Андрей Петрович Егоров-Сылгыһыт – Сунтаар улууһун Күндэйэ нэһилиэгин олохтооҕо. Ырыа матыыбын айар аартыктаах суола оскуола саҕаттан саҕаламмыта. Аҕа саастаах талааннаах дьоҥҥо сүгүрүйэн, кинилэр айар абылаҥнарыгар ылларан ырыа айар алыптаах санааламмыта. Ордук Валерий Ноев ырыаларын таптаабыт, кэрэхсээбит, кини сүдү талааныгар сүгүрүйбүт. Убайдара, киэн тутта ааттыыр биир дойдулаахтарбыт – Исидор Иванов, Кирилл Егоров, Николай Кондратьев – ырыа айыытыгар көҕүйбүттэрэ. Ону Өндөрөй: “Баҕар, ол айылҕаттан бэриллибит талааным уһуктубута, арыллыбыта буолуо, ырыаны мээнэ ыллыҥ даҕаны айан кэбиспэккин, айылҕа анаан биэриитэ”, – диэн санаатын үллэстэр. Ити курдук, 1977 сылтан ырыа айарын саҕалаабыта. Маҥнай “Таммахтар”, “Буур таба” диэн ырыалары айбыт.
Андрей Егоров-Сылгыһыт айымньылара Сунтаар улууһун айар талааннаахтарын хомуурунньугар бэчээттэммиттэрэ. Ону таһынан икки диискэҕэ ырыаларын хомуурунньуга тахсыбыта: “Эйигинниин кэпсэтиим” (2010 с.), “Сүрэхтэн эҕэрдэ этээри” (2015 с.).
Өр кэм устатыгар дьулуһан айбыт ырыалара түмүллэн, нуоталанан 2020 сыллаахха “Ону истэн, байааным...” диэн нуоталаах ырыанньыга тахсыбыта. Быйыл иккис “Көй дорҕоон” диэн нуоталаах ырыанньыга күн сирин көрдө.
Дьүрүлдьүт (мелодист) аан маҥнайгы “Ону истэн байааным...” диэн ырыанньыгар 100-тэн тахса ырыа киирбит буоллаҕына, саҥа буруолуу сылдьар ырыанньыгар 60-тан тахса ырыата киирбит. Туһанарга табыгастаах буоллун диэн ырыалар ааттарынан алпаабыт быһыытынан турбуттар. Ырыанньыкка киирбит ырыалар ис хоһоонноро, ис номохторо, иэйиилэрэ олоххо, тулалыыр эйгэҕэ, чугас, таптыыр дьонугар, төрөөбүт дойдуга тапталы, айылҕа кэрэтин хоһуйар, көрдөрөр аналлаахтар. Ырыалар биллиилээх да, сонун да хоһоонньуттар тылларыгар айыллыбыттар. Ону ис-иһин үөрэтэн көрдөххө, дьүрүлдьүт хоһоон тылыгар-өһүгэр болҕомтону уурара, уус-уран ирдэбиллээҕэ көстөр. Бэйэтэ: “Сөбүлээбит, сүрэҕим кылын таарыйбыт хоһооҥҥо ырыа айабын”, – диэн санаатын үллэстэр.
“Көй дорҕоон” нуоталаах ырыанньык муусука өттүгэр эрэдээктэрэ – биллиилээх ырыа айааччы, саха ырыатын үйэтитээччи уонна сырдатааччы СӨ норуодунай артыыһа Алексей Кириллович Калининскай-Луҥха Өлөксөйө, оттон уран сурук өттүгэр эрэдээктэрэ – суруйааччы, суруналыыс Афанасий Гаврильевич Гуринов-Арчылан.
Ырыанньык бу сыл кулун тутар 3 күнүгэр бэчээккэ тахсар сөбүлэҥин ылан, 50 ахсаанынан “Дани-Алмас” типографияҕа бэчээттэммит.
Кулун тутар 20 күнүгэр Күндэйэ нэһилиэгин “Ил” култуура киинигэр буолбут дьоро тэрээһин биир үөрүүлээх, долгутулаах түгэнинэн Андрей Егоров-Сылгыһыкка Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ырыа айааччыларын сойууһун чилиэнэ буолбутун туоһутун туттарыы буолла. Дастабырыанньаны нэһилиэкпит баһылыга Иван Витальевич Константинов көрөөччүлэр дохсун ытыс тыастарынан доҕуһуоллатан туттарда.
Ол кэннэ ырыанньыктар Сахабыт сирин Национальнай бибилэтиэкэтин электроннай бибилэтиэкэтигэр тахсалларыгар ааптартан көҥүл ылар дуогабарга илии баттанна. Онон күндү киһибит ырыанньыктарын өрөспүүбүлүкэбит араас муннуктарыттан көрүөхтэрэ, сэргиэхтэрэ, кини айымньыта ырыа куттаах дьоҥҥо күндү бэлэх буолуоҕа диэн эрэл санаабытын этэбит.
Дьэ, үөрүүлээх чаас кэнниттэн нэһилиэк талба талааннаах ырыаһыттара, оскуола үөрэнээччилэрэ кыттыылаах бэрт сэргэх ырыа түһүлгэтэ тэрилиннэ. Араас кэмҥэ айыллан, уостан түспэт ырыалар буолан ыллана сылдьар ырыалар биир-биир алыптаах-абылаҥнаах дорҕоон, дьүрүл буолан кутулуннулар, көрөөччү кутун туттулар.
Күндү Андрей Петрович, саҥа ырыанньыгыҥ күн сирин көрбүт үтүө мааны күнүнэн өссө төгүл эҕэрдэлиибит! Кэрэ киэһэни бэлэхтээбиккэр тапталбытын, махталбытын тиэрдэбит. Айар аартыгыҥ суоллара бу курдук дьонуҥ талаанын арыйа, чугас, дьонуҥ, истиҥ истээччилэриҥ тапталларын иҥэринэ туралларыгар баҕарабыт.
