“Ыллыыр Мыраан” муора кытылыгар Абхазияҕа сынньалаҥҥа ыҥырар!

Клим Федоровы Саха сиригэр билбэт киһи суоҕа буолуо. Кини 2006 сылтан, 15 сыл устата, “Ыллыыр Мыраан” оҕо уонна улахан дьон сынньанар лааҕырын, бэйэтин уһаайбатыгар үлэлэтэн, тэрийэн кэллэ. Бу кэм устата 6000-тан тахса оҕо сылдьан, үөрэн-көтөн, кыбысталларын киэр кыйдаан, сыанаҕа тахсар буолан, дьон иннигэр симиттибэккэ ыллыыр-туойар буоллулар. Ол түмүгүн сэмэйдик ылан көрөр буоллахха, онно сылдьыбыт оҕолор билигин Дьокуускайдааҕы филармонияҕа ырыаһыт, Ньурбатааҕы уонна Саха драматическай тыйаатырыгар артыыс быһыытынан үлэлии-хамсыы сылдьаллара туоһулуур. Ити курдук үгүс оҕолорго айар аартыктаах суолларын арыйан, кыбыстар диэн мөкүтүн, ону өрө тутан сырыттахха, бу олоххо тугу даҕаны ситиспэти оҕолорго өйдөтөн, үгүс ыччакка олоххо суолларын таба тайаналларыгар көмөлөспүтүн бары билэ-истэ сылдьабыт.

Маны тэҥэ ыллыан-туойуон баҕалаах, бэйэлэрин баҕа санааларын сыанаҕа кыайан таһаарбат улахан дьоҥҥо көмөлөһөн, эмиэ үгүс үлэни ыыппыта. Онно элбэх ийэ, эбэ кэлэн дьарыктанан, сорохтор истириэс, санаа тууйуллуутун уһулаллар. Чугас дьоннорун сүтэрэн, ытыы-соҥуу сылдьар, кыайан утуйбат буолбут, сыттыктара ыгыллар буолуор диэри харахтарын уутун тохпут, эрэйдэммит дьон, бу лааҕырга кэлэн, 10-ча хонук устата ытыыры, кыһалҕаны умнан, санаа түһүүтүн киэр кыйдыыллар.

Ол эрээри, кэнники икки сылга хамсыктан сылтаан, Клим Федоров бу ыытар үлэтэ тохтуу сырытта. Ону ол диэбэккэ, бу кэмҥэ үлэ саҥа хайысхатын көрдөнөн, Клим аҕам саастаах дьону араас омук сирдэринэн сырытыннаран, сынньатан, күүлэйдэтэн, сынньалаҥ саҥа хайысхатын арыйда. Манна оҕолор төрөппүттэригэр, эһэлэригэр, эбэлэригэр сынньалаҥҥа путевка бэлэх оҥорон, араас омук сирдэринэн, муора кытылынан сынньатан, үөрүүлэригэр үөрүүнү, үйэлэрин уһатан, доруобуйаларын тупсаран кэлэр буоллулар.

Бу күннэргэ Клим Федоров муора кытылыгар улахан дьоҥҥо лааҕыр арыйар ыра санаата туолбутун үөрэ-көтө үллэһиннэ. Ол туһунан санаатын бу курдук үллэстэр “Билигин көҥүл үйэ, көҥүл олох кэлбитинэн, ким баҕарар баран сынньаныан сөптөөх сиригэр – Абхазияҕа Новай Афоҥҥа – лааҕыр арыйдым. Онон, сынньаныан баҕалаахтар, миигин кытары 89142707133 төлөпүөнүнэн билсиэххитин сөп. Муора үрдүгэр турар 4 этээстээх, олус тупсаҕай оҥоһуулаах дьиэҕэ “Ыллыыр Мыраан” лааҕыра кыһыҥҥы, ол эбэтэр ахсынньыга, тохсунньуга, 4 сезон устата үлэлиэҕэ. Манна орто, аҕам саастаах дьон кэлэннэр, бэйэлэрин тэҥ саастыылаахтарын кытта алтыһан, умнуллубат 15 күнү муора үрдүгэр бэһиэлэйдик атааран, санааларын чэпчэтэн, көхсүлэрин кэҥэтэн, үйэлэрин уһатыахтара.

Новай Афон – бу Абхазия Өрөспүүбүлүкэтин Гудаута оройуонун Хара муора кытылыгар турар кыракый куорат. Арассыыйаны кытары баара-суоҕа 80 км быысаһан сытар. Сымнаҕас килиимэттээх дойду буолан, доруобуйаны тупсарарга туох да ааттаах дойду. Нэһилиэнньэтин ахсаана – 2000 кэриҥэ. Манна олохтоох омук абхазтары сэргэ грузин, нуучча, эрмээн, грек, украинец, о.д.а. омуктар олороллор.

Бу кэм устата үгүс киһини кытта үлэлэстим. Киһи санаа кулута буолан санаата түһэр, мэлдьи куһаҕаны саныыр, туохтан эрэ куттана сылдьар буоллаҕына бу киһи үйэтэ уһаабатын түргэнник ыарыыга ылларарын, үлэлээбит уопупуттан көрөн этэбин. Элбэх аҕам саастаах дьоннуун алтыспыппынан, дьиэлэригэр-уоттарыгар соҕотох хаалбыт дьону кытта кэпсэтэн билбиппинэн сылыктаатахха, дьон ортотугар соҕотохсуйуу олус элбээбитин бэлиэтээтим. Үгүстэрэ соҕотох олорор куруһун, кэпсэтэр, ал­ты­һар чугас ки­һи­лэрэ суоҕун харах уулаах олорон кэпсииллэрэ ки­һини уйадытар.

Онон бу ыс­татыйаны ааҕа олорор оҕо, эдэр киһи эн, биири өйдөө! Төрөп­пүттэриҥ эйигин күн сирин кө­рүөххүттэн иитэн-үөрэ­тэн, аһатан-сиэтэн, үөрэх­тээх, үлэлээх киһи оҥо­рон, дьиэнэн-уотунан хааччыйан, олох киэҥ аартыгар үктэннэрдилэр. Онтон салгыы бу олоххо кини эйиэхэ биэрэрэ, хааччыйара аҕыйаата. Билигин эн улааттыҥ, үлэһит киһи буоллуҥ, олоххун оҥоһуннуҥ! Онтон ийэҥ эбэтэр аҕаҥ билигин дьиэтигэр соҕотоҕун чуҥкуйан олороохтуур. Кини эмиэ ким эрэ кытта кэпсэтиэн, үөрүүтүн-хомолтотун үллэстиэн баҕарар. Ол эрээри аттыгар кимэ да суох. Кини арааһы саныыр, соҕо­тохсуйуу курус түгэнэ кинини кууһар, санаатын баттыыр. Тэлэбиисэр, тө­лөпүөн көрөн, онон аралдьытына сатаахтыыр.

Онтон эн киниэхэ бу кы­һыҥҥы лаа­ҕыр­га барарыгар путевка бэлэхтээтэргин, хайдахтаах курдук үөрүө-көтүө, дьоллонуо этэй? Онно кэлэн, бэйэтин тэҥ саастыылаахтарын кытта бииргэ олорон, хас күн аайы үөрэн-көтөн, ыллаан-туойан, араас сирдэринэн күүлэйдээн, экскурсиялаан төһөлөөх сэргэхсийиэ этэй? Үйэтигэр чугастан харахтаан көрбөтөх мандаринын, апельсинын, кивитин, гранатын илэ тутан-хабан көрөн, мастан тууран, хомуйан, төһөлөөх сөҕүө-махтайыа этэй? Ол барыта киниэхэ умнуллубат дьикти түгэн буоларын умнума! Онтон кини сүргэтэ көтөҕүллэн, доруобуйата тупсан, олоххо тардыһыыта күүһүрэн, үйэтэ уһуоҕа, эһигини кытта бииргэ буолар дьоллоох түгэнэ элбиэҕэ.

Онон кыһыҥҥы 15 күн­нээх лааҕырга, чугас дьоҥҥутун ыытан сынньатыҥ, үйэлэрин уһатыҥ, санааларын сайҕааҥ, көхсүлэрин кэҥэтиҥ. Оччотугар кинилэр соҕотохсуйууну умнуохтара. 15 күн устата бииргэ олорбут 20 доҕотторун, табаарыстарын кытта кэлин даҕаны мэлдьитин алтыһар, көрсүһэр буолуохтара. Атаһа-доҕоро элбээн, кэлиитэ-барыыта сыыдамсыйыа, сэргэхсийиэ. Олоххо интэриэһэ өссө күүһүрүө, үөрэрэ-көтөрө элбиэ. Ону көрөҥҥүт эһиги дьоллонуоххут!

Лааҕыр сезона саҕаланна

Дьэ, маннык сыаллаах-соруктаах Клим Федоров бэйэтин кыһыҥҥы “Ыллыыр Мыраан” лааҕыра 2022 сыл ахсынньы 7 күнүттэн 21 күнүгэр диэри бастакы сезона саҕаланар. Онтон салгыы ахсынньы 21 күнүттэн тохсунньу 4 күнүгэр диэри 2-с сезон, тохсунньу 4 күнүттэн 18-с күнүгэр дылы 3-с сезон, онтон 4-с сезона тохсунньу 18-с чыыһылатыттан саҕаланан, олунньу 1-кы күнүгэр түмүктэнэр.

Манна даҕатан эттэххэ, Саҥа дьыллааҕы, ахсынньы 21 күнүттэн тохсунньу 4 күнүгэр диэри буолар 2-с сезоҥҥа миэстэ барыта туолан турар. Билигин ахсынньы 7 күнүттэн 21 күнүгэр диэри сынньалаҥҥа путевкаларга сайаапкалары хомуйа олоробут. Кытаатыҥ суруйтарыҥ, кэлиҥ, сынньаныҥ! Олох кэрэтэ, бу Орто дойдуга баарын өссө да умнумуохха, үөрэ-көтө олоруохха. Олох устар, бириэмэ барар. “Кэнники, хаһан эмэ” диэн тылы туттумаҥ, үөрэ-көтө, бүгүҥҥү күнүнэн уруйданан, иннигит диэки киэҥник хардыылааҥ! 

Саргылаана БАГЫНАНОВА