СӨ Ил Дархана Айсен Николаев Арассыыйа суруналыыстарын Сойууһун 100 сылыгар анаммыт “Бүттүүн Арассыыйа – 2018” аныгы суруналыыстыка Пуорумун чэрчитинэн пресс-кэмпириэнсийэ ыытта. Онно “ Саха сирэ – Уһук Илиҥҥэ сыыппара сайдыытын киинэ” диэни тиэмэ таарылынна. Онно дойду суруналыыстара уонна РФ Суруналыыстарын Сойууһун бэрэссэдээтэлэ Владимир Соловьев Айсен Николаев ситиһиитин ис кистэлэҥин арыйарга дьулустулар.
Өрөспүүбүүлүкэ баһылыгар Айсен Николаев: «Үгүстэр, арааһа, соһуйа истиэххит буолуо, Уһук Илин сыыппараҕа көһүү уонна IT секторын килбэйэр киинэ Владивосток, Хабаровскай да куораттар буолбакка, ала чуо Саха сирин киинэ Дьокуускай буоларын”, – мустубуттар интэриэстэрин хара ааныттан күүркэтэн биэрдэ. Кини эттэ: “Бүгүн биһиги зотугу эрэгийэммит стартабы олоххо киллэрии чааһыгар уһулуччу кэмпитиэнсийэлээхпит. Биһиэхэ Арассыыйаҕа эрэ буолбакка, бэлиэр аан дойду таһымыгар үлэлэһэ сылдьар хампаанньалардаахпыт. Ол курдук, «InDriver» диэн такси өҥөтүн оҥорор «Синет», айпад оонньууларын оҥорор «MyTona» хампаанньалардаахпыт. Хампаанньа оҥорбут оонньуулара АХШ ырыынагар AppStore нөҥүө үгүөрүтүк хачайданар бастыҥ 20 ТОП оонньууларын кэккэтигэр сылдьаллар. Ону тэҥэ бэрт сотору кэминэн “төлө тэбэн” тахсар кыахтаах атын хампаанньалар эмиэ бааллар. Кинилэр капитализациялара миллиардынан солкуобайынан ааҕыллар буолуоҕай».
Дьокуускайга 2011 сылтан “Якутия” технопарк ситиһиилээхтик үлэлиир. Бу сектор сайдыытын чэрчитинэн бу сыл бүтүүтэ IT-паарка аһыллыаҕа, онно саҥа хампаанньалар эбиллиэхтэрэ. Билигин СӨ Бырабыыталыстыбата инвестордары кытта Дьокуускай куоракка эрэ буолбакка, бүтүн өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн тустаах секторы сайыннарыыга сыһыаннаах кэккэ сөбүлэҥнэри түһэрсэн олорор. Ол иһигэр өрөспүүбүлүкэ киинигэр дата-центр диэн тэриллиэ. Быйыл “Куораттар уонна дьон: коммуникация уонна цифровизация”” 3 төгүлүн ыытыллыбыт Норуоттар икки ардыларынааҕы кэмпириэнсийэтин чэрчитинэн, Саха сирин Бырабыыталыстыбата уонна Ростелеком (ПАО) оройуоннар кииннэрин эрэ буолбакка, тыа сирдэрин сыыппараҕа киллэрэр туһунан сөбүлэҥ түһэрсэн турар. Ону тэҥэ Бырабыыталыстыбата уонна СӨ Сыыппаралааһыҥҥа министиэристибэтэ бөһүөлэктэри сыыппараҕа кытыарар бырайыактаахтар. Ол – аныгы формакка судаарыстыба өҥөтүн оҥоруу, баан секторын үлэлэтии.
«Сыыппаралааһын туһунан этэрбэр мин бүтүн Арассыыйа үрдүнэн сытыытык турар кыһалҕаны бэлиэтиэхпин баҕарабын – ол эрэгийиэннээҕи теле-ханааллар сыыппараҕа көһөр кыахтаныылара. Маннык кыһалҕа биһиги дойдубутугар баар, ону сапсыйан кэбиһэр табыллыбат. Холобур, биһиэхэ, Саха сиригэр бары федеральнай ханааллары барытын сыыппара форматынан тиэрдиэхпит, оттон национальнай ханааллары -- аналоговайынан. Маннык түгэҥҥэ олохтоох теле-ханааллар көрөөччүлэрин сүтэрэллэрэ баар суол. Оттон ити бастатан туран туһанааччыга, кырата, судургута суох», - диэтэ Айсен Николаев.
Салгыы Айсен Николаев суруналыыстар ыйытыыларыгар хоруйдаста. Ол курдук, Саха сирин сыыппаралааһын эрэ туһунан буолбакка, “Сила Сибири” тиэмэтигэр, олохтоох суруналыыстар атын эрэгийиэннэри кытта сибээстэригэр, аныгы сайдыылаах үйэ салайааччытын быһыытынан тус бэйэтигэр сыһыаннаах ыйытыктар эмиэ киирдилэр. Ол быыһыгар култуура, ол иһигэр дойдуга ыытыллар айдааннаах тыл бэлиитикэтин, демография боппуруостарын, өрөспүүбүлүкэҕэ кытайдар кэлиилэрин, социальнай ситимҥэ сыһыанын, тус страницатын, Саха сиригэр олорор омуктар тустарынан эмиэ таарыйдылар. Быһата, ыйытыктар лаппа киэҥ хабааннаах буоллулар.
Андрей ШИЛОВ, Yakutia24/Якутия24
