«АЛРОСА» хампаанньа Саха сиригэр олорор, үлэлиир омуктар төрүт култуураларын сайыннарыы эйгэтигэр сыһыаннаах сүүһүнэн көҕүлээһини олоххо киллэрэргэ өрүү да көмөлөһөр. Ити иһигэр ийэбит үүтүн кытта тэҥинэн иҥэриммит ийэ тылбытын, сурукпутун-бичикпитин харыстыырга, үйэтитиигэ араас өрүттээх өйөбүлү оҥорор.
Ол курдук, төрүт култуура төрүттэнэригэр, үйэтийэригэр, салгыы сайдарыгар, сахалыы саҥа, хомоҕой хоһоон тарҕанарыгар, сиэрбит-туоммут киэҥ эйгэ көрүүтүгэр тахсарыгар Култуура дьиэлэрин суолтата сүҥкэн. Култуура эбийиэктэриттэн саҕаланар – кэрэҕэ уһуйуллуу, сырдыкка тардыһыы. Оттон бу маннык тутуулар биһиэхэ «АЛРОСА» хампаанньа көмөтүнэн дьэндэһэллэр. Үрдүттэн саба быраҕан этии буолбатын туһугар ааспыт уон, ол эбэтэр, 2012-2022 сылларга алмаас хампаанньата Саха сиригэр туттарбыт култуура эбийиэктэрин санатыһан ааһыаҕыҥ.
Ол курдук, Уус Алдан оройуонун Уһук Күөлүгэр – 120 көрөөччүгэ суоттаммыт тыа сирин кулууба, Томпо улууһун Хаандыгатыгар – оҕо эстиэтикэлии киинэ. Манна 169 оҕо эбии үөрэхтээһини ылар. Аммаҕа – 326 үөрэнээччилээх Анатолий Александрович Черемных аатынан оҕо ускуустубатын оскуолата. Кинилэри 22 учуутал кэрэҕэ сирдиир, талааннарын арыйар. Оттон манна иитиллэн тахсыбыт ыччаттан Сахатын сирин ааттата сылдьар дьон аҕыйаҕа суох. Горнай улууһун Бэрдьигэстээҕэр – дьэндэйбит ини-бии Софрон уонна Сэмэн Даниловтар ааттарынан 200 миэстэлээх Духуобунас киинэ баар.
Оттон быйыл, өрөспүүбүлүкэбит сүүс сыллаах үбүлүөйдээх сылыгар сыһыаран, АЛРОСА бэртээхэй бэлэҕи утары уунаары олорор. Ол эбэтэр, быйыл Нам киинигэр тутулла турар Култуура уонна духуобунай сайдыы дыбарыаһа үлэҕэ киирэн, аанын тэлэйэ аһыахтаах. Уус Алдан Бороҕонугар Василий Васильевич Күлүмнүүр аатынан култуура киинэ аһыллыахтаах. Ону тэҥэ Үөһээ Халыма улууһун Зырянка бөһүөлэгэр култуура-успуорт холбоһуга бэлэм буолуо.
Сүрүнэ, АЛРОСА төрөөбүт төрүт тылга, дойдуга тапталы, сиэргэ-туомҥа, фольклорга интэриэһи оҕо кыра эрдэҕиттэн иҥэрэргэ үлэлэһэр. Өйдүүр буолуохтааххыт, АЛРОСА оҕолорго анаан, “Колодец сказок” айымньылаах үлэ куонкуруһун тэрийэн турар. Ити тэрээһининэн тохтообокко, күөн күрэскэ кыттаары оҕолор нуучча, саха, эбэҥки тылынан суруйан ыыппыт остуоруйаларыттан бастыҥнары талан, кинигэ гынан бэчээттэппитэ.
АЛРОСА быһаччы кыттыытынан, «Токо Саhылчаан» (Лисёнок Токо) диэн, икки сааһыттан биэһигэр диэри саастаах оҕолорго ананан оҥоһуллубут, элбэх сиэрийэлээх мультфильм бэлэмнэнэн тахсыбыта.
Алмаас хампаанньата ити таһынан аҕыйах ахсааннаах омуктар олохторун-дьаһахтарын тупсарыыга, баай устуоруйаларын үйэтитиигэ кыттар. Ол да курдук, “Кындыкан” этнокултуурунай бырайыагы салгыы өйүүргэ быһаарбыта соһуппат. АЛРОСА Лидия Тарасова ааптардаах “Кындыкан” остуоруйа бэчээттэнэн тахсарыгар көмөлөстө. Мантан салгыы, эмиэ итинник ааттаах, кылгас метражтаах анимационнай киинэни устуу үлэтэ саҕаланыаҕа. Онно эмиэ көмөлөһөр.
Былырыын, сыл бүтүүтүгэр, АЛРОСА саҥа көстүбүт бөдөҥ, хоҥордуҥу-саһархай, 91,86 карааттаах алмааска эбэҥки фольклорун хорсун-хоодуот кыысчаанын – Кындыкаан аатын – иҥэрбитин истибиппит.
Хампаанньа итини таһынан төрүт тыллары үйэтитиигэ, национальнай уонна төрүт дьарык бырааһынньыктарын тэрийиини, Хоту сир олохтоохторугар көмөнү, сиэри-туому тутуһууну, бу өттүгэр ылсан үлэлиири өрүү да өйүүр.
Хампаанньа хара тэриллиэҕиттэн саҕалаан, төрүт олохтоох омуктар олохторугар, кинилэр дьарыктарын өйүүргэ кыттар, балыксыттары, табаһыт аҕа уустарын өйүүр суолу тутуһар. Кинилэри үөрэттэриигэ, үлэнэн хааччыйыыга, олохторун-дьаһахтарын оҥостоллоругар туох ирдэнэринэн көмөлөһөр. Хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар тылларын үйэтитиигэ анаммыт бырайыактарга эмиэ кыттар.
АЛРОСА Саха сиригэр олорор омуктар култуураларын уонна үгэстэрин киэҥник тарҕатыыга, кырдьыга да, ылсан үлэлэһэр. Бырамыысыланнас атын тэрилтэлэригэр манныгы көрбөккүн. Ол курдук, хампаанньа култуурунай-спортивнай холбоһугар (КСК) сахалыы норуот айымньытын 13 самодеятельнай кэлэктиибэ тэриллэн, 200-тэн тахса олохтоох сөбүлээн дьарыктанар.
Сыл күүтүүлээх-кэтэһиилээх тэрээһиннэриттэн биирдэстэрэ – “Туой Хайа” сахалыы эстрада ырыатын толорор эдэр ырыаһыттар бэстибээллэрэ буолар.
Элбэх саҥа ааттары, талааннары арыйбыт, быйыл бэлиэр 30-тус төгүлүн ыытыллар бэстибээл быйыл да «АЛРОСА» хампаанньа өйөбүлүнэн барар. Түмүк тахсар түһүмэҕэ Мииринэйгэ былааннанар.
Хампаанньа РФ Омуктар дьыалаларыгар федеральнай ааҕыныстыбаны кытта бииргэ үлэлэһии сөбүлэҥин түһэрсэн үлэлиир. Онно олоҕуран, тустаах ааҕыныстыба АЛРОСА “Язык предков” көрүү-куонкуруһу ыытарын өйүүр.
АЛРОСА бу социальнай бырайыактары олоххо киллэрсэн, судаарыстыба, биисинэс уонна нэһилиэнньэ интэриэһин тэҥинэн тутары кыайа-хото тутар. Түстэнэн үлэлиир эрэгийиэнэ социальнай-экэнэмиичэскэй өттүнэн бигэ тирэхтээх буоларыгар, олох олоруу хаачыстыбата тупсарыгар уонна Саха сиригэр олорор омуктар национальнай култуураларын үйэтитиигэ, сайыннарыыга көмөлөһүөхтээх аналын чиэстээхтик толорор.
Хампаанньа Саха сирин култуураҕа уонна духуобунаска диэйэтэллэригэр дириҥ ытыктабылы көрдөрөр холобура эмиэ баар. Холобур, «Саха сирин судаарыстыбаннаһын 100 сылыгар сыһыаран, 100 алмааска – анал ааты” бырайыак чэрчитинэн, 118 карааттаах ураты алмааска саха драматургиятын төрүттээбит Анемподист Иванович Софронов-Алампа аатын иҥэрбитэ.
Оттон быйыл лингвист-учуонай, сырдатааччы, реформатор, национальнай суругу-бичиги төрүттээбит, сахалыы бастакы учуобунньуктар ааптардара, таһаарааччылара Семён Андреевич Новгородов аатын алмаас тааска үйэтитии хампаанньа былааныгар киирэ сылдьар.
“ТУОЙ ХАЙА” гала-кэнсиэрэ ыам ыйын 29 күнүгэр буолуоҕа
Этиллибитин курдук, быйыл саха ырыатын “Туой Хайа” XXX бэстибээлэ буолар. Эстрада ырыатын толорор эдэр талааннар кытталлар. Онуоха сайаапканы түһэрии кулун тутар 1 күнүгэр диэри уһаан биэрбитин анаан бэлиэтиибит. Оҕо кыттааччылартан сайаапканы муус устар 11 күнүттэн саҕалаан, муус устар 30 күнүгэр диэри тутуохтара.
АЛРОСА Культурнай-спортивнай комплексыгар быйыл өрөспүүбүлүкэ таһымнаах бэстибээл 30 сылын бэлиэтиир. Муҥутуур кыайыылаахтар ааттарын Мииринэйгэ, ыам ыйын 29 күнүгэр буолар гала-кэнсиэр кэмигэр билиэхпит.
*Ити иннинэ бэстибээл түмүктүүр түһүмэҕэ – финала уонна бэстибээли сабыы ыам ыйын 27 уонна 28 күннэригэр Арыылаах сэлиэнньэтигэр баар “Туой Хайа” култуура дьиэтигэр буолуоҕа.
*Ыам ыйын 26-28 күннэригэр, ол аата үс күн устата, көрөөччүлэр бэстибээл официальнай саайтыгар tuoihaya-ksk.ru киирэн, биһирээбит ырыаһыттаргытыгар куоластыыр усулуобуйалара тэриллэр.
Бэстибээл кыттааччыларыгар анаан эстрада чаҕылхай сулустара онлайн маастар-кылааһы ыытыахтара. Оттон финалга тахсыбыттар аатырбыт ырыаһыттардыын атах тэпсэн, сирэй көрөн олорон маастар-кылааска кыттыахтара. Кинилэрдиин ыҥырыылаах ыалдьыттары кытта кыттыгас көрсүһүү тэриллиэ.
Куонкурус ыытыллар болдьоҕо көһөн биэрбит, оҕолор уонна улахан дьон тус бэйэлэрэ кэлэн кыттар түһүмэхтэрэ биир кэмҥэ ыытыллар буолбут. Маннык уларыйыыны куонкуруһу тэрийээччилэр хамсыгы утары тэриллэр эпидемиологическай тэрээһиннэр буолалларынан быһаарбыттар.
Бэй. кэр.
