Христианскай итэҕэллэхтэр уҥуохтарыгар кириэс туруоралларын билэбит. Ити икки суолталаах.
- Христианскай Кириэс өлүү бэлиэтэ – Христоһу Кириэскэ тиирэн өлөрбүттэрэ. Итини кытары сибээстээн буолуо, моонньуга кэтэ сылдьар Кириэс эн өлөр аналлааххын диэн киһиэхэ куруук саната сылдьар эбит.
Киһи уҥуоҕар Кириэһи туруоруу бу манна өлбүт киһи сытар диэн бэлиэ дииллэр. Таҥара дьиэлэрэ бары Кириэстээхтэр, ол аата христианскай Ытык бэлиэлээхтэр. Ол гынан баран сорохтор итини сэргэ Таҥара Дьиэтэ – улахан Киһи уҥуоҕа диэн суруйаллар. Ол курдук Христианскай храмнар истэригэр Ыраахтааҕылар, сибэтиэйдэр көмүллэ сыталлар. Оттон Дьиэтин тулата, бары билэрбит курдук – кладбище. Онон ити суруйуулара сөптөөх урдук буолан тахсар.
- Кириэстээх киһи уҥуоҕа манна Христос итэҕэллээх киһи көмүллэ сытарын туоһулуур.
Кириэс итинтэн ураты атын туох эмит суолталааҕа биллибэт.
Сахалар билигин даҕаны туох суолталааҕын билбэккэ да эрэ сэрэххэ диэн уонна дьону үтүктэн киһи уҥуоҕар Кириэс туруораллар.
Советскай былаас саҕана киһи уҥуоҕар биэс салаалаах Сулус туруора сылдьыбыттара. Ол хайа эрэ ытыктанар Партия, Правительство чилиэнин уҥуоҕар Сулуһу туруорбуттарыттан саҕаламмыт буолуохтаах.
Таҥараианствоҕа Кириэс өлүү бэлиэтэ буолбатах - Айыы Тойон Таҥараны кытары сибээстэһэр Антенна суолталаах. Ол иһин моонньугар Айыы Тойон Таҥара Кириэстээх киһи Таҥараттан көмүскэллээх, Таҥараны кытары ыкса сибээстээх сылдьар.
Итинэн сиэттэрэн киһи уҥуоҕар Таҥараианство Кириэһин туруорардахха өлбүт киһи Дууһата Айыы Тойон Таҥараны кытары сибээстэһэ сытыа этэ буоллаҕа, -диэн өйдөбүл баар буолуон сөп.
Бу түбэлтэҕэ Таҥараианство маннык хоруйу биэрэр. Киһи өлбүтэ 3 хоммутун кэннэ өлүгэр туох да хаалбат – Куттара үрэллэллэр, Дууһата тахсан барар. Итини сахалар былыргыттан билэллэр быһыылаах, ол курдук киһи уҥуоҕар, атын омуктар курдук, куруук тиэстибэттэр, уҥуоҕу көрбөттөр-харайбаттар. Онон өлүк Айыы Тойон Таҥараны кытары сибээстэһэр кимэ да, туга да суох. Ол иһин Айыы Таҥара Кириэһин туруорары Таҥараианство хайаан да наадалаах диэбэт.
Иккис курдук, манна Таҥараианство итэҕэллээх киһи көмүллэ сытар диэн дьон өйдүүрүгэр анаан туруорар буоллахха, ол бокуонньук Салгын Кутун үйэтитэр. Салгын Кут диэн, билэргит курдук, өйдөбүл, билии, өй-санаа буолар. Салгын Кут киһи оҥорбут оҥоһугар, айымньытыгар, кини туһунан дьон ахтарын-саныырын тухары Орто Дойдуга баар.
ТАҤАРАИАНСТВО КРЕМАЦИЯҔА СЫҺЫАНА
Билигин улахан куораттарга киһи өлүгүн уматаллар. Ол билиҥҥи олох ирдэбилэ. Киһи аймах ахсаана олус түргэнник эбиллэ турар. Өлүү итини батыһа эмиэ элбиир. Билигин Аан дойдуга 7 млрд 591,5 млн киһи баар, эбэтэр ааспыт сыллааҕар 78,5 мөлүйүөн киһинэн ахсааммыт элбээтэ. Оттон Россия нэһилиэнньэтин ахсаана быйылгы дьылга 146 880 432 киһиэхэ тиийдэ дииллэр.
Итинтэн Аан додйуга сылга 57 920 000 киһи, оттон Россияҕа сылга 2000 000 кэриҥэ киһи өлөр.
Саиитария, эпидемиология, үп-харчы да өттүнэн көмөрдөөҕөр өлүгү уматар быдан ордук.
Дьэ ити боппруоска үгэһи кэһии, аньыырҕааһын о.д.а. араас сыһыан баар буолуон сөп. Ону барытын хаһыспакка эрэ Таҥараианство туох диирин истиэххэ.
Таҥараианство үөрэҕэ этэринэн, 3 хонугунан өлүккэ Киһи Куттара да, Дууһата да суох буолар. Куттара үрэллэллэр, оттон Дууһата тахсан сири-дойдуну кэрийэ барар, онтон 40 хонугунан Анараа додйуга барар.
Итиннэ олоҕуран Таҥараианство өлүгү кремациялыыр аньыы буолбатах диэн быһаарар уонна крематорийдар тутуллалларын өйүүр.
