Арҕаа дойдулар дьоннорун Украинаттан куоттаран, Арассыыйа буолбакка, арҕаа дойдулар сэриини күөттээбиттэрин курдук балаһыанньата үөскээбит. Украина үрдүнэн сөмөлүөт көтөрүн бобоннор, аан дойду страховкаларын хампаанньалара, Украинаҕа көтөр сөмөлүөттэри страховкалаабаппыт диэн олох да улахан айдааны тарда сыспыттар. Инвестордар ырыынактан харчыларын куоттаран, гривна кууруһа түһэн, уматык сыаната ыараан барбыт.
***
Олигархтар, баай бизнесменнэр, үрдүк сололоох чунуобунньуктар омуктары итэҕэйэн, үксүлэрэ кыраныысса таһыгар куоппуттар. Сорохторо арҕаа Украинаҕа, Львовка куотан, онно дьиэ сыаната үрдээн барбыт.
Ол иһин бэрэсидьиэнньэрэ Зеленскай кыһыйан, “Пааспардаах барыта буолбакка, бүгүн манна баар эрэ дьон Украина гражданнара буолаллар” уонна “ити дьон бэйэлэригэр бириигэбэр таһаарыннылар” диэн сааммыт. Ол аата сэрии буолбатаҕына даҕаны, ити баай дьонтон куоппут буруйдарыгар Казахстаҥҥа курдук, баайдарын былдьааһын саҕаланыан сөп курдук.
Үрдүкү Радаларын 23 дьокутаата үлэлэригэр тахсыбатахтарын, Зеленскэй 24 чааһынан баар буолаҕыт диэн бирикээстээбит. Радаҕа быһаарыы ыларга куорум баар буолуохтаах. Бэрэсидьиэннэрин диэки дьон аҕыйаҕынан, хас биирдии наадалаах эбит. Төһө дьокутаат истэн, Киевкэ төннөрө буолла?
***
Былаас, элиитэ уолуйуута, куттанан баайдарын куоттаран куотуулара аармыйа эписиэрдэригэр, саллааттарыгар эмиэ бэриллэр. Онон, кинилэр тааҥкалар чахчы киирдэхтэринэ, “тугу, кими көмүскээн өлө оонньуубут” диэн маассабай бэринии тахсыан сөп.
Соцситимнэргэ дьон сыһыана араас. Сорохтор Одессаҕа, атын да нуучча нэһилиэнньэтэ элбэх куораттарыгар, Арассыыйа сэриилэрин ити пропагандаҕа көрдөрөллөрүн курдук дьахталлара кытта аптамаатынан ытыалыы буолбакка, сибэккилээх көрсүөхтэрэ диэн сонньуйаллар.
***
Уопсайынан, Ирак Эмиэрикэҕэ хотторуутун курдук быһыы хатыланыан сөп. Өйдүүр инигит, Ирак тэлэбиидьэннэтин пропагандатыгар кыралыын-улаханныын бары аптамааттаах “Саддам, Саддам” диэн эккирии-эккирии Эмиэрикэни кэһэтиэх айылаах “уруһуйданыы” бөҕө этилэр. Онтон сэрии саҕаламмытыгар – куотар, саһар аакка барбыттара. Пропаганда албына элбэх. Аны туран, аныгы куораттар олохтоохторо өстөөх кэлэн төгүрүйдэҕинэ, канализациялара аҕыйах күн үлэлээбэтэҕинэ, уулара кэлбэккэ душтаммат буоллахтарына, патриотизмы умналларын эмиэ Ирак көрдөрбүтэ.
***
Арҕаа дойдулар сэрии буолумуон сөбүн өйдөөн, хайдах гынан саакка-суукка киирбэккэ балаһыанньаттан тахсар суоллары тобула сатыыллар быһыылаах. Украина Англияҕа посола В. Пристайко бэҕэһээ кыра кэпсэтиигэ “Украина НАТОҕа киирэртэн бэйэтэ аккаастанан, тыҥааһыны кыччатыан сөп” диэбитэ аан дойду биир сүрүн сонуна буолбут. Аангылыйа дьоно “Украина Төрүт Сокуонуттан НАТО-ҕа киирэр туһунан ыстатыйатын бырахтар, Путин ирдиир туруорсуута туолан, үһүс аан дойду сэриитэ тахсыа суох этэ” диэбиттэр. Кырдьык, Украина оччоҕо арҕаа дойдуларга НАТО-ҕа киирэ сатыыр “атах адаҕата” буолан бүтүөх эбит.
Сэрии олунньу 16-гар буолбат өссө биир биричиинэтинэн, арҕаа дойдулар “саас кэлэн, Украина сирэ ирэн, тааҥка батыллар бырыыта-бадараана буолбут, халлаан сөмөлүөт көппөт туруктаммыт” эҥин диэн быһаарар буолбуттар. Сотору “Байден олунньу 16-та диэбитэ да, ханнык сылын эппэтэҕэ” диэн куотуналлара буолуо.
***
Оттон Арассыыйа арҕаа дойдуларга күүһүн көрдөрбүт “Союзная решимость” диэн байыаннай үөрэҕэ сотору бүтэн, чаастар миэстэлэригэр төннүөхтэрэ диир.
Бэҕэһээ Госдуума урукку ССРС дойдуларын бииргэ үлэлэһии кэмитиэтэ Дуума сэбиэтигэр Донбасс өрөспүүбүлүкэлэрин билинии туһунан икки уураах бырайыагын ыытта. Бастакыта, КПРФ бырайыага, Дуумаҕа ылылыннаҕына, бэрэсидьиэҥҥэ быһа илии баттана барар. Оттон “Биир ньыгыл Арассыйа” киэнэ, бэрэсидьиэҥҥэ “бастаан тас дойдулар министиэристибэлэрин (ТДМ) кытта аан дойдутааҕы дуогабардары, ол иһигэр “Минскэй сөбүлэһиилэрин” кэһэрин бэрэбиэркэлэтэн баран билиниэххин сөп” диэн уһатар ис хоһоонноох.
Дуума Сэбиэтэ бу икки уураах бырайыактарын бүгүн Госдуума көрүүтүгэр киллэриэн сөп. КПРФ бырайыага Украина, Арассыыйа, Германия, Франция баттаабыт Минскэй сөбүлэһиилэрин кэһэр. Онон көрүллүбэтэ буолуо. Оттон “ньыгыллар” уураахтара Путин ситуацияны көрөн уһатарыгар кыах, бириэмэ биэрэр. Үөрэтии сылы да быһа барыан сөп. Оччоҕо Арассыыйа аата агрессор диэн алдьаммат. Дьиҥэр, В. Путин урукку ССРС дойдуларын холбуур былааныгар, ити икки кыра өрөспүүбүлүкэлэрин билинии сөп түбэспэт. Украина барыта холбоһоро наада. А. Лукашенко быйыл тохсунньуга “сотору кэминэн, Арассыыйа хомуйар сойууһунай судаарыстыбатыгар Украина, Казахстан киириэхтэрэ” диэн бэрт таайтарыылаахтык этэн турар.
***
Арҕаа дойдулар Украина Арассыыйалыын өстүһүүлэрин өссө күүһүрдээри, кинини күһэйэн, провокация оҥорторон, сэриини саҕалаттарыахтарын сөп. Бу түгэҥҥэ, дьиҥэр, Арассыыйа ити икки өрөспүүбүлүкэлэри билиммэккэ да, онно баар РФ гражданнарын көмүскээн, “Украинаны эйэҕэ күһэйии” диэн сэриилэрин киллэриэн сөп. 2008 с. Соҕуруу Осетияны тутулуга суох диэн билиммэккэ да сэриилэрин киллэрбитин, аан дойдуга, Грузияттан ураты, ким да сыыһа гынныҥ диэбэтэҕэ.
Сарсын Джо Байден билгэлээбит “Х-чааһа” туолар күнэ. Туох буоларын салгыы сырдатыахпыт.
Владимир Степанов.
