Билиҥҥи уустук балаһыанньанан оскуола оҕолоро дистанционнай үөрэххэ көспүттэрэ ый курдук буолан эрэр. Оҕо дьиэҕэ олорон үөрэнэрэ төһө үчүгэйий? Ол туһунан төрөппүттэр санааларын ааҕыҥ.
Вероника Александрова: Улахан уолбут Уран Уус Алдан улууһун Мүрүтээҕи “Уолан” гимназияҕа 9-с кылааска үөрэнэр. Бэйэбит Мэҥэ Хаҥаласка олоробут, онон интэринээккэ олорор этэ. Билигин интэринээппит обсерватор буолан турар. Оҕобут дьиэтигэр олорон үөрэнэрин наһаа сөбүлээтибит. Бэйэтин уруогун ааҕарын үрдүнэн быраатыгар көмөлөһөр. Иккис уолбут 7-с кылааска үөрэнэр. Уруогун ситэ өйдөөбөтөҕүнэ убайа быһааран биэрэр. Оттон бэйэтэ өйдөөбөтөҕүнэ бары көмөлөһөбүт, аҕабыт кытта. Онон бары эбиэккэ диэри уопсай дьарыктаахпыт. Икки кыра уолаттар убайдарын үтүктэн эмиэ уруок аахпыта буолаллар. Оскуолаҕа барарга бэлэмнэнэллэр.
Халлаан сылыйан тыа сиригэр иһирдьэнэн-таһырдьанан сылдьан сэргэхсийэбит. Кыра оҕолору аралдьытан, улахан уолаттар чуумпуга үөрэнэллэригэр кыах биэрэбит. Кыбартыыраҕа ити хайдах кыаллара эбитэ буоллар? Мин санаабар үгүс төрөппүт ыарырҕаппыт буолуохтаах. Сотору бары үөрэнэн буолуохтааҕын курдук ылыныахпыт, дьиэттэн үөрэммиппит номнуо 3-с нэдиэлэтигэр барда...
Надежда Дмитриева: Мин оҕолорум Чиряевтар ааттарынан Дьокуускай куораттааҕы национальнай гимназияҕа 2-с уонна 5-с кылааска үөрэнэллэр. Дистанционнай үөрэхпит муус устар 6 күнүттэн саҕаламмыта. Бастаан бириэмэ аттарарга ыарахаттардаах этэ. Арай, күнү быһа дьиэҕэ үлэҕэ бүк түһэн олорор курдуктар. Онтон сыыйа бириэмэбитин сөпкө аттарынарга, эрэсиими тутуһарга үөрэнэн саҕалаабыппыт. Онон дьиссипилиинэ, бэрээдэк өттүгэр дистанционнай үөрэх биһиэхэ туһалаата. Бэйэм оскуола бырагыраамматын умнубут буоламмын, ону саҥаттаан үөрэтэн эрэбин. Оҕолорум үөрэҕи ылынарга кимтэн да тутулуга суохтарын көрдөрдүлэр. Хоһоон ааҕыыта, ырыа, үҥкүү куруһуоктара баар буоланнар, бэйэбит эбии үөрэх киинин курдукпут диэн күлэбит. Бэйэм уһуйааччыбын, үөрэнээччилэрбин эмиэ ыраахтан үөрэтэбин. Эбии үөрэх буолан наһаа ирдээбэппин, оҕо бэйэтэ төһө кыахтааҕынан, баҕалааҕынан, сололооҕунан көрөн үлэтин отчуоттуур.
“Самоизоляция” эрэсиимэ буолан, дьиэ кэргэнинэн бииргэ бириэмэбитин атаарарбыт элбээтэ. Уолаттар доҕотторун ахталлар бөҕө буоллаҕа дии. Ол эрэн, күн аайы социальнай ситиминэн оонньууллар, видео-сибээһинэн кэпсэтэллэр. Билигин доруобуйабыт туһугар дьиэттэн тахсыбакка олоробут.
Татьяна Васильева: Игирэ кыргыттарым Дьокуускайдааҕы 2-с №-дээх оскуолаҕа 4-с кылааска үөрэнэллэр. Муус устар 6 күнүттэн “Учи.ру” уонна “Zoom” нөҥүө үөрэнэбит. Бастаан дьикти курдук этэ, кэлин үөрэннибит. Куһаҕан өрүтэ диэн, хас биирдии оҕоҕо көмпүүтэр тиийбэтэ буолар. Аны төрөппүт эмиэ дьиэҕэ олорон көмпүүтэргэ үлэлиэхтэрин наада. Элбэх оҕолоох ыалга көмпүүтэр хас биирдиилэригэр наада курдук.
Инникитин дистанционнай үөрэх олоххо күүскэ киирэрэ буолуо дии саныыбын. Холобур, Дьокуускайга икки симиэнэни билиҥҥи туругунан суох оҥорор уустук. Биһиги оннук боппуруос турар түгэнигэр сорох предметтэри, эбии үөрэҕи дистанционнай ньыманан туһаныа эбиппит. Төрөппүт уонна учуутал бэлэм буоллахтарына үөрэниэххэ сөп.
Марияанна Васильева: Кыыһым Дьокуускайдааҕы 3-с №-дээх оскуолаҕа 3 “А” кылааска үөрэнэр. Кулун тутар ый ортотуттан дистанционнай үөрэххэ көспүттэрэ. Бастаан ураты курдук этэ, кэлин оҕом үөрэннэ. “Онлайн” уруоктар аҕыйахтар, тоҕо диэтэххэ, интэриниэппит хаачыстыбата мөлтөх. Биһиги “Учи.ру” диэн платформаҕа үөрэнэбит. Инньэ гынан, олус элбэх дьиэҕэ үлэлэри биэрэллэр. Түс бэйэм үчүгэй өрүтүн бэлиэтии көрбөтүм.
Дистанционнай үөрэх тыыннаах кэпсэтиини, алтыһыыны солбуйар кыаҕа суох. Ол эрэн, оҕо таах олоруохтааҕар маннык үөрэммитэ ордук. Кыыһым оскуолатын наһаа ахтар. Харантыын хаһан бүтэрин күүтэр. Түгэнинэн туһанан, учууталбытыгар кыһамньылаах үлэтин иһин улахан махталбытын тиэрдэбит. Кини хас күн аайы 3-5 предметкэ 33 оҕо дьиэҕэ үлэтин бэрэбиэркэлиир. Ол аата күҥҥэ ортотунан 99 үлэни көрөр. Ити курдук, ордук учууталларга улахан ноҕоруускалаах буолла. Онон учууталларга тулууру баҕарабын уонна бары доруобуйабытын харыстаныаҕыҥ, дьиэҕэ олоруоҕуҥ.
Анисия Иевлева: Уолум Айсиэн Дьокуускайдааҕы физико-техническэй лиссиэй 7-с кылааһын үөрэнээччитэ. Муус устар ыйга үлэлээбэт нэдиэлэ кэнниттэн дьиэҕэ үөрэнэн саҕалаабыттара. Оҕобунаан ыраахтан үөрэнэри сөбүлээтибит. Аныгы оҕолор күнү быһа дьиэлэригэр төлөпүөн, көмпүүтэр иннигэр олороллор. Хата, ол оннугар күнү быһа дьарыктаах сылдьаллар. Оскуолаҕа 4 чааска диэри үөрэнэр этилэр. Билигин даҕаны учууталлара 4 чааска диэри дьарыктаах буолалларын, бириэмэни туһалаахтык атааралларын хааччыйар. Онтон киэһэ дьиэтээҕи үлэтин толорор. Онон “Тугу гына олороҕун? Көмпүүтэргэ мээнэ оонньуу олороҕун дуо?” диэн киһи долгуйбат. Ону таһынан, оҕом мэлдьи аттыбар баар, тот сылдьар, ханна да барбат. Оскуолатыгар сарсыарда 6 чааска туран барар этэ. Оттон билигин 9 чааска үөрэнэригэр 8.30 турар. Онон уутун да ханан тутарыгар үчүгэй дии саныыбын.
Оттон куһаҕан өрүтэ диэн, хамсаммат. Харантыын суоҕа эбитэ буоллар, таһырдьа тахсан оонньуо, сүүрүө-көтүө этэ буоллаҕа дии. Ол эрэ баар хаайтарыыта. Уопсайынан, төрөппүт быһыытынан дистанционнай үөрэҕи сөбүлээтим. Кэлин маннык альтернативнай үөрэх киирэрэ буолуо дии саныыбын. Кыһамньылаах учуутал ыраахтан да, чугастан да син биир билиитин оҕоҕо өйдөнүмтүө гына тиэрдэр. Ол гынан баран, оҕо оскуолаҕа социализацияны ааһар буоллаҕа дии. Оҕолору кытта кэпсэтэр-ипсэтэр, алтыһар. Ол да буоллар, сыыппара үйэтин оҕолоро төлөпүөнүнэн бэйэ-бэйэлэрин көрсө олорон үөрүү-көтүү, сэлэһии бөҕө буолаллар. Ол иһин, оҕом оскуолатын соччо ахтыбат, тоҕо диэтэххэ, оҕолоро күнү быһа аттыгар баар курдуктар. Онон аныгы үйэ дьоно атын балаһыанньаны, усулуобуйаны ылыналлар уонна онно түргэнник үөрэнэллэр эбит дии санаатым.
Төрөппүт балаһыанньаны үчүгэйдик быһаарар, учуутал күнү быһа дьарыктаах буолалларын хааччыйар буоллаҕына, оҕо оннук айылаах тэһийбэт, муунтуйбат эбит. Онон учууталтан, төрөппүттэн уонна оҕоттон тутулуктаах. Манна харантыын буруйа суох. Баар балаһыанньаны оҕо өйдүү улаатыахтаах. Онно кини бэлэмнээх, үөрүйэх буолуохтаах.
Лена Дьячковская: Уолум Дьокуускайдааҕы национальнай гимназияҕа 1 кылааска үөрэнэр. Дьиэҕэ олорон үөрэммиппит үһүс нэдиэлэтэ буолла. Үчүгэйэ диэн оҕону оскуолаҕа таспаккын. Оттон куһаҕан диэн, кылгас бириэмэ иһигэр билиини ситэ ылбаттар дии саныыбын уонна тыыннаах кэпсэтии тиийбэт.
Тамара Федотова: Биһиги улахан кыыспыт Саха гимназиятын 1 кылааһыгар үөрэнэр. Муус устар 6 күнүттэн дьиэҕэ олорон үөрэнэбит. Ол иннинэ каникул этэ. Ол кэмҥэ учууталбыт төрөппүттэри кытта ханнык сыһыарыылар ордуктарын сүбэлээбитэ. “Zoom”-ҥа киирэн үөрэнээччилэрин кытта кэпсэппитэ, төһө табыгастааҕын быһаарбыта. Учууталбыт наһаа эппиэтинэстээх, кыһамньылаах. Ол иһин, туох да улахан ыарахаттары көрсүбэтибит. Сарсыарда 9 чаастан үөрэнэллэр. 3-4 уруок “онлайн” буолар. Оттон уруһуй, технология, ритмика, физкультура уруоктарыгар бассаабынан сорудах ыыталлар. Ону толорон учууталбытыгар ыытабыт. “Zoom”, “Яндекс.учебник”, “Инстаграм” сыһыарыыларынан үөрэнэллэр. Оҕобут барытын бэйэтэ сатыыр, поруолларын билэр. Биһиги онно улаханнык орооспоппут. Дьиэҕэ үлэтин тута оҥорон кэбиһэр. Тугу эмэ өйдөөбөтөҕүнэ быһаартарар. Бу сыһыарыыларга сатаан холбоммотох эбэтэр өйдөөбөтөх оҕолор “Инстаграмҥа” киирэн дьиэҕэ үлэлэрин толороллор. Маннык балаһыанньаҕа таах олоруохтааҕар ыраахтан үөрэнэллэрэ ордук. Куһаҕан да, үчүгэй да диэбэппин. Улахан уустуга суох курдук. Оҕо IT технологияҕа эҥин сыстар буоллаҕа дии. Доҕотторун кытта оонньуурун, кэпсэтэрин олус ахтар. Уруок ааҕан бириэмэбит түргэнник ааһар. Инньэ гынан, харантыыммыт чуҥкук буолбатах. Ол быыһыгар үҥкүүбүт куруһуога эмиэ “онлайн” буолар. Биэрбит сорудахтарын видеоҕа устан, хаартыскаҕа түһэрэн ыытабыт.
Алена Яковлева: Уолум Александр 5-с кылааска үөрэнэр. Дьиэҕэ олорон үөрэммиттэрэ үһүс нэдиэлэ буолла. Сороҕор тэхиньиичэскэй өттүттэн моһүогуруулар баар буолааччылар. Учууталлара үксүн барар тиэмэлэрин видеоҕа устан ыытар уонна сорудахтары биэрэр. Үөрэхтэригэр үчүгэй оҕолор ситиһэн иһэллэр оттон хаалыылаах, бытааннык өйдүүр оҕолор ыарырҕаталлар. Инньэ диэн бассаапка төрөппүттэр үгүстүк суруйаллар. Уолум тугу эмэ өйдөөбөтөҕүнэ тута быһаарсан иһэбит. Үрдүкү кылаас эбитэ буоллар, холобур, математикаҕа эҥин өйдөөбөтөҕүн быһаарар ыарахан буолуо этэ. Ол иһин, үрдүкү кылаас оҕолоругар төрөппүттэрэ кыайан көмөлөспөт буоланнар, учуутал ыкса үлэлэһиэн наада дии саныыбын. Оҕом оскуолаҕа үөрэнэр ордук диэн этэр.
Лариса Ордахова: Кыыһым 3-с кылааска үөрэнэр. Бу ый 6-с чыыһылатыттан дьиэттэн үөрэнэ олоробут. Биһиги дэриэбинэҕэ олоробут. Инньэ гынан, сотору-сотору уоту ылар буоланнар наһаа эрэйдээх. Уот баар кэмигэр “Zoom”-ҥа үөрэнэллэрэ үчүгэй. Аны дэриэбинэҕэ сорох сирдэринэн интэриниэт үчүгэйдик хаппат буолан, үгүс оҕолор эрэйдэнэллэр. Оҕом дистанционнай үөрэҕи сөбүлээтэ. Ол эрэн оскуолатын, доҕотторун ахтар. Оскуолаҕа үөрэнэрин ордорор. Үрдүкү кылаастарга үөрэххэ тардыһыылаах оҕолорго үчүгэй. Оҕо кимтэн да тутулуга суох буоларга үөрэнэр. Саҥа ньымалары билэн, үөрэнэллэригэр элбэҕи туһаналлар. Оттон куһаҕан өрүтэ диэн, оҕоҕо тыыннаах кэпсэтии тиийбэт. Төлөпүөнүнэн үөрэнэллэрин хонтуруоллуурга ыарахан, төлөпүөҥҥэ, интэриниэккэ наһаа сөрөнүү буолла.
Зинаида Архипова: Кыра кыыһым Чэмэлиинэ “Айыы кыһата” оскуолаҕа 9-с кылааска үөрэнэр. Муус устар 1 күнүттэн дьиэҕэ олорон үөрэнэллэр. Куһаҕана диэн, учууталлар сыһыарыылары үчүгэйдик билбэт буоланнар, уруогу ыыталларыгар ыарахаттары көрсөллөр диэн этэр. Оттон үчүгэйэ диэн, үөрэнэ олорон тиэмэни интэриниэккэ киирэн өссө дириҥэтэн хасыһыахха, үөрэтиэххэ сөп диир.
Раиса Попова: Майатааҕы Ф.Г. Охлопков аатынан орто оскуолаҕа улахан кыыһым 6-с, кыра кыыһым 3-с уонна бииргэ төрөөбүт балтым 10-с кылааска үөрэнэллэр. Бу ый 6-с күнүттэн дистанционнай үөрэххэ көспүттэрэ. Оскуолаҕа үөрэнэллэрэ ордук. Тоҕо диэтэххэ, сороҕор интэриниэппит атахтыыр. Кыра кыыспын эрэ хонтуруоллуубун. Улахаттар бэйэлэрэ эбиэккэ диэри хосторугар олорон үөрэнэллэр. Уһуйааҥҥа сылдьар кыралаах буоламмын, оҕобун аралдьытабын, сороҕор мэһэй-таһай буолар.
Венера ОХЛОПКОВА
