2020 сыл олунньу 13 күнүгэр Ил Дархан Айсен Николаев от ыйын 1 күнүгэр Саха сиригэр Нациольнай бэчээт күнүн олохтуур туһунан ыйааҕа тахсыбыта. Ити ыйаах саха бэчээтэ сайдарыгар сүҥкэн суолталаммыта.
Сахалыы бэчээт бэрт дириҥ устуоруйалаах уонна олоҕурбут үгэстэрдээх. Ол курдук, сахалыы бэчээт саҕаланар төрдүгэр, В.Никифоров-Күлүмнүүртэн саҕалаан, саха бастакы судаарыстыбаннаһын төрүттэспит норуоппут чулуу дьоно бары тураллар. Ол саҕана, саха дьонун 90-тан тахса бырыһыана сатаан аахпат-суруйбат да кэмигэр, бу дьон “биһиги норуоппутун түмэр уонна биир сүрүннүүр, кыһалҕабытын туруорсар, сайдыыга сирдиир хаһыаттаах буолуохтаахпыт!” диэн ытык санаанан сирдэтэн үлэлээбиттэрэ. Быһата, сахалыы хаһыат хара тэриллиэҕиттэн ыла сонуну эрэ тарҕатааччы курдук буолбакка, норуоту түмээччи, тэрийээччи оруолун толорон барбыта.
Хаһыат көмөтүнэн саха дьоно холкуостааһыны, индустриализацияны, улуу сэриини, өрө күүрүүлээх социалистическай тутуулары, космоһы баһылааһыны тэҥҥэ уһансыбыттара, үөрэммиттэрэ, сайдыбыттара. Тэлэбиидэнньэ, араадьыйа, төлөпүөн ситэ тарҕана илик кэмнэригэр, норуоппут чулуу дьоно хаһыат нөҥүө биллэн-көстөн, ааттара ааттанан барара. Хаһыат көмөтүнэн норуоппут чулуу, мындыр дьоно, лиидэрдэрэ бэйэлэрин санааларын, билиилэрин-көрүүлэрин, муударастарын нэһилиэнньэҕэ тиэрдэллэрэ.
Билигин сахалыы тылынан маннык кумааҕы хаһыаттар, сурунааллар тахса тураллар:
Өрөспүүбүкэтээҕи хаһыаттар:
- “Кыым”
- “Саха сирэ”
- “Киин куорат”
- “Забота-Арчы”
- “Туймаада”
- “Кэскил”
- “Аар Тайҕа”
- “Ил Түмэн”
Сурунааллар:
- “Далбар Хотун”
- “Чуораанчык”
- “Чолбон”
- “Байдам”
- “Күрүлгэн”
- “Байанай”
- “Үйэ”
Улуус хаһыаттара:
- “Анаабыр уоттара” – Анаабыр улууһа
- “Бытантай уоттара” – Эбээн Бытантай улууһа
- “Дьааҥы аартыга” – Дьааҥы улууһа
- “Дабаан” – Кэбээйи улууһа
- “Индигир уоттара” – Муома улууһа
- “Сайдыы суола” – Аллайыаха улууһа
- “Сардаҥа” – Өлөөн улууһа
- “Томпо илдьитэ” – Томпо улууһа
- “Халыма долгуннара” – Орто Халыма улууһа
- “Хотугу Кыым” – Абый улууһа
- “Эдьигээн сонуннара” – Эдьигээн улууһа
- “Хотугу сардаҥа” – Өймөкөөн улууһа
- “Сунтаар сонуннара” – Сунтаар улууһа
- “Үөһээ Бүлүү” – Үөһээ Бүлүү улууһа
- “Олох суола” – Бүлүү улууһа
- “Ньурба” – Ньурба улууһа
- “Саҥа олох” – Чурапчы улууһа
- “Эҥсиэли” – Нам улууһа
- “Эркээйи” – Мэҥэ Хаҥалас
- “Амма олоҕо” – Амма улууһа
- “Таатта” – Таатта улууһа
- “Үлэ күүһэ” – Горнай улууһа
- “Мүрү Саһарҕата” – Уус Алдан улууһа
- “Хаҥалас” – Хаҥалас улууһа.
Маны таһынан, аҕыйах ахсааннаах хотугу норуоттар тылларынан “Илкэн” хаһыат тахсар уонна өрөспүүбүлүкэтээҕи “Айар” национальнай кинигэ кыһата үлэлиир.
Биир идэлээхтэрбитин национальнай бэчээт күнүнэн эҕэрдэлиибит!
