ХИФУ Сэлии түмэлин учуонайдара ирбэт тоҥҥо булуллбут былыргы кулунчук өлүгүттэн убаҕас хааны буллулар. Маннык сэдэх булумньу палеонтология устуоруйатыгар аан маҥнайгытын көһүннэ.
“Кулунчук өлүгүн чинчийии түмүгэр бу былыргы кыыл ис уорганнара барыта үчүгэйдик хараллыбыта билиннэ. Сүрэҕин тымырдарыттан убаҕас хааны сүүрдэн ыллыбыт. Бу хаан 42 тыһ. сыл устата ирбэт тоҥҥо сыппыт буолан билиҥҥээҥи диэри тийэн кэллэ. Былчыҥ тканнара кыһыллыҥы эттиктэрин ыһыктыбатахтар. Аан дойдуга Муус ньимси бүрүйэ сылдьыбыт кэмиттэн бу кулунчук биһиги үйэбитигэр диэри ордон хаабыт саамай уникальнай булумньу буолар, маннык өссө урут хаһан да көстө илигэ”, — диир Сэли түмэлин дириэктэрэ, биология билимин кандидата Семен Григорьев.
Кини этэринэн, булумньу ханан да улаханнык тырыттыбатах, үлтүрүйбэтэх, олох хайдах баарынан тоҥон хаалбыт. Бу иннинэ булуллубут былыргы аттар түүлэрэ эрэ ордон хаалбыттар этэ.
Семен Григорьев кэпсээбитинэн, бу иккис ыйдарын кулунчугу клоннуурга килиэккэлэрин чинчийэ сылдьаллар. Бу муус үйэтинээҕи булумньуну 2020 сылга Японияҕа The Mammot диэн сэлии фаунатын бөдөҥ быыстапкатыгар көрдөрүөхтэрэ. Бу быыстапкаҕа уопсайа Саха сириттэн 30тан тахса сэдэх булумньулары илдьиэхтэрэ. Ол иһигэр Аччыгый Лээхэпкэ булуллубут сэлиичээн тумсун, Дьүкээгир бизонун этин, былыргы кулунчугу уонна куруппааскыны көрдөрүөхтэрэ.
Санатар буоллаха, былыргы кулунчук этин былырыын сайын Үөһээ Дьааҥы улууһугар Баатаҕайдааҕы термокарстовай оҥхой сиртэн олохтоохтор булбуттара.
