Бэҕэһээ, Тойон Мүрү алаас биир кэрэ туонатыгар, аатырар-сураҕырар кэрэ Нэлээннээх Чараҥ бөһүөлэгэр, олус кэрэ эйгэлээх, үгүс үтүө дьоннордоох тэрээһин буолла.
Мин литературнай айаммын кулун тутар 4 к саҕалаан баран бу бэҕэһээ, уон алта сыл кийииттээбит мааны Чараҥмар түмүктээтим, олус үөрдүм, долгуйдум...
Дьэ, бэҕэһээ үтүө киһи курун үстэ курданар дииллэрин курдук, Чараҥ мааны сыанатыгар үс төгүл тахсан, Суугунай Чараанабытын эҕэрдэлээн, кини суруйбут-бичийбит үс мааны кинигэтин сүрэхтээтибит. Кинигэ сүрэхтээһинэ бу суруйааччыга олус долгутуулаах, күүтүүлээх түгэн буолар. Оннооҕор биир кинигэ долгутар. Онтон үс кинигэ дьэ, бу ураты эйгэ, ураты тыын, ураты сүрэхтээһин. Айан киһитэ, Чараҥҥа айаннатан тиийэн, чараҥ сааскылыы сиэдэрэй сыта Нэлээнтэн кэлэрин тута биллим, хайдах эрэ эдэр сааспын санаан сүрэҕим долгуйда, билэр дьоммун-сэргэбин көрөн олус үөрдүм. Чэ, ол туспа сэһэн.
Бэҕэһээ, олус киэҥ далааһыннаах Светлана Михайловна Бурцева-Суугунай Чараана үс кинигэтин бэлиэтээһинэ, олус үрдүк таһымнаахтык ааста. Саамай сүрүнүн бэлиэтиирим, олус-олус истиҥник, чэпчэкитик ааптар бэйэтин майгытын туппут үтүө да тэрээһиҥҥэ сырыттым. Манна ыҥырыылаах ыалдьыттар үгүстэр, оҕо сааһын дьүөгэлэрэ, үлэлээбит 1 Мүрү оскуолатыттан, билигин үлэлиир Реабилитационнай киинин үлэһиттэрэ, айар эйгэтин доҕотторо уонна "Кэскил түһэ", "Уһуктуу" улуустааҕы бөдөҥ түмсүүтүттэн баран эҕэрдэбитин эттибит. Чахчы да, үлэһит кыыспыт, суруйбут үс кинигэтэ баай талым тыллаах, дириҥ хорутуулаах историялаах уонна оҕону дьиэ кэргэҥҥэ иитиигэ сүҥкэн, туохха да тэҥнэммэт сүбэлэрдээҕин ааҕааччылар ордук туһаайан бэлиэтээтилэр. Өссө саамай үөрүүлээҕэ баар, биһиги Суугунай Чараанабыт РФ Ис дьыалаҕа Министерствотын аатыттан Махтал сурук туппута, 1 Хоро Бочуоттаах ааты сүктэ, Мүрү нэһилиэгин Бочуоттааҕа ааты уонна РФ Суруналыыстарын кэккэтигэр киирбитин олус үөрэн, долгуйан истэн эҕэрдэлээтибит! Дьэ, соҕотох биир киһиэхэ сүҥкэн ситиһии,бу олус үлэһит киһи, ону дойдута, дьоно-сэргэтэ бэлиэтээбиттэрэ, сыаналаабыттара олус долгутуулаах.
Суугунай Чараана сүрэхтэммит үс кинигэтэ ааҕааччыга хас биирдиилэрэ үтүө кэрэ бэлэх. Кинигэлэр олус туһааннаахтар, ис турук, уйулҕа араас дэгэтин хамсатар, долгутар сыаннастаахтар. Ааҕааччы хайаан да тиксэн, ирдэһэн бу кинигэлэри дьиэтээҕи долбуургар уурун, өйгүн-санааҕын байытар күндү көмүс кылааттаах буолуоҥ!
Онон, бэҕэһээҥҥи биһирэм, кинигэлэр сүрэхтэниилэрэ олус элбэҕи биэрдэ, эриэккэс дьоннуун алтыһыннарда.
Сытыы бөрүө хаһаайкатыгар, үтүө мааны тугунан да солбуллубат майгылаах үлэһит киһибитигэр, күннэтэ алтыһар Суугунай Чараанабытыгар- өссө күүскэ бу сүҥкэн ситиһиилэринэн, үс кутун туппут айымньы, ахтыы айар үлэтин туоһулаабыт баараҕай кинигэлэрэ күн сирин көрбүтүнэн эҕэрдэбитин этэбит! Баҕарабыт эйиэхэ салҕыы далааһыннаах айар үлэни, арыаллыыр, сөбүлүүр идэлээх үлэҕэр үрдүк дабайыылары!
Мин, олус киэҥ туттабын маннык үтүө киһилиин билсибиппэр, айар аартыгым алтыһыннарбытыгар, үгүрү-сүгүрү буолуохтун! Суугунай Чараана саха мааны Далбар Хотуна, ыллыктаах үтүө сүбэһит, ырааҕы көрөр толкуйдаах үтүө киһибит этэҥҥэ чэгиэн сырыт, тулаҕар үтүө-мааны дьон үмүөрүстүн. Айбыт, суруйбут кинигэлэргин ааҕааччы сыаналыа, ааҕыа, биһириэ, туһаныа!
СӨ Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, суруналыыс, хоһоонньут, прозаик - Бээрийэ кыыһа Хотойук Айгыына
13.04.2022
