Валерий Габышев олоҕун 30 сылын алмаас бырамыысыланнаһыгар анаабыт, үлэһит, сүрэхтээх, дьулуурдаах уонна дьыалаҕа бэриниилээх буолуу холобура буолбут киһи.
Устуоруйаны дьон оҥорор. Ол үтүө холобура – Мииринэй куоратын уонна улууһун төрүттэспит боростуой энтузиаст-үлэһиттэр устуоруйалара.
Кинилэртэн биир бастыҥнара “АЛРОСА бэтэрээнэ”, соторутааҕыта 75 сааһын бэлиэтээбит уонна бүтүн алмаасчыттар династияларын олугун охсубут Валерий Габышев буолар.
Билиигэ тардыһыы
Валерий Габышев бастакы кылаастан төрдүс кылааска диэри Өлүөхүмэ улууһун Түбэтигэр национальнай оскуолаҕа үөрэммитэ. Уолчаан маҥнайгы учуутала Капитолина Захаровна Копылова сабыдыалынан, үөрэҕи таптыыр, кыһамньылаах, барыны-бары билиэн-көрүөн баҕалаах киһи буола үүнэн тахсыбыта. Кини алын кылааска үөрэнэ сылдьан иҥэриммит үтүө хаачыстыбаларын олоҕун тухары ыһыктыбатаҕа, оттон ол барыта үлэҕэ-хамнаска, бэйэтин олоҕор ситиһиилэнэригэр күүс, тирэх буолбута.
Бэһис кылаастан саҕалаан ахсыс кылааска диэри Валерий Үҥкүр бөһүөлэгэр нууччалыы тыллаах интэринээт-оскуолаҕа көһөн үөрэммитэ. Оскуоланы бүтэрэн баран, бастаан утаа суоппар идэтигэр үөрэнэр санаалааҕа эрээри, оччолорго үөрэххэ барар путевканы холкуос биэрэрэ. Оттон Валерийга үөрэх квотата тиксибэтэҕэ. Ол гынан баран, кини үөрүүтүгэр, балаҕан ыйыгар ийэтэ Өлүөхүмэ куоратыгар тыа хаһаайыстыбатын техникумугар үөрэххэ ылыы буола турарын туһунан сурук ыыппыта. Сарсыҥҥы күнүгэр Валерий ыһыытыыр эрдэ туран, 15 килэмиэтирдээх Өлүөхүмэ куоратыгар сатыы барбыта.
Ол туһунан Валерий Иннокентьевич бэйэтэ маннык ахтар: “Ол саҕана үөрэххэ киирэр эксээмэннэр номнуо буола тураллар этэ. Мин дириэктэр кэбиниэтигэр киирэммин: “Тугу гынабын?” – диэн ыйыппытым. Техникум дириэктэрэ Ярослав Петрович Ощепков миигин бастакы этээскэ математика эксээмэнэ буола турар кылааһыгар батыһыннаран киллэрбитэ, “эксээмэннээҥ” диэбитэ. Преподователь тута паартаҕа олордон эксээмэн сорудаҕын суруйтарбыта. Онтон ааҕан-суоттаан бүппүтүм кэннэ бэрэбиэркэлээн баран, “түөрт” сыананы туруорбута уонна төттөрү дириэктэргэ ыыппыта. Ити курдук 1967 сыллаахха биир эксээмэни туттаран, Өлүөхүмэтээҕи техникумҥа элиэктирик-тиэхиньик идэтигэр үөрэнэ киирбитим”.
Валерий олус кыһамньылаахтык үөрэммитэ, үчүгэй үөрэхтээх буолан, 28 солкуобай истипиэндьийэ ылара. Ол гынан баран, оччоттон даҕаны ийэтигэр кыһамньылаахтык сыһыаннаһар, көмөлөһө үөрэммит уол, истипиэндьийэтин туттар эрэ, барытын ийэтигэр ыытара.
Эдэр исписэлиис
Техникуму ситиһиилээхтик бүтэрбитин кэннэ, Валерийы туйгун үөрэнээччи диэннэр, Хакаас уобалаһын Абакан куоратыгар үлэҕэ анаан ыыппыттара. Онно икки ый курдук үлэлээбитин кэннэ, аны, Сэбиэскэй Аармыйа кэккэтигэр ыҥыраннар, Монголияҕа сулууспалыы барбыта. Аармыйа кэнниттэн Валерий Иннокентьевич үлэ көрдөөн Уһук Хоту Усуйаана улууһун киинэ Депутатскайга тиийбитэ. Хорҕолдьуну хостуур “Депутатскай” бириискэҕэ үлэлээбитэ. Бииргэ үлэлии сылдьар дьоно эдэр испиэлиис кэскиллээҕин, сүрэхтээҕин уонна үлэтигэр кыһамньылаахтык сыһыаннаһарын көрөн, үрдүк үөрэххэ киирэргэ сүбэлээбиттэрэ. Онон, 1975 сыллаахха, Валерий Иркутскай куоракка политехническай институт киэһээҥҥи отделениетыгар элиэктирик-инженер идэтигэр туттарсан киирбитэ. Үөрэнэ-үөрэнэ тэҥинэн үлэлиир этэ.
Мииринэйгэ көһөн тиийиитэ
Валерий Иннокентьевич кэлин кэргэнэ буолуохтаах кыыһы – Иринаны – Өлүөхүмэттэн үөрэххэ көтөн иһэн сөмөлүөккэ көрсүбүтэ. Эдэр киһи Иркутскайдаан, оттон Ирина Ленинград куоракка айаннаан иһэллэрэ. Оччолорго кыыс дойду биир улахан куоратыгар бэтэринээр идэтигэр үөрэнэрэ. Эдэр дьон урууларын малааһынын 1980 сыллаахха, институт бүтэһик кууруһугар үөрэнэ сылдьан, тэрийбиттэрэ. 1981 сыллаахха тэтимнээхтик сайда турар Мииринэй куоракка көһөн кэлбиттэрэ. Ол саҕана бырамыысыланнай куорат сырдык, ыраас уулуссалара, тоҕустуу этээстээх дьиэлэрэ саҥа тутуллубут кэмнэрэ этэ, Мииринэй хатыламмат кэрэ көстүүлээҕэ. Бастаан утаа эдэр ыал дьиэ куортамнаһан олорбуттара, кэлин бэйэлэрэ бас билэр дьиэлэммиттэрэ.
Алмаас бырамыысыланнаһыгар үлэ
1981 сыллаахха Мииринэй куоракка көһөн кэлэн баран, Валерий Иннокентьевич дьупулуомнаах исписэлиис быһыытынан, тута 3-с №-дээх байытар баабырыкаҕа үлэҕэ киирбитэ. Баабырыка үлэтэ күнүстэри-түүннэри күөстээх үүт курдук өрө оргуйан олороро. Валерий онно төбөтүн оройунан түспүтэ, бэйэтин киэҥ билиилээх, үрдүк таһымнаах исписэлиис быһыытынан көрдөрбүтэ, бэриллибит соругу барытын ситиһиилээхтик толорбута. Дэлэҕэ даҕаны киниэхэ идэлээхтэр кэмитиэттэрин бэрэссэдээтэлин дуоһунаһын итэҕэйиэхтэрэ дуо? Кини тэрилтэ бары сыаҕар (бөдөҥ бытарытыы, байытыы, доводка, бүтэһиктээх доводка), байытыы бары түһүмэҕэр үлэлээн, сүҥкэн уопуту иҥэриммитэ, билиитин өссө хаҥаппыта. Баабырыкаҕа үлэлиир кэмигэр кини солбуллубат үлэһит уонна ыччат сиэрдээх, муударай настаабынньыга буолбута. Валерий Иннокентьевич баабырыкаҕа үлэлээбит сылларын, бииргэ үлэлээбит кэллиэгэлэрин уонна үлэҕэ уһуйбут настаабынньыктарын олус истиҥник ахтар, билигин даҕаны үтүөтүк саныыр. Олор ортолоругар оҥорон таһаарыы передовиктара Раиса Ивановна Томилова, Валентина Ивановна Чернобай, Валентина Семеновна Медведева уонна да атыттар бааллар.
1991 сыллаахха Валерий Иннокентьевиһи саҥа тэрилтэҕэ – Алмааһы наардыыр кииҥҥэ – наладчигынан ыҥырбыттара. Кини онно 1998 сылтан саҕалаан бастаан мэхээнньигинэн, онтон 2002 сылтан ыла бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыар диэри электро-мэхээнньигинэн үлэлээбитэ.
Билигин
Күн бүгүн биһиги дьоруойбутун “Сэбиэскэй Сойууска уонна аныгы Арассыыйаҕа алмаас бырамыысыланнаһа атаҕар туруутугар, чэчирии сайдарыгар улахан кылаатын киллэрбит, олоҕун 30 сылын анаабыт алмаастаах кыраай туруу үлэһитэ” диэн туох да тардылыга, кэтэх санаата суох этиэххэ сөп.
Валерий Иннокентьевич Габышев үтүө суобастаах үлэтин иһин бэйэтин кэмигэр үгүс наҕарааданы ылбыта. Ол иһигэр бааллар: “АЛРОСА бэтэрээнэ”, “Арассыыйа Федерациятын Үлэ бэтэрээнэ”, СӨ Бырабыыталыстыбатын бочуоттаах кырааматата, “СӨ Социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытыгар өҥөтүн иһин” бэлиэ.
Олоҕун аргыһа Ирина Петровна Мииринэй куоратыгар үлэтин-хамнаһын “Сардаана” оҕо уһуйааныттан саҕалаабыта. Онтон Алмааһы наардыыр киин үлэҕэ киириэҕиттэн, онно сортировщица быһыытынан үлээбитэ уонна харыс халбарыйбакка, биэнсийэҕэ тахсыбыта. Кини эмиэ олоҕун үгүс сылын алмааһы хостуур тэрилтэҕэ анаабыта.
Габышевтар – дьоллоох дьиэ кэргэн: кинилэр Оксана, Мария уонна Сардаана диэн үс кыыс оҕолоохтор. Кыргыттара үһүөн эмиэ АЛРОСА-ҕа үлэлииллэр, ытыктанар исписэлиистэр, аҕалаах ийэлэрэ тэлбит суолларын салгыыллар.
Ааспыт сыл ахсынньытыгар Валерий Габышев үбүлүөйдээх 75 сааһын бэлиэтээбитэ. Тапталлаах кэргэн, аҕа уонна ыал эһэтэ чахчы да үлэни таптыыр, дьулуурдаах, тулуурдаах, булгуруйбат модун санаалаах буолуу бастыҥ холобура. Киниэхэ бөҕө доруобуйаны уонна уһун дьоллоох олоҕу баҕарабыт.
