Киир

Киир

   «Былыр» диирбитигэр тиийэбит. Алын кылааска үөрэнэ сылдьан учууталлар уонна таайым аах кэпсэтэ олорбуттарын истибитим өйбөр хатанан хаалбыт. Убайдыы-балыстыы устудьуоннар дьиэ куортамнаһан бииргэ олорбуттар. Уол – быраас идэтигэр, кыыс култуура эйгэтигэр үөрэнэллэр. Балта сарсыарда эрдэ туран, убайын аһатан ыытар идэлээх эбит.
 

 

   Уол, быраас киһи быһыытынан, өлбүт дьону көрөрө ханна барыай, онон моргтан куттаммат даҕаны буолбут. Биирдэ быраактыкатын кэмигэр биир бокуонньук ытыһын уҥуоҕун тарбахтары-баҕастары уоран ылбыт уонна дьиэтигэр аҕалан, кистии ууран кэбиспит. Ол уҥуоҕунан дьээбэлэниэх, кими эрэ куттуох санаата батарбатах. Быраас киһиэхэ, баҕар, ама буолуо, оттон көннөрү киһи оннугу көрөрө туох аанньа буолуой. Дьэ, көрүлээтэҕим диэн сойботон аҕаллаҕа...
   Биир күн онтун санаан, балтын дьээбэлиэх санаата кэлэр. Илиитин уҥуоҕун ылан, балтын сыттыгын анныгар кистии уган баран, хоһугар киирэн, утуйан хаалар. «Сарсыарда, дьэ, туох буолар эбит, көрүллүө» диэн кэтэһэр.
   Арай сарсыарда уһуктубута, балта тура илик дуу, хайдах дуу эбит. Хоһун уота умуллан турар. Дьиибэргии саныы-саныы, балтын хоһугар киирэн, уотун уматан көрбүтэ, доҕоор! Муус маҥан баттахтаах, илэ абааһы эмээхсинэ баҕайы били бокуонньук илиитин уҥуоҕун кирэн тиниктии олорор үһү. Уол сүрэҕэ хайдан өлө сыһар. Өйүн-төйүн нэһиилэ булан, өйдөөн көрбүтэ: балта эрэйдээх баттаҕа биир түүн иһигэр маҥхайа охсон, хараарчы иирэн олорор эбит.
   Кыыс эрэйдээҕи иирээки балыы­һатыгар угаллар. Уол муҥнаах, сүрэх ыарыһах буолан, аҕыйах сыл олорор. Ол иһин даҕаны өбүгэлэрбит сэрэтэн кэриэтэ этэр буоллахтара «оонньообутуҥ оҕус буолаарай» диэн. Уол акаарытык оонньообутуттан икки эдэр киһи олоҕо огдолуйдаҕа.