Арктикаҕа Интэриниэт ситимин киллэрии төһө да күчүмэҕэйдэрдэҕин иһин, аныгылыы саҥа сыыппараны киллэрии кыаллыан сөп. Бу туһунан «Арктика- ыллыктаах кэпсэтии сирэ» норуоттар икки ардынааҕы V пуорумҥа кэпсэттилэр. Быйылгы сугулаан сүрүн тиэмэтэ – “Арктика. Муҥутуур кыахтар”. Тэрээһин дьыалабыай чааһыгар Арассыыйа 300 уонна 11 тас дойдуттан 46 омук хампаанньата кыттар.
Ил Дархан Айсен Николаев сугулаан кэмигэр хотугу улуустарга ирбэт тоҥ усулуобуйатыгар оптоволокнону тардыы туһунан сырдатта. «Ааспыт сылга өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн көмөтө суох уопсайа, 2 тыһыынча км оптоволокно ситимэ тардылынна. Элбэх ханааллаах Интэриниэт ситимэ билигин 512 нэһилиэнньэлээх пууҥҥа баар. Ол эбэтэр, нэһилиэнньэ 80 % хабар», – диэн Ил Дархан иһитиннэрдэ.
Оптоволокно айан суолун кыйа тутуллар буолан, суоллаах-иистээх сирдэргэ эрэ тиийэр кыайтаах. Инньэ гынан, суола-ииһэ суох нэһилиэктэргэ спутник нөҥүө түргэн-тарҕан интэриниэтинэн туһанар буолуохтара. Онон оптоволокно билигин Дьокуускайга, Нерюнгрига, Алдаҥҥа, Өлүөхүмэҕэ, Ленскэйгэ, Покровскайга, Бороҕоҥҥо, Чурапчыга, Тааттаҕа, Хаандыгаҕа, о.д.а. киирэн, нэһилиэнньэ түргэн тэтимнэх интэриниэтинэн туһанан олорор. ВОЛС сир аннынан ааһар. Ол эрээри сорох сирдэргэ оптоволокнону киллэрэр хампаанньалар быстах кэмҥэ туһаныллар ситими тартылар. Холобур, Аллараа Бэстээхтэн Нуораҕананан Чурапчыга, Хаандыгаттан Теплай Ключка диэри тардыллыбыт ситимнэр быстах кэмҥэ үлэлииллэр.
Айсен Николаев этэринэн, хотугу эргимтэҕэ быйыл бастакы оптоволокно тардыллыаҕа. Бу оптоволокно ситимэ Мииринэй улууһун Удачнай куоратыттан Өлөөҥҥө тиийиэ.
