Бүтэй Бүлүүттэн төрүттээх, 37 саастаах киһибин. Бэйэбиттэн 7 сыл аҕа хайыы-үйэ 4 оҕо эбэтэ буолбут тапталбын оҕолуу ис сүрэхпиттэн таптаан уонна бэйэм сыыһа туттан, куоттаран эрэрбиттэн хараастан, хайдах да буолуохпун билбэппин.
Мин кинилиин 90 сыллар саҥаларыгар көрсүбүтүм. Оччолорго кини кэргэниттэн арахсан сылдьар кэмэ этэ. Көрөөт, тута сөбүлээн сааһыгар, оҕолоругар да наадыйбакка ис сүрэхпиттэн таптаабытым. Ыйдаҥалаах киэһэлэргэ күүлэйдээн, таптал кутаа уотун оттон эр киһи уонна дьахтар ороҥҥо сытар сыһыаннарын киниттэн билбитим. Сотору кэминэн эр дьон бары кэриэтэ сылдьар сиригэр аармыйаҕа ыҥырыллан барбытым. Кини ыраах тас дойдуга олорор убайыгар күүлэйдии барбыта. Аармыйаҕа сылдьар сылларбар доҕорбунуун сүтэрсэн кэбиспиппит. Cыл-хонук аргыыйдык устан ааһан испитэ. Дойдубар эргиллэн баран, миигин сырса сылдьар, таптыыбын диир кыыһы ойох ылбытым. Ол эрээри дьоллоохтук олорботоҕум. Тулуйа сатаан баран, икки аҥыы барбыппыт. Кэлин олохпун оҥостубакка араас дойдунан көһө сылдьан үлэлиирим. Ол сылдьан кыыс аймаҕы сыымайдаабытым да, тоҕо эрэ сүрэхпэр чугас кыыһы булбакка дойдубар төннөн кэлбитим. Биир үтүө күн атыы-тутуу эргийэр киинигэр сорбор дуу, дьолбор дуу кинини Л. көрсө түспүтүм. Харахпар оҕо сааһым таптала тиллэ түспүтэ. Кинилиин сылдьыбыт дьоллоох кэмнэрим бу баардыы элэҥнээн ааспыттара. Оо, онно кинини көрсөн баран, олус да үөрбүтүм. Дууһабар саһан сыппыт иэйиим уһуктан, мин саҕа дьоллоох киһи суоҕа. Онно өр туран кэпсэппиппит. Кини нарын куолаһынан иккистээн кэргэннэнэн киниттэн өссө икки оҕоломмутун, оҕолоро оскуолаҕа үөрэнэллэрин кэпсээбитэ. Улуус кииниттэн тэйиччи соҕус дэриэбинэҕэ олорорун, кэргэнин кытта арахсыбытын эппитэ. Эмиэ бииргэ буолан, үөрүү-дьол диэни билэн иһэммин дуогабарынан сезоннааҕы үлэбэр барбытым. Онтон кэлэн баран, эн-мин дэсиһэн бииргэ олорбуппут. Үчүгэй да кэмнэр этэ. Сэгэрим суоҕуна кини диниэбинньигин ааҕан, миигин хайдах курдук күүстээхтик, ол саҕаттан – аан-маҥнай көрсүбүт күнүттэн – таптыырын, миигинэ суох хайдах да олорор кыаҕа суоҕун билбитим. Истиҥ тыллара, миэхэ анаммыт хоһооннор миигин дьоллообуттара. Ас минньигэһин эрэ астыыра, куруутун үөрэ-көтө көрсөрө, «ии, сэгэрим сыыһа» диэн тылы өрүү туттара. Ону мин, кыра ычалаах киһи, өйдөөбөтөхпүн. Миигин таптыыр, миигинэ суох олорбот диэн, атаахтаан дуу, бэйэбин билинэн дуу, төттөрүтүн, иһэн-аһаан, араас быдьар тылынан үөҕэн, көрөн турдаҕына атын кыргыттарга аалыҥнаан, таптыыр киһибин хомотон, атаҕастаан бэйэм куһаҕаммын толору көрдөрбүтүм. Ньиэрбинэйдээбитэ буолан, тымтан илиибин-атахпын да ыыппыт күннэрдээҕим. Кэлин “эйэлэһиэххэ, барытын саҥаттан саҕалыахха, аны итинник быһыыланыам суоҕа” диэн ааттаһаммын бииргэ буолбуппут. Ол эрээри тапталбыт уруккутун курдук буолбатах этэ, кини миигиттэн кэлэйэн-хоргутан сүөм түспүтэ биллэр этэ. Бастакыбыт курдук куруук уураһа, имэрийсэ сылдьарбыт уостан барбыта. Онтубут сүтэн эрэриттэн уруккуну ирдээн “таптыыбын, сыллыыбын” диэн тыллары истээри, күнүүлээн, иһэн-аһаан эмиэ барытын сотон кэбиһэрим. Ыксаан, өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр эмчиккэ эмтэнэн, «Арчы» дьиэтигэр ыраастанан ол “аспыттан” аккаастаммытым. Дьэ, үчүгэйдик олоруохпут диэн бииргэ буолбуппут. Улахан кыргыттара ыаллар, икки кырата: биирэ устудьуон, биирэ оскуолаҕа үөрэнэр. Сайын сиэннэрэ кэлэн сайылаан бараллара. Төһө да дьоллоох курдук олордорбут, мин хомоппуппун умнубат этэ. Онтон мин тапталым киниэхэ өссө күүһүрэн, дириҥээн иһэр, чугас да таҕыстаҕына суохтаан барарым. Итинник таптыыр эрээри түҥнэри быһыыланан, эмиэ били «аспар» түспүтүм. Ол сылдьан эҥин араас атастары кытта булсан, тэмтэрийэн барбытым. Билигин бу “Астан” олох аккаастанан көрөөрү гынабын да өйүм-санаам барыта – кини. Кинитэ суох сатаан олорбот эбиппин. Билигин үөрэрим диэн, иһэ-аһыы сылдьан кини хараҕар көстүбэтэхпиттэн уонна тапталбын таҥнарбатахпыттан. Соҕотох сылдьартан сылайдым. Кинини көрсөн барытын саҥалыы саҕалыахха диэри төлөпүөннүү сатыыбын да ылбат, смс ыытабын – эппиэттээбэт. Кинитэ суох – олох суох. Л., төннүүй миэхэ көрдөһөбүн! Эйигиттэн ураты кими да таптаабаппын. Онтон сүрэҕим тэбэрин тухары эйигин таптыаҕым, төнүн миэхэ, тапталым! Күндү ааҕааччыларбар таптал диэн, кырдьык баар эбит, бэйэм эппинэн-хааммынан биллим, олоххо биирдэ көстөр тапталгытын харыстааҥ, кэнники өйдөнөн ытыы-соҥуу сылдьыаххыт диэн этэбин.
Дойду уола. Үөһээ Бүлүү.
