Ааспыт сыл бүтүүтэ Дьокуускайга тиһэх рефрижераторынан кэлбит тоҥ муксуун балыкка мышьяк дьаат нуорманы (ПДК) үс төгүл куоһарарын туһунан иһитиннэрии тахсыбыта.
Россельхознадзор Саха сиринээҕи салаатыттан ити балык хантан кэлбитин ыйыталастым. Бу муксуун 2023 с. атырдьах ыйыгар Булуҥ улууһугар Өлүөнэ өрүстэн бултаммыт.
Өссө ханнык балыктары анаалыска ыыппыттарын ыйыталастым. Кинилэр 2023 с. балыгы чинчийии былаанынан Москубаҕа “«Национальный центр безопасности продукции водного промысла и аквакультуры” ФБГУ-ка чинчийиигэ Саха сирин өрүстэриттэн: Өлүөнэттэн – 10, Дьааҥыттан – 10, Индигииртэн 10 балык боруобатын ыыппыттар. 2023 сыл ахсынньы 12 к. анаалыска өссө Дьааҥы тоҥ күндүөпкэтигэр мышьяк нуорматтан элбэҕэ көстүбүт.
Оттон Иркутскайга «Федеральный центр охраны здоровья животных» ФГБУ филиалыгар ыытыллыбыт 36 боруоба балыкка нуорманы аһарар буортулаах бэссэстибэ суох эбит. Өссө Москубаҕа «Всероссийский государственный центр качества и стандартизации лекарственных средств для животных и кормов» ыытыллыбыт 20 боруобаҕа доруобуйаҕа кутталлаах көстүбэтэх.
Хотугу күндү балыктарга урут нуорманы аһарар мышьяк 2022 с. көстө сылдьыбыт. Москубаҕа «Всероссийский государственный центр качества и стандартизации лекарственных средств для животных и кормов» ыытыллыбыт 20 боруоба балыкка иккитигэр – мышьяк, бииргэ уртуут элбэҕэ көстүбүт.
Анаалыстар түмүктэрэ кэлиилэригэр балык барыта атыыланан бүппүт эбит. Россельхознадзортан балыксыттарга булгуччулаах ирдэбиллэри тутуһарга сэрэтии бэриллибит. Ол эрээри өрүстэр ууларын кытаанахтык бэрэбиэркэлээтэххэ эрэ, балык сүһүрэрэ бохсуллар кыахтаах.
Мышьягы кыра-кыралаан биэрэн, Наполеону өлөрбүттэрин 2001 с. Канада учуонайдара баттаҕын анаалыстаан билбиттэрэ. Саха сирин өрүстэрэ, үрэхтэрэ өҥнөөх металлары, ол иһигэр көмүһү, үрүҥ көмүһү хостооһунтан сүһүрүөхтэрин сөп. Сайын аайы көмүс хостооччулар өрүстэри киртитэллэрин туһунан видео элбэх. Буруйдаахтары сокуон мөлтөҕүнэн, тута анаалыстыыр, быһаарар кыаллыбатынан, эппиэккэ кыайан тардыбаттар. Онон судаарыстыба суобаһа суох көмүсчүттэри кытта “куоскалаах кутуйах” курдук сылдьаллар.
Балык этигэр мышьяк сылдьар уутуттан эрэ иҥиэн сөп. Ол аата, көмүс хостооһунуттан киртийэр өрүстэр, үрэхтэр балыктарын сиир, ууларын иһэр, үүнээйигэ туттар сэрэхтээх, кутталлаах. Мышьяк киһи этигэр-сиинигэр өр мунньуллан, искэн ыарыытыгар, диабекка, сүрэх ыарыыларыгар тиэрдэр.
Сир баайын хостооһунтан киртийии хантан кэлэрин быһааран, хоту өрүстэр сүһүрэллэрин тохтоппотоххо, саамай ыраас, доруобуйаҕа туһалаах диэн ааҕар, Саха сирин брендэ буолбут кыһыллан сиэнэр тоҥ балыкпыт нэһилиэнньэ ыарыытын төрдө буолар кутталланыан сөп.
Владимир Степанов.
Сэҥээриилэр
Билинни туругунан биирдиилээн балыктарга мышьяк, ртуть, атын да тимир эттиктэр нуорманы таhынан кестер.
Манна кемус, тимир эрэ хостооhунун дьайыыта буолбата5а чуоккай.
Сир алдьаныыта ирбэт тон ириититтэн, урэх-ерус сунньэ уларыйыытыттан, муора сири суурайааhыныттан, арктика5а ыытыллар тутуулартан, байыаннайдар улэлэриттэн буолуон эмиэ сеп.