Кулун тутар 17 – 21 күннэригэр Дьокуускай куоракка ыытыллыбыт “Муус устар” ыччат бэстибээлин “Креасфера+” куонкуруһугар Саха сирин бастыҥ сыыппара худуоһунньуктарын быһаардылар. Бу куонкуруһу АЛРОСА аахсыйалаах хампаанньа уонна СӨ Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондата өйөөбүттэрэ.
Куонкурус сүүмэрдиир түһүмэҕэр Дьокуускайтан, Жатайтан уонна өрөспүүбүлүкэ 17 улууһуттан 14-тэн 35-гэр диэри саастаах 117 худуоһунньук кыттыбыта. Быйылгы тэрээһин Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыы – 80, Арассыыйаҕа Аҕа дойду көмүскээччитин, Саха сиригэр Ийэ дойду көмүскээччитин сылларыгар ананна. Ону таһынан, “Патриотизм күннээҕи олоххо”, “Патриотика бэлиэлэрэ” диэн тиэмэлэр бааллара.
Финалга Дьокуускай куораттан уонна биэс улуустан 12 оҕо уонна 12 улахан киһи киирдилэр. Кинилэр сыыппара айымньы эйгэтин эспиэрдэрин кылгас кууруһугар (интенсив) үөрэннилэр. Ол курдук, “Ойуулук” анимация устуудьуйатын салайааччыта Таисия Тарабукина, сыыппара живопиһын худуоһунньуга Николай Туди, “UuU” анимация устуудьуйатын фонщига Сайыына Старостина уонна биллиилээх графическай худуоһунньук Феоктист Алексеев анимация дьоруойун оҥоруу, анимацияҕа живопиһы туттуу уратыларын, ымпыктарын-чымпыктарын туһунан кэпсээтилэр, дьиҥнээх олоххо баары ойуулукка көһөрүү стилизациятыгар үөрэттилэр, фан-артары оҥорор уопуттарын үллэһиннилэр.
Финал кэмигэр худуоһунньуктар түөрт чаас иһигэр ускуустуба биллиилээх айымньыларын (араас кэмҥэ уонна дойдуга олорон ааспыт ааптардар хартыыналарын уонна скульптураларын) стилизациялаан, саҥа сыыппаралыы үлэлэри оҥордулар. Кыттааччылар 2D-графиканы, векторнай бырагыраамалары уонна 3D-моделированиены туһаннылар. Кинилэр Виктор Васнецов “Богатыри” хартыынатын бухатыырдарын оннугар саха боотурдарын “олортулар”, “Чужой” диэн аатырбыт киинэҕэ көстөр атын планета абааһытын Илья Репин хартыынатыгар ойууланар Корней Чуковскай курдук иттэннэри түһэн олорордуу уруһуйдаатылар, саха ойууһута Андрей Чикачев “Бабушкины серьги” хартыынатын истииллээн, онтон да атыны оҥордулар.
Ньурба улууһуттан кэлэн кыайбыт хамаанда кыттыылааҕа Дайаана Тихонова архитектуранан бастакы кылаастан дьарыктанарын туһунан кэпсээтэ. Быйыл кини баҕа санаата туолан, “Муус устар” бэстибээлгэ кэлбит.
“Бу бэстибээл миэхэ архитектура уонна 3D-дизайн саҥа саҕахтарын арыйда. Саллаат күөлүн үрдүнээҕи паарка бырайыагын оҥорорбутугар байыаннай устуоруйаны уонна мифология элэмиэннэрин дьүөрэлээтибит. Бэстибээлгэ олус уопутурдум, кэлин бу билиим-көрүүм профессионал быһыытынан үүнэрбэр көмөлөһүө дии саныыбын. Хамаандабыт аатыттан улахан өйөбүллэрин иһин пуондаҕа уонна АЛРОСА-ҕа махталбытын тиэрдэбит. Эһиги көмөҕүт кырата суох оруолу оонньоото уонна ыччаппытыгар олус туһалаата. Билиибин-көрүүбүн салгыы хаҥатыам”, – диэн Дайаана Тихонова санаатын үллэһиннэ.
Үгэс курдук АЛРОСА Саха сирин социальнай бырайыактарын Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондатын нөҥүө өйүүр. Хампаанньа сыл аайы өрөспүүбүлүкэҕэ социальнай суолталаах бырайыактары олоххо киллэрэргэ үп көрөр. Тоҕо диэтэххэ, Саха сирэ АЛРОСА биир сүрүн аахсыйалааҕа. Хампаанньа аахсыйатын 25%-нын өрөспүүбүлүкэ Бырабыыталыстыбата уонна 8%-ны алмаастаах түөлбэ улуустара бас билэллэр. АЛРОСА Мииринэйгэ регистрациялаах, кини салайар тэрилтэлэрин улахан аҥаара уонна оҥорон таһаарыы сүрүн күүһэ Саха сиригэр баар. Хампаанньа нолуогун 75 кэриҥэ %-нын өрөспүүбүлүкэ уонна муниципальнай тэриллиилэр бүддьүөттэригэр төлүүр.
Аанньал статуята уонна тапталлаахтар
Эдэр цифровой худуоһунньуктар ортолоругар бастакы миэстэни Джозеф Кристиан Лейендекер римнээҕи аанньалын скульптуратын дьүһүйэн, “Синергия” иккис кууруһун устудьуона Эмилия Терешкина ылла.
“Мин туох эрэ анал аакка тиксиэм диэн эрэммитим эрээри, бастакы миэстэ буолбуппун биллэрбиттэригэр, бастаан итэҕэйбэтэҕим. Мин АЛРОСА бирииһин ыллым! Олох барыта түүл курдук. Лейендекер – мин тапталлаах худуоһунньугум, мин санаабын олоҕум тухары көтөҕөр. Аанньал статуятын дьүһүйүөхпүн баҕарбытым ыраатта. Санаабар, бу мин бастыҥ холонуум, үлэбинэн киэн туттабын. Лейендекер элбэхтик сюжеттаах хартыыналары уруһуйдуур. Ол иһин мин иэйиитин өссө күүһүрдэн биэрээри, эбии тапталлаахтары дьүһүйбүтүм”, – диэн Эмилия Терешкина кэпсиир.
Куонкурус бастакы түһүмэҕэр кини “Это победа” сыыппаралыы хартыынаны оҥорон, кыайыы буолбут сураҕын истибит саллааттары дьүһүйбүтэ: “Кыайыы буолбутун, сэрии бүппүтүн өссө да ситэ итэҕэйбэккэ турар саллааттар эмоцияларын ойуулаабытым”.
Эмилия сыыппара форматынан оҕо эрдэҕиттэн, бастакы кылааска киниэхэ бастакы смартфонун бэлэхтиэхтэриттэн, уруһуйдуур. Кини билигин аниматор идэтигэр үөрэнэр, көрдөөх-күлүүлээх ойуулук сэрийээлин оҥорор баҕалаах. Онтун идиэйэтин чочуйбута хас да сыл буолбут.
Көтөр бизоҥҥа олорсон
35-гэр диэри саастаах кыттааччылар ортолоругар бастакы миэстэни Мэҥэ Хаҥалас улууһун Майа сэлиэнньэтигэр баар “Кэрэли” оҕо эбии үөрэхтээһинин киинин уһуйааччыта Сардаана Егорова ылла. Кини Иннокентий Корякин хартыынатын “Аватар: Легенда об Аанге” сэрийээлгэ майгыннатан, уларытан уруһуйдаабыт.
“Соторутааҕыта “Саха” НКИХ ханаалыгар Иннокентий Корякин интервьютун көрбүтүм. Кини оҕо сылдьан дьиэтин тиэргэнин үрдүнэн оҕуска олорон көппүтүн түһээбитин туһунан кэпсээбитэ. Куонкуруска ол көтөр оҕус уобараһын уонна оҕо сылдьан балтыбын кытта түүннэри “Аватар: Легенда об Аанге” ойуулугу көрөрбүтүн санаан кэлбитим. Ойуулук сүрүн дьоруойа Аанг уонна кини салгын норуотуттан төрүттээх Аппа диэн бизона көтөр дьоҕурдаахтар. Мин Аанга хайдах эрэ сахалыыга майгынныыр уу бииһин уустарын таҥаһын ойулаан “кэтэрдибитим”. Уруһуйум ити курдук утум-ситим тахсан испитэ. Ордук майгынныыр буоларын туһугар, куонтурдарыгар, өҥүгэр-дьүһүнүгэр, палитратыгар болҕомтобун уурбутум. Үлэбин күрэхтэһии түмүктэниэ 5 мүнүүтэ эрэ иннинэ бүтэрбитим”, – диэн Сардаана Егорова кэпсээтэ.
“Креасфера+” куонкурус бастакы түһүмэҕэр кини “Өбүгэ” диэн үлэни оҥорбута.
“Өбүгэ” уруһуйум идиэйэтэ олох алҕас киирбитэ. “Кэрэли” киин биир дьарыгар оҕолору Кыайыы 80 сылыгар анаан тугу эмэ уруһуйдуулларыгар көрдөспүтүм уонна оҕолор иэйиилэрин уһугуннаары, бэйэм аҕыйах эскииһи оҥорбутум. Онно бастаан уруһуйдаабыт эскииһим – бу хартыына уобараһа. Үөрэнээччилэрбиттэн ол барыйааны ким даҕаны талбатаҕа эрээри, эскиис бэйэм дууһабын таарыйбыта: хайдах эрэ оҕо сылдьан дьиэ кэргэммит эргэ хаартыскаларын көрөрбүн санаан кэлэбитим. Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа өбүгэтин уруһуйдуу олорор кыыһы хоһуйдум. Бэйэм оҕо курук сатаан уруһуйдаабаппын. Ол иһин кэмиттэн-кэмигэр ыалдьыттыы киирэр ыалбыт кыыс уруһуйуттан үтүгүннэрдим. Кини уруһуйа биһиги халадыынньыкпытыгар өр ыйанан турбута. Кэлин хартыынабын “кыыһыҥ үлэтэ мин үлэбэр киирдэ” диэн илии баттаан, ийэтигэр ыыппытым”, – диэн С.Егорова кэпсиир.
Сардаана Егорова урут үгэс буолбут ньыманан уруһуйдуура, киистэнэн-харандааһынан. Онтон 18 сааһыгар графическай планшеты атыылаһан баран, алта сыл анараа өттүттэн сыыппаралыы уруһуйунан идэтийэн дьарыктанар буолбут.
“Бу куонкуруска оскуола да оҕолоро, ыччаттар да кытталлар, бары олус үчүгэйдик уруһуйдууллар. Сорох үлэлэри сөҕө-махтайа көрөбүн. Элбэх ыччаты кытта билистим, бары олус бэһиэлэйдэр, айар-тутар талааннаахтар”, – диэн Сардаана санаатын үллэһиннэ.
Кыайыылаахтар үлэлэрэ кулун тутар 22 күнүгэр “Өрөгөй” успуорт комплексыгар, “Муус Устар – 2025” ыччат бэстибээлин үөрүүлээх сабыллыыта буолбут сиригэр, көрдөрүүгэ турбута.
