Сахамин Афанасьев Аммаҕа мас соҕотуопкатын туһунан
Алдан оройуонугар киирсэр Амма эбэ үөһээ эҥээригэр мас кэрдэн эрэллэрин туһунан сурах уопсастыбаннаһы улаханнык долгутта. Мантан сиэттэрэн, биһиги Ил Түмэн Судаарыстыбаннай мунньах сир сыһыаннаһыыларыгар, айылҕа баайыгар уонна экологияҕа кэмитиэтин бэрэссээдэтэлэ Сахамин Афанасьевтан бу туһунан сиһилии кэпсииригэр көрдөстүбүт.
Бүлүү эрэгийиэнин экологиятын чинчийии түмүгэ таҕыста
Учуонайдар Бүлүү улуустарын экологияларын уонна онно олохтоох нэһилиэнньэ доруобуйатын туругун киэҥ хабааннаах чинчийиилэрин түмүгүн таһаарбыттар. Бырагыраама 2019-2021 сылларга кэлимник үөрэтэр-чинчийэр быһыынан ыытылынна. Чинчийии түмүгүнэн өрөспүүбүлүкэ Билимҥэ академията, Саха сирин сүрүн билим-чинчийэр институттара тустаах эрэгийиэн экологияҕа туругун, онно олохтоох нэһилиэнньэ доруобуйатын туһунан кэлим сыанабылы оҥордулар. Ону сэргэ иһэргэ сөптөөх уу альтернативнай источниктарын көрдөөһүн ыытыллыбыта. Ол түмүгүн эмиэ таһаардылар.
“Ыстаабыккын буолбакка, ыйыстыбыккын эрэн”
Амма бүгүн хайдах да сайдар кыаҕа, экэниэмикэтэ мөлтөөбүт, Саха сирин биир саамай ыарахан олохтоох улууһа буолар диэтэххэ, ким да итэҕэйиэ суоҕа. Тоҕо диэтэххэ, Амма -- Саха сирин дьоно барыта киэн туттар, аатырар брендэбит. Оттон бренд кылабачыйар кэтэх өттүн көрдөххө, таҥнары тардар кыһалҕалара үгүс дьоҥҥо көстүбэт. Элбэхтэн икки холобур: Аммаҕа элэктэриичэстибэ уота быстар мөлтөх, “Якутскэнерголар” субу-субу араараллар, Бөтүҥҥэ балыыһалара сууллан эрэр.
Тоҕо үс сыл анараа өттүгэр бырайыага оҥоһуллубут Сулҕаччы-Амма 110 кВ кыамталаах лииньийэтэ саҕалана илигий? Бөтүҥнэр үчүгэй балыыһаланыахтара дуо диэн ыйытыылар тула хаһыат 6-с балаһатыгар суруналыыс Владимир Степанов санаатын үллэстэр.
Куораппыт киин сирин өрөмүөнэ хаһан бүтэр?
Быйыл Саха автономията төрүттэммитэ сүүс сылын бэлиэтиир ураты сылбыт. Өрөспүүбүлүкэ бары улуустарыгар бу дьоро бэлиэнэн араас таһымнаах тэрээһин бөҕөтө ыытылла турар. Ол иһигэр Дьокуускай куоракка. Ол гынан баран куораппыт киин бэрэспиэгэ, уулуссалара, болуоссата быйыл дьэ хапытаалынай өрөмүөҥҥэ киирэн, бүүс-бүтүннүү хаһыллан сыталлар. Ленин аатынан болуоссаппыт, дьэ, саҥардыллыахтаах диэн этэ да, билиҥҥитэ үлэ соччо ыытыллыбакка турар курдук. Үлэ, Маай бырааһынньыгын параата хайа уулуссаҕа ыытыллара эбитэ буолла?! Быйылгы сүүс сыллаах бэлиэтээһини көрөн туран, өрөмүөн үлэтэ тоҕо ыытыллыбытын туһунан сыһыаннаах дьонтон ыйыталаһыахпыт
Өрөспүүбүлүкэ 100 сылыгар – 100 маһы
Өрөспүүбүлүкэбит 100 сылын көрсө дьон-сэргэ араас тэрээһини, хамсааһыны, субуотунньуктары, о.д.а. көҕүлээн ыыта сылдьар. Биһиги ытыктыыр биир киһибит, үөрэхтээһин бэтэрээнэ, биология билимин хандьыдаата, агрохимик-почвовед, учуонай Дарья Константиновна Антипина бу соторутааҕыта эрэдээксийэҕэ кэлэ сырытта. Дарья Константиновна 82 саастаах эрээри, дьиэҕэ сынньана олорбот, уопсай дьыалаҕа сүрэхтиин ыалдьар көхтөөх киһи.
Ньурбаҕа урбаан пуорума сахалыы саҥарда
Муус устар 9 күнүгэр Ньурбаҕа “Кэм ыҥырыыта” диэн ыччакка уонна саҥа саҕалаабыт дьоҥҥо аналлаах улуус урбаанын I форума ыытылынна. Сахалыы кыайан этиллибэт өйдөбүллэрдээхтэр диэн сорох эйгэ тэрээһиннэрин нууччалыы ыытыы тыа сиригэр кытта олоҕуран эрэр кэмигэр, Ньурбаҕа өрөспүүбүүлүкэ таһыттан тиийэ кыттыылаах урбаан пуорума уу-сахалыы иһирэх тылынан барбытыттан дьон-сэргэ улаханнык астынна.
Спикердарынан Саха сиригэр биллэр урбаанньыттар Айаал Макаров, Мария Столярчик, Николай Григорьев, Евдокия Попова, Семен Оготоев, Дьулустаан Осипов кыттыбыттар. Ону таһынан Москваттан, Дубайтан, Индияттан кыттан пуорум норуоттар икки ардыларынааҕы буолбут. Сэргэх сонуннаах пуорум туһунан Ньурбаттан Алена Сысолятина суруйуутун ааҕыҥ.
Сунтаарга – тоҕус оһуордаах түһүлгэ
Сунтаар ытык сиригэр С.А. Зверев-Кыыл Уола анабыл күнүгэр саха дьонун төрүт култуурата, уус-уран айымньыта билиҥҥи дьалхааннаах олоххо харыстанан хааларыгар, үйэтитиллэригэр биир сэргэх хамсааһына буолан ааста. Сунтаар улууһун култууратын уонна айылгытын салалтата “Тоҕус оһуордаах түһүлгэ” диэн ааттаан норуот уус-уран айымньытын түһүлгэтин тэрийэн ыыттылар. Бу тэрээһин туһунан сиһилии улуустааҕы култууратын управлениетын начаалынньыга Мария Кобельянова-Тускулаананы кытта кэпсэтэбит
Аатырбыт «Сарыал» ансаамбыл айымньылаах олоҕо хайдах этэй?
Панамаҕа тиийэ оһуор-дьарҕаа үҥкүүтүн көрдөрбүт, ылбаҕай ырыатын иһитиннэрбит, Саха сирин кэлэктииптэриттэн соҕотох Бүтүн Сойуустааҕы уус-уран самодеятельность 4 төгүллээх лауреата "Сарыал» ырыа, үҥкүү народнай ансаамбыла бастакы кэнсиэрин көрдөрбүтэ 50 сылын бэлиэтиир. Инники көлүөнэлэр саҕана "Сарыал"айымньылаах олоҕо хайдах этэй, туох өйдөбүллэр, бэлиэ түгэннэр баалларай? Ол туһунан ансаамбыл иккис састаабын кыттааччыта РФ, СӨ доруобуйаҕа харыстабылын туйгуна Марфа Федорова (Аввакумова) эдэр саас дьоллоох кэмнэрин саныыр.
Хиджама диэн тугуй?
Өбүгэ саҕаттан кэлбит эмтэнии ньымалара билиҥҥэ диэри көмөлөөхтөр. Олортон биирдэстэринэн хиджама буолар. "КЫЫМ" саҥа нүөмэригэр хаан сүүрэр синньигэс тымырдарыгар сөҥмүт хаан мунньустуутун, киртийитин ырааһырдаан, дьону чөл турукка киллэрии, эмтээһин туһунан Дыгын Бурнашев кэпсиир.
«Кыымы» кытта кыһын да кылгас, сайын да чугас!
