныыны сөргүтүү, дьоҥҥо тиэрдэн үөрэтии буолар. Мэлдьэхси нэһилиэгин, Мэҥэ Хаҥалас улууһун, өрөспүүбүлүкэ олохтоохторугар баҕалаах дьоҥҥо саха быһаҕын, анньыыны, батаһы тимиртэн оҥорууга сыл устата босхо маастар кылаастары, куруһуоктары ыыттылар.
Бу култуурунай көҕүлээһин Бэрэсидьиэн пуондатын көмөтүнэн маастар- кылаастарга дьарыктанан оҥорбут оҥоһуктарынан араас быыстапкаларга кыттыыны ыллылар. Ол курдук, Өрөспүүбүлүкэтээҕи “Дархан Уус” быыстапкаҕа, 66-с төгүлүн ыытыллар “Дойдубут туһугар бары бииргэ!” диэн девизтээх култуура уонна успуорт эстафетатын быыстапкатыгар, араас ыһыахтарга кыттары ситистилэр. Бу маастар-кылааска уһуйуллубут олохтоох ыччаппыт СВО-ҕа сылдьар биир дойдулаахтарбытыгар быһах охсон ыыттылар. Бырайыак түмүктүүр быыстапката бу сыл ыам ыйын бүтүүтэ буолара былааннанар.
Маны таһынан, “Үрдэл” түөлбэ (сал. М.П. Степанова) ыччат министиэристибэтэ ТОС-ры өйүүр Ил Дархан гранын 3-с түһүмэҕэр “Далбар – саха төрүт таҥаһын киэн эйгэҕэ таһаарыы» бырайыагынан кыайыылааҕынан тахсан 250 тыһ. солк., ону таһынан олохтоох дьаһалта 30 тыһ. солкуобайдаах өйөбүлүн ылла. Бу бырайыагынан ыччат дьоммут сахалыы төрүт үгэһинэн тигиини бэйэлэрэ баһылаан культурнай тэрээһиннэргэ, араас таһымнаах күрэхтэргэ кэтэргэ эр киһи уонна дьахтар сахалыы соннорун кэмпилиэктэрин тигэн саҕалаатылар. Бырайыак сэтинньи ыйга быыстапка ыытыллан түмүктэниэхтээх.
Итиэннэ Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Ф.К. Попов аатынан сопхуос 5 нэhилиэктэрин баhылыктара көҕүлээһиннэринэн, улуус социальнай управлениета Мэлдьэхси, Хорообут, Бэдьимэ, Сыымах, Төхтүр ыччаттарын өйүүр куонкурсу тэрийбитэ кэрэхсэбиллээх. Нэһилиэк дьаһалталара үбүлээһиҥҥэ кыттыһан куонкурус биллэриллибитэ. Онно биһиги Мэлдьэхсибит ыччаттарын түмсүүтэ, “Тумулук: тумулук тутун” диэн бырайыагынан (сал. С.В. Иванова) кыттан кыайыылаах буолан, 200 тыһ. солкуобайдаах Грант ылары ситистэ. Бырайыак сыала-соруга: сайын ыччаты тыа сирин үлэтигэр сыһыаран, күрэхтэһии нөҥүө тургутуу, аныгы үйэ гаджеттарыттан сынньатан, сибээс суох сиригэр бэйэ-бэйэни кытта сирэй көрсөн илэ алтыһыы, СВО-ҕа сылдьар уолаттарбыт дьонноругар көмө оҥоруу.
Бу Граҥҥа ылсан үлэлиир Мэлдьэхсибит бас-көс киһитэ, баһылыкпыт В.Г. Никифоров тула олохтоох дьаһалта, кулууп, ыччаттар, эдэр учууталлар түмсэннэр, бу ситиһиилэр кэлбиттэрин бэлиэтиир тоҕоостоох.
