Дьокуускай олохтооҕо, “Олоҥхо уонна биибилийэ” диэн кинигэ ааптара Анатолий Богослов “тоҕо “ҺӨҔҮҤ” диэн арт-эбийиэк бибилэтиэкэ кэннигэр саһыарыллан турарый?” диэн норуоппут кэскилигэр сыһыаннаах тиэмэни сөпкө көтөҕөн бассаапка суруйбут.
2022 с. Судаарыстыбаннаспыт күнүгэр СӨ Ил Дарханын гранын үбүгэр “ҺӨҔҮҤ” диэн саха ураты, ханна да суох 5 буукубатынан кэрэ көстүүлээх арт-эбийиэк оҥоһуллубут. Ааптар худуоһунньуктар А.Саввина, Л.Фёдорова, А.Неустроева “ХР-реклама” мастарыскыайыгар оҥорбуттар.
Толкуйдаан көрдөххө, саха тылын хайа да омукка суох дорҕооннорун буукубаларынан “ҺӨҔҮҤ” диэн бүтүн саха барыта өйдүүр тыла суруллара, чахчы омукпут киэн туттуута буоларыгар болҕомто уурбакка, ситэ өйдөөбөккө сылдьар буолбатахпыт дуо диэн санаабын үллэстиим. “ҺӨҔҮҤ” тылбааһа нууччалыы “удивляйтесь, поразитесь”, аангылыйалыы “be surprised”, be amazed” диэн буолар. Араас омук тылыгар эмиэ сөҕөр диэн тылбаастанара “ҺӨҔҮҤ” бу сиргэ саха норуотугар туох эрэ дьикти кистэлэҥнээх күлүүс буолан Таҥараттан ананан бэриллибит курдук. Аан дойду үрдүнэн бэйэлэрин ураты дорҕооннорунан биһиэнин курдук тыл суруллан тахсар холобура баарын истибэт этибит.
Онон ити биэс ураты дорҕооммут Үрдүк Айыылар оҥорбут култуурунай кодпут, норуоппут харысхал, көмүскэл тыла буолуон сөп. Саха суруктаныаҕыттан биэс ураты буукубатын төттөрү-таары сааһылаан, ҺӨҔҮҤ диэн тыл тахсарын урут сэрэйэ да санаабат этибит. Бэрт аҕыйах сыллааҕыта билэн, бэйэбит соһуйа, сөҕө сылдьарбыт чахчы.
Дьэ, киһи сөҕөрө диэн, бу норуоппут киэн туттуон сөптөөх, сахабыт тылын аатырдарга худуоһунньуктарбыт Ил Дархан граныгар дьоҥҥо көстүүлээх буоллун диэн оҥорбут тылбыт бириллийээнин көрдөрөр аарт-эбийиэктэригэр тоҕо эрэ Дьокуускайга дьоһуннаах миэстэ көстүбэккэ, Саха национальнай бибилэтиэкэтин кэтэҕэр кимтэн, туохтан эрэ кыбыстыбыттыы, саһыаран кэбиспиппит соҥуоран тураахтыыр. Чахчы, киһи кыбыстар дьыалата.
Кырдьыгынан эттэххэ, “ҺӨҔҮҤ” арҕаа дойдулар түктэри култуураларын сирэйэ-хараҕа суох үлүһүйэн үтүктүү кэмигэр соҥноммут КУМААР-дааҕар өрөспүүбүлүкэҕэ, норуоппут дьылҕатыгар, кэскилигэр сөҕүмэр суолталаах күлүүс тыл. Онон Саха сирин, саха омугун уратытын кэпсээн туристары, атын омук дьонун сөхтөрөр арт-эбийиэги Өрөспүүбүлүкэ болуоссатыгар таһаарыаҕыҥ!
Кээмэйинэн, сахалыы намыын, кэрэ уратытынан болуоссат көстүүтүн мөлтөтүө суоҕа, төттөрүтүн, курустаал таас сэргэлэрдээх болуоссаппытын киэргэтиэ. “ҺӨҔҮҤ” бэрт түргэнник өрөспүүбүлүкэ дьоно киэн туттар, норуоппут туһунан кэпсиир, кэлбит ыалдьыттар бары анаан сылдьар сирдэригэр уонна хаартыскаҕа таптаан түһэр фотозоналарыгар кубулуйуо этэ.
Саха тылын ыччаппыт умнан эрэр диэн кыһалҕалаахпыт. Оттон оҕолорбут кыра эрдэхтэринэ бу “ҺӨҔҮҤ”-ү киин болуоссаппытыгар көрөн, култуурунай кодтарын күлүүһэ аһыллан, төрөөбүт норуоттарын киэн туттар ботуруйуот санаалара күүһүрүө, төрөөбүт тылларын билэргэ интэриэстэниэ этилэр буолбатах дуо?
Өрөспүүбүлүкэ болуоссатын киэн туттуута буолар омукпут Үрдүк Айыылартан аналлаах “ҺӨҔҮҤ” арт эбийиэкпитин норуот киэн туттуута оҥорон киин болуоссакка таһаарыаҕыҥ. Билигин арт-эбийиэги бибилэтиэкэ иннигэр таһаарар кэпсэтии барар эбит. Ол эрээри ити – эмиэ туора, күлүк сир. Оттон киһи киэн туттарын саамай киин, көстүүлээх сиргэ туруорар үчүгэй буолбатах дуо?
Владимир Степанов.
