«Тыа сирин олохтоохторугар киһи соһуйар уонна мунаарар холуобунай дьыалалара тэриллэр буоллулар» диэн дьон итир-ботур кэпсэппитэ ыраатта. Чуолаан, окко-маска, булка-алка сылдьар үлэһит дьон түбэһэр курдуктар.
Биллэн турар, итини кэтиир уорганнар үлэлэрэ күүһүрбүтүн, тыа дьоно сокуону билбэттэрин эҥин кытта ситимниэххэ сөп эрээри, сорох дьыаланы ылан көрдөххө, буруйдааччылар бэйэлэрэ сокуону билбэттэриттэн уонна нүдьү-балай майгыларыттан тэриллибиккэ дылылар. Олортон биирдэстэрэ –Орто Халыма үтүөлээх мэхэньисээтэрэ, СӨ тыатын хаһаайыстыбатын туйгуна, 65-с хаарыгар үктэммит туруу үлэһит Аркадий Еремеевка 2022 сыл от ыйыгар тэриллибит холуобунай дьыала буолар. Биһиги ол туһунан элбэхтик суруйан турабыт.
Санатар буоллахха, Аркадий Иннокентьевиһы, Налимскай диэн сиргэ улахан иэннээх ойуур уотун ыытыыга буруйдааннар, Үөһээ Халыма суута 2023 сыл ыам ыйын 28 күнүгэр 700 тыһ. солк. ыстараапка уонна күһэлэҥ үлэҕэ уурбута. Онуоха, ити сыл балаҕан ыйын 22 күнүгэр СӨ Үрдүкү суута ити бириигэбэри, холуобунай-процессуальнай кодексы, киһи быраабын элбэхтик кэһии баарын иһин көтүрэн, бастакы инстанция суутугар атын састаабынан саҥаттан көрүүгэ ыыппыта.
Дьэ, бу дознаватель уонна силиэдэбэтэл, аҥаардас сэрэйэн көрүүгэ уонна сабаҕалааһыннарга олоҕуран, үлтү хааһылаан тэрийбит, улуус борокуруора өйөөбүт саарбах дьыалатын ыар дуораана Үрдүкү сууттан Үөһээ Халыма суутугар төннүөҕүттэн бүтүн икки сыл ааспытын кэннэ эмиэ тиийэн кэллэ. Ол курдук, хоту интэриниэт мөлтөҕүттэн уонна атын да төрүөтүнэн тохтуу-тохтуу барар суут уочараттаах мунньаҕа сарсын эмиэ ВКС нөҥүө буолуохтааҕын биллибит. Судьуйалаах борокуруор – Үөһээ Халыматтан, Аркадий Иннокентьевич – Орто Халыматтан, албакаата – Дьокуускайтан холбоноллор.
Биһиги буруйданааччы иккис албакаатын Аэлита Захарованы кытта кэпсэттибит. Кини бу дьыала туох да дакаастабыла суох аҥаардас сабаҕалааһыннарга олоҕуран тэриллибитин бэлиэтээтэ. Дьыалаҕа матырыйаал хомуйбут уонна көбүппүт үлэһиттэр баһаар туһунан бастакынан тыллаабыт боростуой тыа киһитин Аркадий Еремеевы, ол сабаҕалааһыннарынан ыган-түүрэн, сатаан көмүскэммэтинэн туһанан дьыала тэрийэн, манныкка тиэрдибиттэрин ыйар.
Албакаат Аэлита Захарова: «Туох да дакаастабыла суох көбүтүллүбүт дьыала»
- Суут матырыйаалын үөрэтэн бараммын сүрдээҕин сөхпүтүм. Барыта сабаҕалааһыҥҥа олоҕуран оҥоһуллубут. Оннооҕор быһылаан буолбут сирин тиийэн көрүү боротокуолугар хаардаах хаартыска тиһиллэ сылдьар. 2022 cыл от ыйын 27 күнүгэр буолбут баһаарга ханнааҕы хаар кэлиэй? Боротокуолларыгар биир сиргэ «беглый пожар, хвоя и листья деревьев не пострадали» диэн баран атын сиргэ «уничтожены на корню» диэн суруйаллар. Эт өйдөрүнэн сылдьан хайдах итинник суруйаллара буолла?
Аны туран ити баһаарга от ыйын 31 күнүгэр буолбут 920 №-дээх баһаары эбэн биэрбиттэр. Дьыалаҕа ити баһаар туһунан туох да дуоннаах сибидиэнньэ суох. Ону үөрэтээрибин РФ Авиалесоохранатыгар суруйан чопчуласпыппар иккис баһаар координаттарын ыыппыттара. Онно көстүбүтүнэн, Аркадий Иннокентьевич буруйданар баһаарыттан адьас туора сиргэ буолбут. Дьэ уонна, тугу да үөрэппэккэ сыбаабыт атын баһаардарыгар олоҕуран, «51 мөлүйүөн суумалаах хоромньуну оҥордо» диэн бириигэбэр таһаарбыттар.
Биир мунньахха буруйдааччы туоһутуттан «Хоромньуну хайдах суоттаабыккытый?» диэн ыйытабын. Онуоха «1997 с. оҥоһуллубут аэрокосмическай каартаҕа олоҕуран суоттаабыппыт» диир. Оттон үрдүгэр тиийэн көрүү, хаартыскаҕа түһэрии, ааҕыы-суоттааһын тоҕо суоҕуй? Ити курдук, туох да саҥа дакаастабылы хомуйбакка эрэ, өйдөрүттэн боротокуол оҥорон, киһиэхэ ыар буруйу сүктэрбиттэр.
Ити дьыалаҕа баар кэһиилэртэн сүрүннэрин эрэ ыйдым. Холобура, силиэстийэ болдьоҕун тутуһууга олус улахан кэһии баар. Онно олоҕуран дьыаланы борокуруорга төнүннэрэр туһунан хадатаайыстыба суруйбуппун ылбаттар. Кэлбит туоһуларга «перекрестнай» доппуруос оҥороору гынарбын эмиэ сөбүлэспэттэр. Маннык тэҥэ суох усулуобуйаҕа суут тугунан түмүктэнэрин сабаҕалыыр кыахпыт суох, – диэн Аэлита Ивановна санаатын эттэ.
Биһиги бу дьыаланы бастакы бириигэбэр тахсыаҕыттан кыраҕытык кэтиибит. Икки сыллааҕыта Үрдүкү суут үгүс процессуальнай кэһии баарын бигэргэтэн дьыаланы саҥаттан көрүүгэ ыыппыта да элбэҕи этэр. Онон, суут сиэрдээхтик барарыгар эрэнэ хаалабыт.
Сырдатта КҮНДЭЛИ.
