Владимир Петрович Индигирскэй аатын билиҥҥи кэмҥэ истибэтэх киһи аҕыйах буолуо дии саныыбын. Бу эргиччи талааннаах, нууччалыы эттэххэ, “музыкальнай диэйэтэл”. Ол эрээри кини, бастатан туран, муусукаҕа уонна ырыаҕа оҕолору үөрэтээччи, киэҥ билиилээх уһуйааччы.
Быйыл Арассыыйа бэрэсидьиэнэ В. Путин 2023 сылы “Педагог уонна настаабынньык”, оттон СӨ Ил Дархана А. Николаев “Үлэ сылынан” биллэрбиттэринэн, сахалыы киэҥ эйгэҕэ Владимир Индигирскэй туһунан сырдатарга сананным. Владимир Петровичтан аҕыйах ыйытыыга хоруйдуурга көрдөстүм уонна бу эйгэҕэ таһаарыылаахтык үлэлии-хамныы сылдьар үөлээннэхтэриттэн аҕыйах иһирэх тылы хомуйан тистим.
Владимир Петрович, эйигин билбэт киһи, мин санаабар, аҕыйах буолуо. Ол иһин эйигин кытта хайдах эрэ атыннык кэпсэтиэхпин баҕардым. Холобур, ыраах хоту дойду оҕото, муусука эйгэтигэр хайдах тардыһан киирбиккиний?
- Оҕо эрдэхпинэ тус хоту да Саха сирин биллэр артыыстара айаннаан кэлэн быыкаа кулууппутугар кэнсиэр көрдөрөллөрө. Онуоха олус сөбүлээн, ис дууһабыттан таттаран туран, ырыаларын-тойуктарын истэрим уонна, “баҕар хаһан эмэ, улааттахпына, эмиэ итинник тахсан дьону үөрдэн ыллыам” диэн санаа оҕотук куппар иҥмитэ буолуо дии саныыбын.
Ордук өйбөр: Александр Алексеев “Вижу чудное приволье”, Матвей Лобанов "Блоха", СӨ норуодунай артыыһа Марина Попова "Дударь молодой", Юрий Платонов "Лена өрүс", Наталья Трапезникова "Белый снег", Сергей Расторгуев пантомималара, Марфа Колесова "Оленегор һээдьэтэ" онтон да атыттар өйбөр хатанан хаалан, уһун, хараҥа тымныы кыһын сүрэхпин сылыталлара, өр испэр дуорайаллара. Ол да иһин буолуо, 1973 сыл мин музыкальнай оскуолаҕа киирбитим. Онтон ыла, бу эйгэҕэ куустаран, үлэлии-хамныы сылдьарым олоҕум биир чаҕылхай сорҕото.
Оскуоланы бүтэрэн баран олох киэҥ аартыгар тахсаргар эйигин өйөөбүт, сүбэ-ама биэрбит дьон баара буолуо? Элбэхтэн кимнээҕи чорботон ааттыаҥ этэй?
- Оннук, олус махтана саныыр уонна умнубат, ытыктыыр уһуйааччылардаахпын. Бу Тамара Сафронова (музыкальнай училище завуһа, кэлин Үрдүкү муусука оскуолатын проректора), Иван Игнатьев (Ленин аатынан Мэҥэ-Хаҥалас оройуонун сопхуоһун парткабинетын сэбиэдиссэйэ), биллиилээх үтүөкэн дьон: Феврония Баишева, Галина Кривошапко, Степан Дадаскинов, Степан Емельянов онтон да атыттар.
“Музыка для всех (Муусука барыбытыгар)” диэн бырайыак үлэлээбитэ 10 сыла буолла быһыылаах. Эн санааҕар сыалын ситистэ дуо? Туох эрэ түмүк курдук этиилээххин?
- Ити олус наадалаах уонна туһалаах бырайыак дии саныыбын. Түмүгэ биир сылынан эрэ муҥурдаммат. Инникилээх, кэскиллээх, үйэлэри уҥуордуур бырайыак. Онон, ити кылгас кэминэн киһи сыана быһан биэрбэт. “Муусука барыбытыгар” диэн бырайыак чэрчитинэн хас да көлүөнэ иитиллэн тахсан, саҥалыы өйдөөх санаалаах, киэҥ ыырдаах ыччат эмиэ салгыы сайыннаран, көлүөнэттэн көлүөнэҕэ тиһигин быспакка барыан наада. Муусука киһи ис туругун сайыннарар, кэрэни, сырдыгы, олох бары үтүө өҥүн өйдүүргэ угуйар, иитэр. Биһиги, саҕалааччы, көҕүлээччи бөлөх баҕа санаабытынан салайтаран оҥорбут сыалбыт-сорукпут толоруллан, олоххо киирэн, салгыы сайда турарыттан мин үөрэбин эрэ.
Эйигин эргиччи талааннаах киһи курдук көрөбүн. Ырыа муусукатын айааччы, учуутал, олус интэриэһинэйдик суруйар суруналыыс быһыытынан эмиэ билэбин. Аны талааннаахтык араас тэрээһиннэри, артыыстар кэнсиэртэрин ыытааччы о.д.а. Итиннэ барытыгар хайдах бириэмэ булан олоххун аттараҕын?
- Ити кырдьык уустук ыйытыы, тоҕо диэтэххэ, ис иһигэр киирдэххэ барыта тус-туһунан дьарык, үлэ буоллаҕа. Ол гынан, айар дьоҕурдаах киһиэхэ мэһэйдээбэккэ, өйүүр, сөптөөх услуобуйа тэрийэр буоллахтарына, кини элбэҕи оҥорор кыахтаах. Биллэн турар, барыта олоҕу билииттэн, онтон ылбыт уопуттан тахсар. Эдэр эрдэхпинэ көрөөччүлэрим, истээччилэрим, биһирээччилэрим тустарыгар барытын ис сүрэхпиттэн сөбүлээн, түүн-күнүс диэн араарбакка, айымньылаахтык үлэлии сатыырым. Билигин кэм, дьон-сэргэ ирдэбилэ уларыйда, онон эдэр, сайдыылаах ыччакка аан аһаҕас.
Быйылгы сылы Арассыыйа бэрэсидьиэнэ В.Путин “Педагог уонна наставник сыла” диэн биллэрбитэ, онтон СӨ Ил Дархана А. Николаев “Үлэ сылынан” биллэрдэ. Ити бэйэ- бэйэлэрин ситэрсэн биэрэр хайысхалар дии саныыбын. Эн олоҕуҥ тухары муусука эйгэтигэр оҕолору, ыччаты угуйан, үөрэтэн, иитэн кэллиҥ. Ити барыта “Педагог уонна наставник” сыралаах үлэтэ. Эн үлэҥ түмүгүттэн саамай туохтан астынаҕыный?
- Хайа баҕарар иитээччигэ, учууталга, уһуйааччыга саамай улахан үөрүү уонна сыанабыл – үөрэнээччилэрин ситиһиилэрэ. Кинилэр тулалыыр эйгэҕэ, дьоҥҥо-сэргэҕэ туһалаах идэни ылан таһаарыылаахтык үлэлии-хамныы сылдьаллара, олохторугар сөп суолу талаллара, ол эбэһээт муусука эйгэтигэр буолбатах. Миэхэ кып-кыра, саҥа буукубаны билэн эрэр, биир да нуотаны билбэт оҕолор кэлэллэр, онтон сыыйа уһуйуллан, ырыа, муусука кэрэ абылаҥар куустаран, үөрэхтэрин бүтэрэн, кынаттанан, олох киэҥ эйгэтигэр көтөллөр. Мин үөрэнээччилэрим билигин бары атахтарыгар турбут араас идэлээх улахан дьон. Кинилэргэ ис дууһаларыгар иҥмит муусука олоҕу киэҥник ылыналларыгар көмөлөһөрө буолуо. Хас биирдии үөрэнээччибинэн киэн туттабын.
Эдэр көлүөнэ уһуйааччыларга, ырыа айааччыларга баҕа санааҥ?
- Хас биирдии уһуйааччы, учуутал эйгэтигэр киирэр дьоҥҥо мин тус этиим: талбыт идэҕитин, үөрэнээччилэргитин таптааҥ, ис дууһаҕытын ууран туран үлэлээҥ. Оннук бэриниилээхтик үлэлиир санааҕыт суох буоллаҕына, оҕолору кытта үлэлээмэҥ. Бэйэҕит мэник, дьоллоох оҕо сааскытын санааҥ, оччоҕо хас биирдии үөрэнээччини өйдүөххүт. Иитээччи, уһуйааччы оҕо хараҕын далыгар сылдьар, дьэ, ол иһин бары өттүнэн эргиччи эҥкилэ суох, кинилэргэ үтүө холобуру көрдөрөр үтүө киһи буолуохха. Онон күннэтэ бэйэҥ өйгүн-санааҕын көрүнэ, күннэтэ саҥаҕа үөрэнии, бэйэни эмиэ ииттинии наада, тоҕо диэтэххэ, олох түргэн тэтиминэн сайдар онтон уһуйааччы үөрэнээччилэриттэн хаалсыбакка инники иһиэхтээх... Кыраттан санааны түһэрбэккэ, иннибит диэки хардыылаан иһиэхтээхпит...
Владимир Петрович хоруйдарын истэн баран, салгыы кинини үчүгэйдик билэр, чугастык алтыһар дьонуттан аҕыйах тылы этиэххит дуо диэн көрдөстүм. Онуоха, Новосибирскайга научнай-практическай кэмпириэнсийэҕэ кытта сылдьар СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, юридическай наука хандыдаата Ольга Михайловна Харайбатова миэхэ бассаабынан сурук суруйа охсон салгын нөҥүө ыытта:
- Өрөспүүбүлүкэ “Муусука барыбытыгар” диэн бырайыага саҕаламмытыгар Владимир Петрович Э.Б. Абдулин программатын олоххо киллэрээри орто оскуолары кытта үлэлээбитэ. Хайа баҕарар идея олоххо киириитигэр утарсааччылар да баар буолаллар эбэтэр сорохтор үлэлии түһээт, “Ээ, кыаллыбат эбит” диэн аккаастанар да дьон баар буолар. Оттон 10 сылы быһа сыралаһан, эппиэтинэһи бэйэтигэр сүгэн, кыахтаахтык үлэлэспит дьонтон биирдэстэрэ Владимир Петрович буолар. Бу сыллар тухары кини, тиһигин быспакка, 2-с нүөмэрдээх Оҕо ускуустубатын оскуолатыгар хор салайааччытынан, педагог быһыытынан ситиһиилээхтик үлэлиир. Бу күннэргэ Новосибирскайга буола турар сэттис бүтүн Арассыыйатааҕы научна-практическай “Взаимодействие учреждений культуры и образования в музыкальном развитии детей и молодежи” диэн кэмпириэнсийэҕа В. Индигирскай "Якутский проект "Музыка для всех" в контексте современной социальной реальности" диэн дакылаатынан онлайн кыттан дьон биһирэбилин ылла. Саха сиригэр муусуканы дьон күннээҕи олоҕор киллэрэргэ туруулаһан туран араадьыйа, тэлэбиисэр нөҥүө үлэ бөҕө ыытар.
Кини "Муусука барыбытыгар" бырайыакка биллэр, биир тарбахха баттанар муусука суруналыыһа буолар. Владимир Петровиһы ис сүрэхпиттэн үбүлүөйүнэн эрдэлиибин! Күннээҕи олоҕор дьолу, үлэтигэр ситиһиилэри баҕарабын. Бу М.Е.Николаев, СӨ бастакы бэрэсидьиэнин бырайыагын бииргэ саҕалаабыппыт, бииргэ үлэлээтибит, онон бииргэ 10 сыллааҕы үбүлүөйүн бэлиэтиэхпит турдаҕа!
Салгыы СӨ ырыа айааччыларын сойууһун салайааччыта, СӨ норуодунай артыыһа Алексей Егоров бу курдук кэпсээтэ:
- СӨ үтүөлээх үлэһитэ Владимир Петрович саха музыкальнай ускуустубата сайдыытыгар ураты кылааты киллэрбит уонна ол туһугар билигин да үгүс сыратын биэрэн үлэлии-хамсыы, айа-тута сылдьар биһиги биир саамай киэн туттар мусукааммыт, ырыа айааччыбыт буолар. Кини кулун тутар 16 күнүгэр 1963 сыллаахха Абый улууһугар Дружина бөһүөлэгэр төрөөбүтэ. Бу күннэргэ өрөспүүбүлүкэ муусукатын уопсастыбаннаһа Владимир Петрович үбүлүөйдээх 60 сааһын үөрэ-көтө бэлиэтиир. Владимир Индигирскай биһиги ырыа айааччылар сойууспут бырабылыанньатын биир тутаах киһитэ, түсчүтэ буоларынан киэн туттабыт.
Кини Дьокуускайдааҕы музыкальнай училище дирижерско-хоровой салаатын, Ленинградтааҕы үрдүкү профсоюзнай үөрэҕин бүтэриэҕиттэн субу күҥҥэ диэри музыкальнай ускуустуба араас хайысхатыгар олус ситиһиилээхтик үлэлээн кэллэ. Саха сирин дьоно-сэргэтэ кинини биллэр мелодист, радиожурналист, «Музыкальнай салон» биэрии ааптарын, ыытааччытын уонна музыкальнай кириитик быһыытынан киэн тутта билэллэр. Норуот билиниитин ылыы диэн мээнэҕэ кэлбэт: үгүс сыраттан, идэҕэ бэриниилээх буолууттан тахсар буоллаҕа. Аны ону чиэстээхтик илдьэ сылдьыы диэн айар киһиэхэ үрдүк эппиэтинэс, ирдэбил.
Владимир Петрович ырыа айааччы быһыытынан П.Тулааһынап тылларыгар «Сулустар» диэн бастакы ырыатынан киэҥник биллибитэ. Бу ырыа норуокка тута ылыныллан уостан түспэт, өйтөн сүрэхтэн сүппэт, биир эмиэ үйэлээх айымньынан буолбута. Үгүс идэтийбит, идэтийбэтэх да ырыаһыттар репертуардарыгар киллэрбиттэрэ. Бэйэтин кэмигэр «Сулустар» диэн ырыаларын хомуурунньуга тахсан үгүс дьон биһибирэллэрин ылбыта. Ама ким билбэтэҕэй, С. Дадаскинов тылларыгар үгүс дьон кутун туппут "Ийээ, сыллаан ылыым дуу?" диэн ырыатын... Тус бэйэм санаабар ийэҕэ анаммыт ырыалартан биир саамай бастыҥнара, иһирэхтэрэ. Владимир бу ырыалара "20 үйэ 100 уостан түспэт ырыалара" диэн телевизионнай анал бырайыакка үйэтитиллибиттэрэ. Өссө биир ырыатыгар тохтоон ааһыахпын баҕарабын.
Ол курдук И.Алексеев тылларыгар "Хайаан да кэлиэҕим" диэн ырыатыгар. Саха норуотун тапталлаах, сүгүрүйэр ырыаһыта Эдьиий Марыына бу ырыаны олус сөбүлээн олоҕун тиһэх күннэригэр диэри дьонугар-сэргэтигэр ыллыыр, биир саамай астына толорор ырыата этэ. Маны таһынан Владимир Индигирскэй хас да айымньыта саха ырыатын антологиятыгар дьоһун миэстэни ылан киирбиттэрэ.
Идэтинэн хоровик буолан, бу хайысха норуокка тарҕаныытыгар, маассабай буолуутугар үгүс үлэни ыытан кэллэ. СӨ бастакы бэрэсидьиэнэ Михаил Николаев ыйааҕынан 90-с сылларга уолаттар хуордара тэриллибитэ. Бу хуор Владимир Петрович салайар кэмнэригэр олус үрдүк таһымҥа тахса сылдьыбыта уонна бу кэллэктииптэн үгүс музыкан, ырыаһыт иитиллэн тахсыбытын билэбит. Үгүс сыллар тухары "Поющая Туймаада" диэн хордарга, ансаамбылларга туһуламмыт күөн күрэһи салайбыта. Бу күөн күрэскэ кыттааччылар идэтийии таһымыгар ыллыыр, толорор буоланнар, манна бастыыр, ситиһиилэнэр олус бочуоттаах буолбута. Владимир бэйэтэ араас музыкальнай биэриилэри ситим эйгэтин нөҥүө таһаарар, кэпсиир, ырытар буолан, бу күөн күрэс таһыма өссө үрдээбитэ, үйэтитиллибитэ. Саха ырыата барахсан норуоту сомоҕолуур, биир тыынныыр, биир эйгэҕэ түмэр ураты суолталаах буоллаҕа.
Бүгүн Владимир Петровичка бары үтүөнү баҕаран сүрэххэр илдьэ сылдьар истиҥ иэйиигин ырыалыын алтыһыннаран, дьикти дьүрүскэн ураты умсулҕаныгар ылларбыт бар дьоҥҥунуун тэҥҥэ үллэстэн уонна таһаарыылаах үлэҕинэн саха ырыатын, музыкальнай ускуустубатын хаҥатан, өссө да байытан ис диэн туран, 60 сааскын туолбут үөрүүлээх үбүлүөйгүнэн эҕэрдэлээн баҕа санаа бастыҥын туһаайабыт!
Үрдүк Айыылартан ананан кэлбит оннук ыйааххын толору толоро сылдьаргынан, Эйигинэн киэн туттабыт! Эн кэрэ эйгэтин киэргэтэ саҕар олус суолталаах үлэҥ салҕанан, ситиһиилэнэн иһиэхтин!
Владимир Петрович өр кэм устатыгар Саха араадьыйатыгар олус таһаарыылаахтык үлэлээбитин билэбит. Кинини кытта ол кэмҥэ бииргэ үлэлээбит коллегата Альбина Тарабукина, "Тэтим.Саха араадьыйатын" шеф-эрэдээктэрэ, СӨ Култууратын үтүөлээх үлэһитэ бу курдук сырдатар:
- Владимир Индигирскэй Саха сирин музыкальнай ускуустубатыгар сүҥкэн кылаата - кини аҥаардас мелодист, композитор, ырыаһыт эрэ курдук буолбакка, кэрэни, үйэлээҕи тарҕатар аналыгар сытар. Саха араадьыйатыгар үлэлиир кэмигэр кини норуот духуобунай нэһилиэстибэтин байытыыга бэрт айымньылаахтык үлэлээн, үйэлээх суолу тэлбитэ. Оччолорго, самодеятельнай кэлэктииптэртэн саҕалаан, музыкальнай ускуустуба чыпчаалыгар - опера ырыаһыттарыгар, бу эйгэ диэйэтэллэригэр - тиийэ сырдаппыт үйэлээх биэриилэрэ билигин араадьыйа "Көмүс пуондатыгар" кичэллээхтик уурулла сыталлар. В. Индигирскэй П. Розинскайаны, Г.Кривошапканы, Ф.Баишеваны, П.Иванованы, З.Степановы о.д.а. норуот киэн туттуута буолбут кэрэ эйгэтин дьоһун дьонун кытта бииргэ алтыспыт, үлэлээбит, кинилэри үйэтиппит суруналыыс, композитор! Кинини өссө үрдүк таһымнаах педагог, кэрэҕэ уһуйааччы быһыытынан дириҥник ытыктыыбын. Владимир Петрович иитиллээччилэрэ Саха Сирин аан дойду түһүлгэтигэр дорҕоонноохтук ааттатан, педагогтарын кыаҕын, сатабылын арылхайдык туоһулууллар.
Норуот духуобунай, култуурунай сүдү баайын дьылҕа чахчы тас көстүүлүүн кэрэ, ис дууһалыын сырдык, өрүү сайдыы суолун тэлэр композитор В.П. Индигирскэйгэ итэҕэйбитэ эриэккэс! Кини норуотугар бэриниитин өссө биир мэктиэтэ - төрүт сирин ытык Индигир эбэ аатын дьоһуннук илдьэ сылдьыыта! Доҕордуу көрсүһүүлэргэ, пресс-тур айаннарыгар В.Индигирскэй билиитинэн-көрүүтүнэн, дьиибэтинэн, ырыатынан ырыатыгар ылланар сулуһун курдук чаҕылхайбыт, бастыҥмыт. Кини «Сулустарынан» оҕолорбун, кэлин сиэммин биһиктээн утутарым. Аны туран, дьиктитэ диэн, биһиги биэс сыл арыттаах буолан баран, биир күн - кулун тутар 16 күнүгэр - төрөөбүт эбиппит. Урут бииргэ үлэлиир кэммитигэр ити күнү бииргэ олус бэһиэлэйдик ыларбыт. Ол иһин биһиги дьиэ кэргэҥҥэ В.Индигирскэй айымньылара олус чугастар, күндүлэр. Кини ырыалара - биһиги олохпут ичигэс эйгэтэ.
Саха сирин суруналыыстара, Галина Алексеевна Бочкарева көҕүлээһининэн, хас да сыл аан дойдунан “Пресс-тур” диэн бэрт интэриэһинэй бырайыак олохтоммута. Онно Саха норуотун култууратын, оһуохайын аан дойдуга билиһиннэрээччинэн СӨ Дархан этээччитэ, радиосуруналыыс Марта Тимофеевна Николаева буолар. Кини тиһигин быспакка сырытта. Владимир Петрович туһунан биир эйгэлээх киһи быһыытынан маннык диир:
- Владимир Индигирскэй киэҥ билиилээх, эйэҕэс, үтүө-мааны доҕорбут буолар. Кини тыл суолтатын үчүгэйдик ырытар, быһаарар, ол иһин ырыалара истээччи кутун тутар. Саха араадьыйатын аксакаллара, суруйааччылар Уйбаан Алексеев, Степан Дадаскинов хоһоонноругар суолтатын сүтэрбэт ырыалары айбыта. “Ийээ, сыллаан ылыым дуу” ырыата саха биир классиката, өлбөт үйэлээх ырыата буолар. Бу ырыа билигин да суолтата сүппэт. Олус иэйиилээхтик айыллыбыт. Владимир Петрович музыкальнай ырытааччы быһыытынан саха ырыаһыттарын үйэтиппитэ, бу хаһан да сотуллубат кылаат буолар.
СӨ суруналыыстарын түмсүүлэрин бэрэссэдээтэлэ Галина Алексеевна Бочкарева:
- Владимир Петрович суруналыыстар Арассыыйатааҕы сойуустарын биир көхтөөх чилиэнэ. Өр кэмҥэ суруналыыстар түмсүүлэрин бырабылыанньатын чилиэнинэн талыллан айымньылаахтык үлэлээбитэ уонна билигин даҕаны “Улахан жюрибыт” чилиэнэ. Куруук бэйэтин санаатын аһаҕастык этэр, ураты көрүүлэрдээх, сонун идеялардаах буолар. Араас күрэхтэри, тэрээһиннэри сылайбакка ыытар, кыттар. Кини өр кэмҥэ "Саха" НКИХ араадьыйатыгар үлэлээн, муусукаҕа, ускуустубаҕа уонна духуобунаска сыһыаннаах анал биэриилэрдээҕэ. Олору үрдүк таһымнаахтык ыытан, киэҥ эйгэҕэ таһааран, дьон биһирэбилин ылыан ылбыта. Саха сирин араадьыйатыгар, тэлэбиидэнньэҕэ таһаарыыларын дьон кэтэһэн анаан-минээн истэллэрэ, көрөллөрө. Ону таһынан, Владимир Индигирскэй араас темаҕа дириҥ ис хоһоонноохтук, дьону итэҕэтэрдии кэпсиир, суруйар талааннаах суруналыыс. Ол биэриилэригэр, суруйууларыгар, ити эйгэни үчүгэйдик баһылаабыт буолан, ырытыылара дьоҥҥо тиийимтиэ буолаллар.
Айылҕаттан бэриллибит айдарыылаах киһи: хоһооннорго муусука айан, ырыа гынан көтүтэр, бэйэтэ олус истиҥник толорор. Кини, айар үлэнэн умсугуйан дьарыктаныынан эрэ муҥурдаммакка, киэҥ далааһыннаах, ураты көрүүлээх учуутал, оҕолору муусука, ускуустуба кэрэ эйгэтигэр ахсаабакка иитэр-үөрэтэр. Владимир Петровиһы биһиги, биир идэлээхтэрэ, олус ытыктыыбыт, кинини кытта биир эйгэҕэ алтыһарбытыттан астынабыт. Кини тус бэйэтигэр уонна дьиэ кэргэттэригэр бары үтүөнү уонна үйэлээҕи, кэрэни уонна кэрэхсэбиллээҕи баҕарабыт.
Суруйуубун Владимир Петрович иитиллээччитэ, Вася Винокуров, этиитинэн түмүктүүбүн.
- Владимир Петрович салалтатынан 8 сыл устата “хуор” салаатыгар үөрэнэн икки сыллааҕыта туйгуннук бүтэрбитим. ДШИ-2 үөрэммит оҕо сааспын олус күндүтүк саныыбын. Биһиги учууталбыт салайыытынан араас кэнсиэртэргэ, күрэхтэргэ кыттар этибит. Ол курдук Саха опера уонна балет тыйаатырын сценатыгар хаста да хуорбут ыллаабыта. Москубаҕа, Кытайга эмиэ баран үрдүк таһымнаахтык кыттыыны ылбыппыт. Тус бэйэм учууталбын Владимир Петровиһы олус ытыктыыбын. Киниэхэ дьолу, ситиһиини, элбэх үчүгэй үөрэнээччини, кытаанах доруобуйаны баҕарабын.
