Киир

Киир

Зюганов дьонун ГКЧП курдук олордон баран, Ил Дархан диир да, дьиҥэр, биһиэхэ саба түстэ, үлтү үөхтэ, ити 1927 с. саҕаламмыт национализмынан буруйдаан куттууртан атына суох. Улаханнык сэниирэ көстөр. Ленини ытыктыыр да дьону кэлэттэ. Оттон ис дьиҥэ, “Ленини көмүскүүбүн, сэбиэскэй былааһы ытыктааҥ” диэн муҥун ытаабат, “харахадьыыл хараҕын уутун” тохпот.

Дьиҥэр, бу айдаан хомуньуустар Ленини көмүскүүр “тиһэх кыргыһыылара” буолбатах, быыбарга бэлэмнэнэн, “чөҥөчөк хаардыыр” политтехнологияларын манипуляцията. Эрдэ ыстахтарына, быйыл эбэтэр болдьоҕо кэлэн эһиил Госдума быыбара ыытыллыахтаах. Быыбар ахсын “туһата суохтар” диэн талбакка, хомуньуустар дьокутааттара аҕыйаан иһэр.

Дьокуускайга уулусса аатын уларытыы былааһы утарааччылар дьону хайытар, оппозицияҕа тардар албастара буолбута ыраатта. Ити этэллэрин курдук, Орджоникидзе болуоссатын Өрөспүүбүлүкэ болуоссата буоллун диэн истиилэри тэрийдэххэ, эмиэ “билиҥҥи айдаан харбыт быластыыҥката” хатыланар. Итиниэхэ билигин “бассаап ыһыытаата, торбос мэҥирээтэ” да, дэмэкирээтийэлии оонньуур былааспыт “ньыкыс” гынарын бэркэ билэллэр, туһаналлар.

Тоҕо эрэ ким даҕаны 100 сыллааҕыта эргэ Дьокуускай уулуссаларын ааттарын хомуньуустар хайдах “утарсыыта суох” уларыппыттарын саныан баҕарбат, куттанар буолуохтаахтар. Урут хомуньуустар кытаанах, санаабыттарын булгу баттаан толорторор этилэр. Кими да “мыык” дэппэттэрэ.

Киин Арассыыйаҕа быыбар аайы “Биир ньыгыллар” тоҕо наар хаардыы хааман кыайалларын ким эмэ ырыта санаабыта дуо?  Бэстилиэтинэн тирээн туран куоластаппаттар, мөлүйүөнүнэн дьон куолаһын балыйар да кыаллыбат. Дьон олох тупсарын көрөн куоластыыр. Кырдьыгынан ыллахха, “Ньыгыл Арассыыйа” тугу да үлэлээбэт, оҥорбот баартыйа буолбатах. Онон соҕуруу эрэгийиэннэргэ “ньыгыллар” норуот итэҕэлин ылан, быһаарыыларын булгуччу толорторор баартыйа буолан олороллор.

Арай Саха сиригэр эрэ өр сылларга дэмэкирээтийэ, араас сүөргү арҕааҥҥы сыаннастар, либэрээллии идиэйэлэр баһылаан кэлэн, “ньыгыллары” барытын утарыллыахтаах, норуот диэки атын баартыйа суоҕунан,  хомуньуустарга куоластааҥ диэн өйдөбүл соҥнонор. Итиниэхэ “ньыгыллары” холуннарыыга хомуньуустар “соцситимнэри” сатаан туһаналлар. Ол иһин улахан быыбарга хомуньуустар баһылаабаталлар да, элбэх бырыһыаны ылаллар, биһигини өрүү киин былааһы утары “кыһыл эрэгийиэн” диэн ааттыыллар. Ол эрээри ити  – Госдума быыбарыгар. Оттон олохтоох быыбарга дьон-сэргэ “ньыгыллар” хандьыдааттарыгар куоластыыр. Куһаҕан дьон эбиттэрэ буоллар, куоластыа суох этилэр.

Бассаапка да суруйалларын көрөҕүт, Саха сирин элбэх  быыбардааччыта хомуньуустары өйөөн буолбакка, олигархтар былаастарын өйүүр диэн матыыптаан “Ньыгыл Арассыыйаны” утаран куоластыыр.

Онон хомуньуустар бу сырыыга “Лениҥҥэ” сыһыаннаах буолан албаһыран, “ньыгыллары” тоһутан кыайдахтарына, кэлэр Госдума быыбарыгар Саха сириттэн дьокутааттаналлар. Кырдьыгынан эттэххэ, кинилэр 1991 с. Ленини, Сэбиэскэй былааһы Арассыыйа үрдүнэн көмүскээбэтэхтэрэ. Онон бырачыас куолаһын тэрийэн, Зюгановтаах кэлэр Госдумаҕа үрдүк хамнастаах, чалбараҥ олохторун хааччынаары норуотунан оонньууллар диир сөп. Ол эрээри маннааҕы КПРФ Пётр Аммосовы иккиһин быыбарга киллэрбэт. Биллэрин курдук, хомуньуустар биллэр дьонноро икки аҥыы хайдан олороллор. 

Онон, дьэ, “Ньыгыл” баартыйа, бу сырыыга ньыкыс гыммакка, “бассабыыктыы” күүһүн көрдөрөн, куорат Дууматыгар болуоссаты хайытан икки ааттыыр кыахтаах. Аан дойдуга, Арассыыйаҕа да, биир болуоссат икки уопсастыбаннай ырааһыйа (пространство–аныгы өйдөбүл) буолан, икки аҥыы  ааттаммыт холобурдара суох буолбатах.

Оччотугар “бассаап куолутун бэлиитикэтэ” урукку курдук, үгүс экэниэмикэ да быһаарыллыахтаах боппуруостарын хатыйара, атахтыыра тохтуур. Барытын дьокутааттар быһаарар бэрээдэктэрэ олохтонор. “Хаарыан дойду этэ” диэн харыһыйар Сэбиэскэй Сойууспут тыйыс бэрээдэгэ эргийэр.

Уопсастыбаннай истиилэр болуоссаты икки ааттыыры боптулар дииллэрэ эмиэ норуоту бутуйар ньыма. Аҕыйах киһинэн норуот быһаарыыта диэн куоһурданан, куорат былааһын чугута сатааһын. Куорат норуота талбыт дьокутааттара быһаардыннар.

Норуоту былааһы утары туруора сатыыр кирдээх оонньууларга Ленин сырдык аатынан саптыныы сиэргэ-майгыга баппат быһыы. Оттон уопсастыбаннай истиилэр көрүнньүк, сымыйа буолбуттара ыраатта. Сир баайын хостооччулар итинэн албыннаан, “олохтоох аборигеннары” муннуларыттан сиэтэллэр буолбатах дуо? 

Онон болуоссат аатыгар ким кими, “ньыгыллар” дуу, хомуньуустар дуу,  ыстаал ньиэрбэлэнэн хотоллоруттан Госдумаҕа хайа баартыйа дьокутаата барара быһаарыллар.

... Оттон болуоссат икки ааттаннаҕына туох буолуой?

... 2047 сыл, муус устар 22 күнэ. Ленин бэрэспиэгин устун өрөспүүбүлүкэ төрүттэммитэ 125 сылынан куорат үлэһиттэрин үөрүүлээх хаамыыта ааһар. Күнүс тупсарыллыбыт болуоссаттарга оҕолор экскурсиялара киирэр. Экскурсовод: “Оҕолоор, бу Дьокуускай киин сиригэр киирдибит. Арҕаа өттүбүтүгэр Ленин пааматынньыга турар сиэдэрэй оҥоһуулаах болуоссат кини аатын сүгэр. Ленин биһиги өрөспүүбүлүкэбит төрүттэнэригэр улахан үтүөлээх. Ленин илиитинэн ол чэчирии киэргэммит Өрөспүүбүлүкэ болуоссатын ыйан, аныгы сахалар сайдыылаах олохторун айхаллыы турар”, – диэн кэпсиэ.

... Эһиил ким Госдумаҕа барарын быһаарар политтехнология айдааныттан халлаан сиҥнэн түспэт. Олох бэйэтин хаамыытынан баран иһиэхтээх.

Хаартыска: https://regcomment.ru

Владимир СТЕПАНОВ.

Санааҕын суруй