АЛРОСА авиатордара наҕараадаланнылар

1925 с. алтынньы 8 күнүгэр Саха сиригэр номоххо киирбит “Сопвич” биплан аан бастакытын салгыҥҥа көтөн тахсыбыта, ити күнтэн улуу эпоха саҕаламмыта. Хас эмэ омук судаарыстыбата киирэр киэҥ-куоҥ сирдээх-уоттаах Саха сирин олоҕор-дьаһаҕар авиация кырата суох оруолламмыта үйэттэн орто. Оттон сороҕор ыраах сытар уонна уустук суоллаах-иистээх сирдэргэ авиация айаны-сырыыны хааччыйар суос-соҕотох көлө. Үбүлүөйдээх бэлиэ түгэни көрсө Саха сиригэр үөрүүлээх тэрээһиннэр буоллулар. Ол чэрчитинэн “АЛРОСА авиа-хампаанньа” уонна АЛРОСА Мииринэйдээҕи авиацияҕа тэрилтэтин бэрэстэбиитэллэрэ наҕараадаланнылар.

Саха сирин авиацията Уһук Хотугу сир тыйыс усулуобуйатыгар үлэлиир кыахтаах хас эмэ көлүөнэ пилоту уонна инженери иитэн таһаарда, сайдыы уустук суолун ааста. Авиация мэлдьи тэхиньиичэскэй сайдыы бэлиэтин быһыытынан сыаналанар, кини өрөспүүбүлүкэҕэ, чуолаан Арҕааҥҥы Саха сиригэр, бырамыысыланнас сайдыытын хамсатар күүһэ буолбута.

Мииринэйгэ авиация устуоруйата 1971 с. саҕаланар. Бу ааспыт уонунан сыллар усталарыгар кэлэктииптэр сөҕүмэр үлэни көрүстүлэр, оройуон олохтоохторун айанын-сырыытын, алмаас бырамыысыланнаһын наадыйыытын хааччыйдылар. Күн бүгүн Мииринэй салгыннааҕы пуорда Арҕааҥҥы Саха сирин сүрүн салгыннааҕы тиксиитэ буолла. Оттон “АЛРОСА авиа-хампаанньа” – дойду иһигэр уонунан араас хайысхаҕа көтөр өрөспүүбүлүкэ биир бастыҥ авиа-тэрилтэтэ.

Саха сиринээҕи авиация 100 сылын бэлиэтиир үбүөлүөйдээх тэрээһиннэр чэрчилэринэн, “АЛРОСА” АХ Мииринэйдээҕи авиационнай тэрилтэтэ салгын тырааныспарын эйгэтигэр үтүөлэрин уонна өрөспүүбүлүкэ социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытыгар кылаатын иһин Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дарханын Махталынан наҕараадаланна. “Биһиги кэлэктииппит сүрүн соруга – куттала суох көтүүнү уонна айанньыттарга табыгастаах, үчүгэй усулуобуйаны хааччыйыы. Өрөспүүбүлүкэ Ил Дарханын Махтала – тэрилтэ хас биирдии үлэһитин үтүөтүн, өҥөтүн билинии”, – диэн Мииринэйдээҕи авиа-тэрилтэ хамандыыра Валерьян Веретенников бэлиэтээтэ. Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дарханын Кыраамататынан элбэх сыллаах эрэллээх уонна үтүө суобастаах үлэтин иһин “АЛРОСА” АХ (ПАУо) бэтэрээнэ, Мииринэйдээҕи авиа-тэрилтэ ГСМ сулууспатын кыладыапсыга Елена Алексеевна Цынкуш наҕараадаланна. Ону таһынан араас наҕараадалары “АЛРОСА авиа-хампаанньа” үлэһиттэрэ туттулар.

Мииринэйдээҕи авиа-тэрилтэ 1971 с. Саха сиринээҕи гражданскай авиация управлениетын иһигэр киирэр Мииринэйдээҕи холбоһуктаах авиа-этэрээт быһыытынан тэриллибитэ. 1990-с сс. саҕаланыыларыгар кини Мииринэйдээҕи авиационнай тэрилтэ (МАП) буолбута. Оттон 2013 с. “АЛРОСА авиа-хампаанньа” арахсан туспа барбыта.

“Ан-24” уонна көтөр сулууспа анал авиациятын “Ан-26” суудунатын хамандыырдара Сергей Михайлович Ивахнов СӨ Тырааныспарын үтүөлээх үлэһитэ буолла. Сергей Ивахнов үлэтин 1991 с. Мииринэйдээҕи авиа-тэрилтэҕэ “Ан-2” сөмөлүөт иккис пилотунан саҕалаабыта. 2010 с. “Ан-24” уонна “Ан-26” сөмөлүөттэр хамандыырдара буолбута. Онтон 2013 с. устурууктар көҥүлүн ылан баран, билигин авиа-хампаанньаҕа ситиһиилээхтик үлэлии сылдьар уонунан эдэр исписэлииһи иитэн-такайан таһаарбыта.

“АЛРОСА авиа-хампаанньа” АУо хайысхаҕа салайааччыта Андрей Александрович Гулов СӨ Тырааныспарын үтүөлээх үлэһитэ буолла. Кини үлэтин 1987 с. Мииринэйдээҕи авиа-тэрилтэҕэ “Ан-24” сөмөлүөт иккис пилотун быһыытынан саҕалаабыта. 1991 с. “Ан-24” уонна “Ан-36” сөмөлүөттэргэ хамандыырынан анаммыта уонна биир бастакынан “Ил-76” сөмөлүөтү баһылаабыта. Андрей Александрович эдэр көлүөнэ авиатордары иитиигэ уонна алмаас бырамыысыланнаһын эбийиэктэрин авиация өҥөтүнэн хааччыйыыга сүдү кылаатын киллэрбитэ. 2013–2024 сс. “АЛРОСА авиа-хампаанньа” АУо генеральнай дириэктэринэн үлэлээн, Арҕааҥҥы Саха сиригэр авиация тиһиктээхтик сайдарын уонна каадыр эрэсиэрбэтин хааччыйбыта.

“Авиация өрөспүүбүлүкэ социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытыгар олус улахан оруоллаах. АЛРОСА авиа-хампаанньата Саха сирин арҕааҥҥы улуустарын киин сирдэри кытта ситимниир сүрүн тиһик буолар. Өрөспүүбүлүкэҕэ дьону тиэйиигэ-таһыыга эрэллээхтик иккис миэстэҕэ сылдьабыт, онон Саха Бырабыыталыстыбата уонна АЛРОСА хампаанньа туруорар соруктарын толоробут. Ону таһынан биһиги таһаҕаһы эмиэ тиэрдэбит, холобур, аһы-үөлү, араас табаары – эмтэн-томтон саҕалаан сибэккигэ тиийэ – итиэннэ бырамыысыланнаска сыһыаннааҕы – барытын. Хайа бырамыысыланнаһыгар алмааһы хостуурга туттулар саппаас чаас барыта авиация көмөтүнэн кэмигэр тиэрдиллибитэ”, – диэн биһиэхэ Андрей Гулов кэпсээтэ.

Мииринэйгэ саҥа тиэхиньикэ уонна саҥа салгын пуорда

“АЛРОСА авиа-хампаанньа” иһинэн салгын пааркатын саҥардар тосхол үлэлиир. Ааспыт биэс сыл иһигэр биһиэхэ Казаннааҕы авиа-собуоттан биэс саҥа бөртөлүөт кэллэ. Кэлэр уон сыл иһигэр эбии өссө уон массыынаны атыылаһар былааннаахпыт. Итини сэргэ “Ил-114”, “Ладога” уонна “МС-21” курдук Арассыыйа аныгы сөмөлүөттэринэн пааркабытын солбуйар бырагырааманы үөрэтэ сылдьабыт”, – диэн “АЛРОСА авиа-хампаанньа” генеральнай дириэктэрэ Игорь Хороших кэпсээтэ.

Билигин Мииринэйгэ саҥа салгын пуордун комплекса тутулла турар. Былаан быһыытынан, 2026–2027 сс. үлэҕэ киириэхтээх. Мииринэй олохтоохторо уонна АЛРОСА үлэһиттэрэ салгын пуордугар “Якуталмаз” трест бастакы салайааччыта, алмаас эйгэтигэр номоххо киирбит Виктор Тихонов аатын иҥэрэри туруорсаллар.

Мииринэйдээҕи авиа-тэрилтэ уонна “АЛРОСА авиа-хампаанньа” Мииринэйгэ саҥа салгын пуордун комплексыгар көһөн тиийэргэ бэлэмнэнэллэр. Кинилэр алмаастаах кыраай авиатордарын үтүө үгэһин салҕыыллар, төрөөбүт Сахаларын сиригэр авиация устуоруйатыгар кылааттарын киллэрэллэринэн киэн тутталлар.

Хаартыскалар: Станислав Платонов, Вадим Скрябин, Андрей Шилов.