“Саха эстрадатын примадонната” диэн кинини ааттыыбыт. Мэҥэ Хаҥалас Тараҕай нэһилиэгиттэн төрүттээх, Эстрада тыйаатырын биир бас-көс артыыһа Владлена Бурнашова-Сахаайа саха норуотугар ырыаһыт буолан биллибитэ ыраатта. Кинини улаханнык билиһиннэрэр да наадата суох. Аатын-суолун оҥостубут, эстрада биир саамай чаҕылхай артыыһа, хатыламмат ураты күүстээх куолаһа диэн ааттыахха сөп.
Ыллам ырыалаах Сахаайа айар үлэтин сэҥээрээччилэргэр, сэтинньи 10 күнүгэр, 25 сыллаах айар үлэтин бэлиэтиир дьоро киэһэни бэлэхтээри сылдьар. Ырыа-тойук маанылаах киэһэтэ Опера уонна балет тыйаатырыгар буолуоҕа. Бэлэмнэнии, кэлии-барыы, долгуйуу үөһүгэр сылдьар Сахаайаны көрсөн сэһэргэстибит.
– Сахаайа, дорообо! Мин маннык ыйытыылаахпын. Арай эн бэйэҕэр интэриэс тардаары сананнаххына, бэйэҥ уонна айар үлэҥ туһунан ханнык чахчыны кэпсиэҥ этэй?
– Быйыл профессиональнай айар үлэм 25 сыллаах үбүлүөйүн бэлиэтиибин. Ыллыыр ырыам көннөрү айар суол эрэ диэн буолбакка, бу мин олоҕум буолар. Ырыабын-тойукпун олоҕум уобараһа оҥостон, бу кэрчик кэм устата күннэтэ үүнэн-сайдан, күүскэ үлэлээн кэллим. Биллэн турар, мусукаан, артыыс үлэтэ олус ыарахан. Мээнэ киһи ылла да, артыыс буолбат. Баҕар, туораттан көрөргө чэпчэки курдук буолуо эрээри, киһи күүстээх үлэни туораатаҕына, артыыс буола үүнэр дии саныыбын. Айар үлэм усталаах туоратыгар араас күрэххэ, бырайыакка кыттан кэллим. Холобур, Москубаҕа ыытыллыбыт “Славянская звезда” аан дойдутааҕы ырыа күрэҕэр Гран-при, Сочига “Золотой Кубок России” күрэх кыайыылаахтара буолбутум. Биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр, ырыаһыттарга уонна көрөөччүлэргэ олус суолталаах “Этигэн Хомус” ырыа күрэҕин биэс статуэткатын хаһаайката буоларым эмиэ ураты суолталаах. Маны таһынан өссө, көрөөччү биһирэбилин аан дойдутааҕы телевизионнай «Тюрквидение / Turkvision» күрэххэ ылбытым.
Төһө кыалларынан бу күрдук араас таһымнаах күрэхтэргэ кытта сатыыбын, элбэхтик айанныыбын. Бу -- артыыска олус наадалаах уонна салгыы сайдарыгар олус туһалаах. Эбэн эттэххэ, сүрүн үлэм таһынан өссө аһымал хайысхатыгар дьарыктанабын. Ол курдук, хас да сыл устата аһымал кэнсиэрдэри тэрийэбит, оттон сайын тулаайах, элбэх оҕолоох дьиэ кэргэнтэн сылдьар оҕолорго анаан сайын лааҕыр тэрийэбит. Холобур, ырыаһыт буолуон баҕалаах оҕолор сыанаҕа маҥнайгы хардыыны оҥороллоругар төһүү күүс буолабыт.
Бу идэни бэйэм күүспүнэн, кыахпынан, сатабылбынан баһылаабытым эрэлбин күүһүрдэр, салгыы үлэлиирбэр кыаҕы бэлэхтиир. Чахчы, хас биирдии киһи толкуйа, баҕа санаата туолан, табыллан истэҕин аайы үөрүүтэ, олоххо баҕата күүһүрэн иһэр. Үлэҥ үтүө түмүктээх буоллаҕына, бэйэҕэ эрэлиҥ күнтэн күн улаатан иһэр.
– Бу сыллар усталарыгар өрүү дьон-сэргэ болҕомтотугар, тапталыгар, аныгы тылынан эттэххэ, наар “в тренде” сылдьарыҥ кистэлэҥэ тугуй?
– Биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр талааннаах ырыаһыттар, бөлөхтөр олус элбэхтэр. Ордук хип-хоп хайысхатыгар саҥа ааттар баар буолан иһэллэр. Хас биирдии артыыс көрөөччүлэрдээх, истээччилэрдээх. Көрөөччүлэрим миэхэ доҕотторум, кириитиктэрим уонна үтүө сүбэһиттэрим буолаллар. Айар үлэбин сүгүрүйээччилэргэ, сэҥээрээччилэргэ аныыбын. Ол иһин кинилэр санааларын, этиилэрин учуоттуубун. Көрөөччү сөбүлүүр артыыһыттан наар биири буолбакка, туох эрэ уларыйыыны, чаҕылхайы, өйдөнөн хаалары күүтэр. Мин хамаандабын кытары саҥа ырыаны, саҥа уобараһы, хит ырыалары оҥорон, бүөбэйдээн, чочуйан таһаарарга дьулуһабыт. Аҥаардас ыллыырбынан эрэ муҥурдаммакка, араас муусука үстүрүмүөнүгэр оонньуубун, ырыа суруйабын уонна продюсер быһыытынан үлэлиибин. Маны таһынан өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр ырыа ааптардарын, бэйиэттэрин, композитордарын, мусукааннарын кытта бииргэ үлэлэһэбин. Кинилэр ырыаларынан элбэхтик кэнсиэрдээбитим уонна альбомнары таһаартаабытым. Кэнсиэрдэргэ биллэр-көстөр ырыаларбыттан саҕалаан, атын омук ырыаларын, урукку кэм ырыаларын толорорбун сөбүлүүбүн. Көрөөччүлэрим ураты энэргиэтикэлэринэн сөптөөх суолунан айаннаан иһэрбин өрүү биллэрэллэр. Ыллыы туран саалаҕа араас саастаах олус истиҥ дьону көрөр -- улахан дьол. Сорохтор дьиэнэн кытта кэлэн, ыллыы-туойа олороллорун көрөн, сүргэм олус көтөҕүллэр. Биллэн турар, көрөөччү биһирэбилин, итэҕэлин, тапталын ылыы улахан сыралаах үлэттэн тахсар. Артыыс сайдан иһиэхтээх. Бу күннэргэ “Ардах муусуката” диэн ырыабар аныгы уоттаах-күөстээх килиип сүрэхтээн, көрөөччүлэрбэр бэлэхтээтим.
– Шоу-биисинэс диибит. Бу эйгэҕэ доҕордуу сыһыан диэн баар дуо?
– Мин санаабар, баар уонна доҕордоһуу баар да буолуохтаах. Тоҕо диэтэххэ, бэйэ-бэйэҕэ өйөбүл наада. Билигин биһиэхэ, артыыстарга, Эдьиий Марыына, Раиса Захарова курдук норуодунай артыыстарбыт тиийбэттэр. Ол эрээри кинилэр баай уопуттара, эстрада сайдарыгар киллэрбит өҥөлөрө холобур буолар. Мин дьоллоох киһинэн ааҕынабын. Кинилэри кытта алтыһан ааспыппыттан, кинилэр көрөөччүлэригэр ырыаларын-тойуктарын бэлэхтииллэрин илэ харахпынан көрбүппүттэн.
Уопуттаах артыыс буоларым быһыытынан, кэллиэгэлэрбэр өйөбүл, күүс-көмө буола сатыыбын. Кинилэр миигин эмиэ сүрдээҕин өйүүллэр. Хата, түгэни туһанан, бииргэ үлэлиир кэллиэгэлэрбэр, доҕотторбор уонна кэргэммэр өйөбүллэрин, үтүө сыһыаннарын иһин махталбын тиэрдэбин.
– Эйигин Москубаҕа олорор, кэнсиэрдэргэ кэлэн ыллаан барар диэн суруйаллар, бу төһө оруннааҕый?
– Москубаҕа 10 сыл олорбутум. Онно үөрэммитим, үлэлээбитим, кэнсиэрдэргэ кыттыбытым. Даҕатан эттэххэ, кэтэхтэн тыйаатыр ускуустубатын университетын -- ГИТИС, РФ бэрэсидьиэнин иһинэн судаарыстыбаннай сулууспа академиятын бүтэрбитим. Ол үөрэнэ сылдьан, Иосиф Кобзоннуун бииргэ үлэлээбит дьоллоохпун. Кинини кытта элбэхтик айаннаабытым, оҕолорго аналлаах аһымал кэнсиэрдэргэ бииргэ кыттыбыппыт. Бүтүн дойду дьоно кини төһөлөөх элбэх киһиэхэ көмөлөспүтүн, аһыныгас санаалааҕын билэллэр, өйдүүллэр, махтаналлар. Москубаҕа олорбут сылларым олус чаҕылхай, умнуллубат кэмнэр этилэр. Ол гынан баран, Дьылҕа Хаан хас биирдиибит миэстэтин булларар. Билбэтим өссө ханна-ханна тиийиэхпин сөбүн, ол эрээри мин миэстэм тапталлаах Дьокуускайбар диэн билэбин. Көрөөччүлэрбэр, өрөспүүбүлүкэбэр наадабын, ол иһин манна олоробун.
– Аны дьиэ кэргэн туһунан кэпсэтиэххэ. Дьиэ кэргэниҥ туһунан тугу сэһэргиэҥ этэй?
– Үлэбин уонна дьиэ кэргэммин олус таптыыбын. Үлэбэр атыммын, дьиэбэр көннөрү тапталлаах кэргэммин уонна ийэбин. Биһиги дьиэ кэргэҥҥэ бас-көс киһибит ыал аҕа баһылыга, тапталлаах кэргэним Александр буолар. Дьылҕабар махтанабын кини курдук доҕордоохпуттан. Александр Валерьевич артыыс буолан, бэйэ-бэйэбитин толору өйдөһөбүт. Артыыстар сүрэхтэрин аҥаардарын булаллара ыарахан дииллэр, бу чааһыгар мин табыллыбыппын. Биһиги дьиэ кэргэн кырачааннаахпыт. Уолбут биир сааһын ааста, улахан уолбутун кытары 12 сыл арыттаахтар. Ганя -- биһиги сүрүн көмөлөһөөччүбүт.
– Дьиэ кэргэҥҥэр тутуһуллар үгэстэр тустарынан кэпсии түспэккин ээ...
– Иллэҥ кэм көһүннэ эрэ, бириэмэни бииргэ атаарарбытын туохтааҕар да сөбүлүүбүт. Дьиэ кэргэн үгэһигэр киэһэ аайы остуол тула мустан, күннээҕи ситиһиилэрбитин, инники былааннарбытын кэпсэтэбит. Оҕоблорбут төһө улааппыттарын истиэнэҕэ кээмэйдээн бэлиэтиир үгэстээхпит. Кыра уолбутугар остуоруйа ааҕабыт, маҥнайгы ситиһиилэриттэн бииргэ үөрэбит-көтөбүт. Улахан уол Ганя кинигэ ааҕарын сүрдээҕин сөбүлүүр. Дьиэ кэргэн төрөөбүт күнүн бииргэ бэлиэтиибит. Маны таһынан саамай суолталаах уонна ураты тыыннаах бырааһынньыкпыт ыһыах буолар. Үрүҥ Тунах ыһыахха эрдэттэн бэлэмнэнэбит, таҥаспытын-саппытын кичэйэн бэрийэбит. Өссө дьиэнэн айанныырбытын, саҥа куораттары, дойдулары көрөрбүтүн сөбүлүүбүт. Түмүктүүр уонна суолталаах үгэспитинэн сайын аайы дойдубутугар Мэҥэ Хаҥалас Табаҕатыгар хайаан да тахсабыт. Онно тиийэн дэриэбинэ үлэтин үмүрүтэбит, оттуубут. Ынах ыыбыт, сир астыыбыт.
– Кэпсэтии түмүгэр инники айар былааныҥ туһунан кэпсии түһэриҥ буоллар...
– Эстрада тыйаатырыгар үлэлии-хамсыы сылдьар буоламмын, былаан киэҥ. Саҥа туруоруулар, мюзикллар, о.д.а. Онно сыһыаннаахпыттан дьоллонобун аҕай. Режиссёр быһыытынан саҥа бырайыактары олоххо киллэрэр былааннаахпын. Оттон билигин өйүм-санаам барыта сэтинньигэ буолуохтаах айар киэһэбин көрөөччүлэрбэр олус чаҕылхайдык бэлэхтээһин буолар. Онно миэхэ артыыс доҕотторум, кэргэним Александр Бурнашов күүс-көмө буолуохтара. Улахан сыанаҕа 25 сыллаах айар үлэбин бэлиэтиир тэрээһин сэргэхтик, умнуллубаттык, истиҥник ааһарыгар эрэллээхпин.
Көрөөччүлэрим олохпор саамай суолталаахтар. Кинилэр ураты тыыннарын, настарыанньаларын, тапталларын сыанаттан туран өтө билэбин. Кинилэргэ өрүү үөрүүнү-көтүүнү, сырдыгы, ырааһы бэлэхтииргэ бэлэммин. Көрөөччүлэрбин барыларын “Ырыаһыт дьылҕата” үбүлүөйдээх айар киэһэбэр долгуйа күүтэбин!
– Кэпсээниҥ иһин махтал!
Виктория СТАСЬ.
