Бу күннэргэ Саха сирин Судаарыстыбаннаһын күнүн өрө көтөҕүллэн бэлиэтээри сылдьабыт. Быйылгы тэрээһиннэр Саха АССР 100 сыллаах үбүлүөйүнэн уратылардаахтар, үрдүк таһымҥа сыл устата ыытыллыахтара.
Дьокуускай куоракка ытык дьоммут сырдык ааттарын үйэтитэр, кинилэр ааттарын сүгэр искибиэрдэр, уулуссалар, бэлиэ сирдэр бааллар. Ол – биһиги кинилэр үтүө олохторугар сүгүрүйэрбит уонна киэн туттарбыт туоһута.
17 тыһ. киһи түөлбэлээн олорор саҥа 203-с түөлбэни Хабаров уулуссатын кытары холбуур уулусса СӨ экэнэмиичэскэй сайдыытын миниистиринэн, баай-дуол сыһыаннаһыыларын миниистирин бастакы солбуйааччытынан, 2011-2012 сс. АПиП салайааччытынан, “РИК” генеральнай дириэктэринэн таһаарыылаахтык үлэлээбит, экэниэмикэ билимин хандьыдаата, Абый улууһун уонна Нерюнгри к. бочуоттаах олохтооҕо, норуот хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ Виктор Петрович Ефимов аатын сүгэр. Виктор Петрович 2013 с. үлэ үөһүгэр сылдьан Усуйаанаҕа бөртөлүөт саахалыгар суорума суолламмыта.
2013 сыллаахха Виктор Петрович аатынан уулусса баар буолара биллибитэ. Ол эрээри, хомойуох иһин, бу уулусса ханан баарын билигин да билбэт киһи үгүс. Тоҕо диэтэххэ, уулусса “киһилии” көрүҥэ суох, 203-с түөлбэ дьиэлэрэ уулуссаҕа сыһыарыллыбатахтар, этэргэ дылы, уулусса куорат хаартатыгар эрэ киирэ сылдьар.
Мин бу уокурук дьокутаата буоларбынан, 2020 сылтан ылсан бу дьыаланы быһаартараары туһааннаах уорганнарга элбэх суругу суруйан, мунньахтарга, көрсүһүүлэргэ этэн-тыынан кэллим. Ол эрээри баччааҥҥа диэри дьыала миэстэтиттэн хамсаабакка турар. Саатар, өрөспүүбүлүкэ 100 сыллаах үбүлүөйүгэр туһаайан, дьыаланы быһаарбатахтара хомолтолоох. Арай быйыл киин куорат мээрин солбуйааччы А.Д. Корнилов илии баттааһыннаах хоруйуттан сылыктаатахха, уулусса бырайыактыыр-симиэтэ докумуонун оҥоруох буолан эрэннэрэр курдуктар.
Набережнай уокуруктан дьокутаат буолуохпуттан ыла, биир бастакынан 202-с түөлбэҕэ ССРС успуордун үтүөлээх маастара, тириэньэрэ, баар-суох сахаттан бастакы олимпийскай чөмпүйүөммүт Роман Михайлович Дмитриев аатынан бөҕөргөтүүлээх, тупсаҕай оҥоһуулаах кытылы тутарга туруорсубутум. 2019 сыллаахха куорат саҥа, бастыҥ уопсастыбаннай миэстэлэрин күрэҕэр иккис миэстэни ылбыта. Ол бырайыак кыайыылааҕа архитектор Анку Гасичка Ил Дархан Айсен Николаев 100 тыһ. сэртипикээти туттарбыта. Онтон ыла бырайыагы оҥорор, харчы көрдөрөргө туһаайар үлэ тохтообот. 2020 сыллаахха бырайыагы саҕалыырга үп көрөн баран, ону сыл бүтүүтүгэр кыайан туһаммакка, эһиилги сылыгар көһөрбүттэрэ. Ол эрээри эһиилигэр эмиэ итинник хартыына буолбута! Быйыл ПСДны оҥорууга эмиэ куонкурус биллэрэннэр, “СтандартПроект” ХЭУо диэн тэрилтэ кыайда. Кулун тутарга бырайыак ааптардарын, мээрийэ уонна туһааннаах уорган үлэһиттэрин кытары миэстэтигэр тиийэн мунньахтаабыппыт. Онно биллибитинэн, бырайыак тэхиниичэскэй сорудаҕар Набережнай биир эрэ өттүн оҥорорго этии киллэрбиттэр, суолу кутуу, тупсаҕай гынан оҥорууга үлэ ситэ киирбэтэх буолан таҕыста. Ону "Главстрой" тэрилтэ үлэһиттэрэ учуоттуох буолан эрэннэрбиттэрэ. Барыта эрэннэрии эрэ буолбакка, бүппэт бүрүкүрээтийэҕэ иҥнибэккэ, көрүллэр харчыны кэмигэр туһанан Роман Дмитриев аатынан Набережнай дьэндэйиэ диэн эрэнэбин. Санатар буоллахха, 2024 сс. Дьокуускайга ахсыс төгүлүн “Азия оҕолоро” норуоттар икки ардыларынааҕы оонньууларбыт буолуохтара. Онуоха ыраахтан-чугастан кэлбит ыалдьыттар чулуу спортсмеммыт аатын сүгэр, куорат биир кэрэ көстүүлээх сирдэригэр астына-дуоһуйа сынньаналларыгар баҕа баар.
Маны санатан туран, Сахабыт сирин куораттарын, улуустарын аҕа баһылыктарыгар ыҥырыы оҥоруохпун баҕарабын: өрөспүүбүлүкэбит сайдыытын туһугар олохторун анаабыт, киэн туттар, ытыктыыр дьоммут албан ааттарын сүгэр уулуссалары, болуоссаттары, искибиэрдэри үрдүктүк сыаналаан, тылынан эрэ буолбакка, дьоһуннаахтык көрөн-истэн, тэрийэн-дьаһанан олоруоҕуҥ. Оччоҕуна эрэ эдэр ыччаппыт, үүнэр кэнчээрилэрбит өрөспүүбүлүкэбит дьоһуннаах историятын кинигэнэн, киинэнэн эрэ буолбакка, ытык дьоммут ааттарын сүгэр бэлиэ миэстэлэри сирдэтэн үөрэтиэхтэрэ, ытыктыахтара.
Бар дьон дьокутаата Мария Христофорова
