Киир

Киир

«Балык үөстээх, киһи үөннээх» диэн оонньуулаах хоһоону, көрдөөх кэпсээни суруйуу күрэҕэр айымньылары тутуу бэс ыйын 4 күнүнэн түмүктэннэ. Сорох дьону күрэх аата мунаардар эбит. Ол иһин быһаарабыт: Сэмэн Уруукап итинник ааттаах хоһоонноох.

Эттэ киһи дьоһуннааҕа:

«Арыт күлэн, арыт дьээбэлээн

Суруйаргын ааҕа-ааҕа,

Саныыбын: мантыҥ, Сэмээн,

Буорту гынар поэт аатын –

Кинигэҕин дьон ылбат...»

Буортулаатар буортулаатын –

Балык үөһэ суох буолбат!

Киһиэхэ, эмиэ үөс курдук,

Кэм үөнэ-курдьаҕата

Барыга бары дьоҕустук

Баар буолар баҕайыта!

Норуодунай суруйааччы баар суолу эппит – күрэхпит чахчыта көрдөрөрүнэн, дьон «үөнэ-курдьаҕата», чахчы да, кэм баар буолан биэрдэ.

Ол курдук, хоһооҥҥо 29 айымньы киирэн бэлиэтэннэ: «Мааны тураах», «*** Убайым куоракка сайдыбыт», «*** Саха эр киһитин баалаамаҥ», «Болуодьа», «Умнуган буолуу эрэйин», «Сүллүкүүттэр сүпсүлгэннэрэ», «Сүрэххинэн билиэҥ диэн», «Хойохтоһон да буолбатар», «Сатала суох саҥа саайыыга тэҥнээх ардыгар», «Үлэ дьонугар Үлэ сылынан», «Суор суруксут», «Алта уон биэстээх Ньурба оҕонньоругар», «Олорор мутуккун кэрдимэ», «Хоноһо», «Малыйдым», «Тыраахтар уонна тырахтарыыс», «Оо, дьэ...», «Хара санаа туһунан», «Биһиги дэриэбинэбит биир күнэ», «Арай биирдэ...», «Көрүдьүөс хоһоон», «Ыһыахха хоһуйсуу», «Сахсырҕа», «Аныгы кэм элэктэрэ», «Дьээбэтинньик-пааматынньык», «Ньукуолун кумаара», «Оо, моһуок, дьэ, моһуок», «Көҥүл сыаната», «Таҥара маһа буола сатааччы».

Оттон кэпсээҥҥэ 31 айымньы киирдэ: «Отчут Дьарааһын бэтиэхэлэрэ», «Ньукуолун күнэ», «Буор хаһааччылар», «Кырдьаҕас алҕаһа», «Маҥырыан мунньах», «Бөккүү үөрүүтэ», «Аҥкыата»,  «Бэрэсидьиэн ынаҕа», «Хаспадьыыннар», «Култуура  үлэһиттэрин олоҕун мүччүргэннээх, күлүүлээх түгэннэрэ», «Күргүөм ырыа күрүчүөктэрэ», «Атын дойду урдустара...», «Сыа сиэбиттэр», «Дьоннор уонна кинилэр техникалара», «Гастарбайтердар», «Ойохтонуу боппуруоһа», «Кэриэйэҕэ айан», «Дьикти түбэлтэ», «Бэйэтэ хаптарбыт», «От күөх биэдэрэ», «Абааһы дии санаабыт», «Хаартыска кумааҕыта», «Туалетнай кумааҕы», «Кырачааннарбыт саҥалара»,  «Сааскы кус сүпсүлгэнэ», «Оҕо сааспыттан», «Баҕа айах», «Не надо!», «Умнуллубат түгэн», «Дьол доҕордоох, кыайыы кыттыгастаах», «Нюша индюк көрүдьүөстэрэ».

Айымньылар, быһаарыы суруктаахтары көрдөххө, Дьокуускайтан, итиэннэ 13 улуустан киирбиттэр: Амма, Бүлүү, Горнай, Дьааҥы, Кэбээйи, Мэҥэ Хаҥалас, Нам, Ньурба, Олоохуна, Сунтаар, Таатта, Уус-Алдан, Үөһээ Бүлүү.

Дьүүл үлэтин бастакы түһүмэҕэр сорох айымньы кээмэйэ биллэриллибиттэн улахан буолан туораата: хоһооҥҥо – 2, кэпсээҥҥэ – 5. Онон кыттааччылар кэнэҕэс даҕаны биллэриллэр күрэхтэр ирдэбиллэригэр болҕомтолоох буолуохтаахтар.

Күрэх сабыылаах, ол быһыытынан дьүүлдьүттэр түмүктэрин аҥаардас айымньыны эрэ көрөн таһаараллар. Аны туран, тус түмүктэрин таһаарыахтарыгар диэри бэйэ-бэйэлэрин кытта сүбэлэспэттэр. Дьүүл сүбэтигэр кыттааччылар кимнэрэ-туохтара бүтэһиктээх түмүк тахсыбытын, бигэргэммитин кэннэ биирдэ биллэриллэр.

Кыайыылаахтар Тамалакааҥҥа бэс ыйын 23 күнүгэр буолар ыһыахха ааттаныахтара, анал биһирэбили тутуохтара.
Бастыҥ уонна талыллыбыт айымньылар «Кыым» хаһыакка, «Күрүлгэн» сурунаалга бэчээттэниэхтэрэ.
Кыттыбыт, көҕүлээбит дьоҥҥо махтанабыт.
 

Тэрийээччилэр: СӨ норуодунай суруйааччыта Семён Титович Руфов-Сэмэн Уруукап уонна кини кэргэнэ Арассыыйа үөрэҕин туйгуна, СӨ үөрэҕин үтүөлээх үлэһитэ Мария Спиридоновна Арбыкина ааттарын үйэтитии пуондата, Үөһээ Бүлүү улууһун Тамалакаан нэһилиэгин дьаһалтата, «Кыым» хаһыат уонна «Күрүлгэн» сурунаал эрэдээксийэлэрэ. 

Санааҕын суруй